OMSLAG

Welkom

Nieuws

Omslag

Bibliotheek

Werk

Wonen

Bestellen

Oproepen en advertenties

Contact

Welkom bij Omslag tijdens een DoenDenkDag

DoenDenkDagen zijn landelijke ontmoetingsdagen bij Omslag voor en door doeners, denkers en zoekers, die actief willen werken aan de wereld en die van gedachten willen wisselen met medestanders. Elke dag heeft een specifiek thema, dat wordt ingeleid door een of meer betrokkenen vanuit de praktijk. Soms wordt er een film gedraaid of maken we een uitstap. Ook gebruiken we soms speelse vormen. Af en toe is aan de dag een excursie verbonden.

Eerstvolgende DoenDenkDag: 

Andere activiteiten bij Omslag

        


Bijeenkomsten die we eerder organiseerden:
 

 



















Deelnemen? Meld je aan per e-mail: omslag@omslag.nl

Geef aan het hoeveel mensen je komt, of je wilt blijven mee-eten en/of overnachten. Je ontvangt een bevestiging.

Deelname kost 'wat het je waard is' ( niet gratis, richtprijs € 10,-, zonder maaltijden).

 ^  

Kom naar een DoenDenkDag!


DoenDenkDagen 
zijn ontmoetingsdagen van doeners, denkers en zoekers, die actief willen werken aan de wereld en die van gedachten willen wisselen met medestanders. Elke dag heeft een specifiek thema, dat wordt ingeleid door een of meer betrokken vanuit de praktijk. Soms wordt er een film gedraaid of maken we een uitstap. Ook gebruiken we soms speelse vormen. Af en toe is aan de dag een excursie verbonden en in de zomer is er soms een kampeerweekend in de grote Omslag-tuin.

Het inhoudelijke programma speelt zich af tussen 14:00 en 17:00 uur.

Vanaf 13:00
Aankomst
13.15 Uitleg over Omslag voor degenen die voor het eerst bij Omslag zijn
14.00 Start inhoudelijk programma
15.15Theepauze
15:30 Vervolg inhoudelijk programma
17:00 Afsluiting

Extra aanbod:
17:15
  Koken, tafel dekken / vuur aanmaken in de tuin
18.00 Vegetarische maaltijd
19.00 Afwassen, koffie, napraten
20.00 Einde

Het is mogelijk om na afloop te blijven mee-eten. De deelnemers bereiden dan samen een biologisch-vegetarische warme maaltijd in de Omslag-keuken. Bij goed weer eten we samen rond een vuurtje in de tuin. Hiervoor apart aanmelden!  Deelname aan de maaltijd is op donatiebasis.

En wie ver weg woont, kan (voor- en/of achteraf) desgewenst bij Omslag overnachten in de gastenkamer (max. 3 personen), in een wagentje in de tuin of in een zelf meegebracht tentje. Meer hierover >>>   

Wie vroeg opstaat kan vooraf, tussen 10:00 en 13:00 uur, nog even een kijkje nemen bij de buren van Omslag, de hergebruikmarkt van Emmaus.

Wie graag wandelt, kan vanaf het station in een klein uur langs de Dommel naar Omslag lopen door een onverwacht groen stukje Eindhoven. Op het station zijn ook OV-fietsen.

 ^  

Vooraf aanmelden!

  • Meld je aan via  040-2910295, of per e-mail: omslag@omslag.nl
  • Geef bij aanmelding aan met hoeveel personen je komt en of je  's avonds blijft mee-eten. Vermeld ook altijd een e-mail-adres of telefoonnummer.
  • Het inhoudelijke programma is van 14:00 tot 17:00 uur. Wie wil kan al om 13:00 uur arriveren om nader kennis te maken met Omslag. Na afloop is er een mogelijkheid om te blijven mee-eten. De deelnemers koken samen een biologisch-vegetarische maaltijd! Bij goed weer eten we in de tuin rond een verte.
  • Je vindt Omslag aan de Hoogstraat 301a in Eindhoven (wijk Gestel). Route: zie de pagina Omslag.
  • Deelname kost 'wat het je waard is' (niet gratis, richtprijs 10 euro, zonder maaltijden)

^





Verslagen van Aanloopdagen en andere activiteiten die geweest zijn

 ^

Terugblikken op Aanloopdagen die al geweest zijn

Zaterdag 30 maart 2019: Werken aan gemeenschapsvorming

Tijdens deze Aanloopdag stond de CLIPS-methodiek centraal: een ondersteuningsprogramma voor (eco)gemeenschapsprojecten. Paul Hendriksen verzorgde een introductie van dit nieuwe model voor gemeenschapsontwikkeling.

Bekijk hier het inhoudelijke verslag van deze boeiende dag >>>

Een vitale, duurzame gemeenschap vormen is niet altijd zo eenvoudig. Uit internationaal onderzoek blijkt dat 80% van de initiatieven het niet redt, meestal om sociale redenen. Hoe neem je met elkaar besluiten, hoe ga je om met conflicten, hoe maak je collectieve dromen waar? Hoe zorg je dat je/jullie enthousiasme van het begin, ook werkelijk op aarde komt en een duurzame gemeenschap wordt?
CLIPS staat voor: Community Learning Incubator Programme for Sustainability. In 2018 werd deze methode ook in Nederland geïntroduceerd. De basis is een handig model voor gemeenschapsontwikkeling, met aandacht voor vier elkaar aanvullende domeinen: het individu (‘Ik’), de gemeenschap (‘Wij’), de gezamenlijke visie en missie en doelen (‘Intentie’) , en de organisatie en omgeving van het initiatief (‘Structuur’).

CLIPS kwam tot stand als resultaat van een samenwerkingsverband van ecodorp-initiatieven uit negen Europese landen, waaronder Nederland.
Feitelijk is CLIPS een praktische bundeling van ervaringen en inzichten van reeds langere tijd bestaande ecodorp-projecten in heel Europa.  Binnen CLIPS zijn die uitgewerkt in een oplossingsgericht programma om bestaande en kersverse gemeenschapsprojecten te ondersteunen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een goedgevulde gereedschapskist aan manieren en middelen die zichzelf in de Europese ecodorpen-praktijk meermaals hebben bewezen.

Tijdens deze Aanloopdag liet trainer Paul Hendriksen de deelnemers kennismaken met die vier domeinen.

NB: De CLIPS methode wordt ook beschreven in een Nederlandstalig handboek. Dit handboek (60 pag. A4) is ook bij Omslag te koop (à  € 10,-CLIPS-gids bestellen >>>

Zaterdag 11 november 2017: Lokaal ecologisch voedsel

In juli 2017 presenteerde Omslag de nieuwe poster: 'Gezond eten met Ecovoeding', met negen aandachtspunten rond ecologisch voedsel. Op zaterdag 11 november 2017 organiserden we een Aanloopdag rond lokaal ecologisch voedsel.

Dick Verheul, medewerker van Omslag lichtte poster nader toe. Daarna vertelden enkele mensen vanuit hun eigen praktijk hoe zij bezig zijn met lokaal ecologisch voedsel.
Alex Schreiner van CSA permacultuurtuinderij De Voedselketen vertelde over het bedrijf dat zij samen met Linder van den Heerik runt: over het achterliggende doel, de opzet en ontwikkeling van De Voedselketen, telen zonder dierlijke mest en over het systeem van groente-abonnementen met afhaalpunten in de regio. En ook over hun toekomstplannen.
Andreas Heijdendael, deelnemer aan de uitdaging 'Tien dagen lokaal' in Den Bosch, deed verslag van de achtergronden van deze actie en over zijn eigen ervaringen om gedurende tien dagen zoveel mogelijk biologische geteelde producten uit eigen regio te consumeren.

Natuurlijk bood deze dag ook volop gelegenheid voor het delen van eigen ervaringen en onderlinge uitwisseling. 

Bekijk hier het uitgebreide verslag van deze Aanloopdag >>>

NB: meer over Community Supported Agricultrure (CSA) en over de uitdaging 'Tien dagen lokaal in Den Bosch', verscheen in ZOZ #142, tweemaandelijks tijdschrift van Omslag. Proefnummer aanvragen?>>>

Zaterdag 25 maart 2017: De wooncoöperatie: een nieuwe vorm van zelfbeheer

Een wooncoöperatie is vorm van wonen waarin de zeggenschap en zelforganisatie van de bewoners voorop staat. Deze nieuwe vorm van (huur)wonen is in Nederland  nog vrij nieuw, en er is nog veel kennis en ervaring nodig om de wooncoöperatie ook in ons land tot een succes te maken.
Daarom organiseerde Omslag op 25 maart een Aanloopdag over woonco
öperaties, met medewerking van Bernard Smits.

In 2015 werd de nieuwe Woningwet van kracht. Deze wet biedt woningcorperaties de mogelijkheid om hun bezit af te stoten aan een wooncoöperatie. Een wooncoöperatie is een vorm van zelforganisatie, waarin bewoners gezamenlijk hun woningen beheren en onderhouden. Op die manier hebben de leden echte zeggenschap en invloed op de betaalbaarheid en de kwaliteit van hun wonen en/of leden kunnen gedeeltelijk eigenaar worden van hun woning. Een wooncoöperatie kan ook een uitweg bieden aan Centraal- en andere gemeenschappelijkwonen-projecten die te maken hebben met negatieve effecten van de inkomenstoets.

De wooncoöperatie is voor menigeen een nog onbekend fenomeen, zowel voor huurders als woningcorporaties. Om het opzetten van wooncoöperaties te stimuleren en initiatieven met elkaar te verbinden, werd in 2016 het landelijk platform CoopLink opgericht, een initiatief van de Landelijke Woonbond, Woningbouwvereniging Gelderland (WBVG) en !WOON (v/h Amsterdams Steunpunt Wonen). Vooral via de website kan kennis en ervaring worden gedeeld, maar er zijn ook af en toe fysieke uitwisselingen.

Tijdens de Aanloopdag op 25 maart verzorgde Bernard Smits, directeur van de WBVG en mede-initiatiefnemer van CoopLink een presentatie over het hoe en waarom van wooncoöperaties: voor wie is het interessant? Wat komt er allemaal bij kijken als je een wooncoöperatie wilt oprichten en hoe vind je medestanders, contacten met de huidige verhuurder, en met welke juridische en financiële aspecten moet je rekening houden?

Het werd een pittige dag zonder kant-en-klare blauwdrukken, maar wel met veel nuttige en praktische informatie en ontmoetingen met anderen die ook in dit onderwerp zijn geïnteresseerd.


Bekijk hier het uitgebreide inhoudelijke verslag, met uitgebreide bijlage en foto's >>>


Zaterdag 1 oktober 2016: een sociaal-ecologisch woonproject met zelfbeheer opzetten

Strowijk IEWAN  in Lent is de eerste ecologische woonwijk in Nederland, die door de bewoners zelf werd geïnitieerd en gebouwd, in samenwerking met een woningcorporatie. Het leverde een prachtig project op met woningen van verschillende grootte, in zelfbeheer en binnen de sociale huursector. Twee van de initiatiefnemers en huidige bewoners vertelden tijdens deze Aanloopdag over de totstandkoming van dit bijzondere project. En ze boden de try-out van en nieuwe workshop.

Hanneke Beld en Mare Nynke Zijlstra zijn vanaf het eerste keukentafelgesprek (2009) tot aan de oplevering (2015) betrokken bij Strowijk IEWAN in Lent (bij Nijmegen). Ze wonen er ook. Dit project, met 24 wooneenheden in zelfbeheer in de sociale huursector, gemeenschappelijke tuinen en een gemeenschapshuis, kwam tot stand in samenwerking met woningcorporatie Talis. Vanaf het allereerste begin hebben de toekomstige bewoners de regie stevig in eigen hand gehouden en ze hebben hun huizen goeddeels zelf gebouwd met hulp van heel veel vrijwilligers.

Filmpje over IEWAN >>>

 Omdat Hanneke en Mare Nynke hun rijke ervaringen graag willen delen met anderen, hebben ze Bureau Viertel opgericht. Ze werken nu aan een aanbod van presentaties en trainingen voor diverse doelgroepen, begeleiding van startende groepen, advies aan zowel bewoners, wooncorporaties als gemeenten, en gastlessen op school.

Tijdens deze Aanloopdag vertelden ze enthousiast vanuit hun eigen ervaringen. Na de pauze begeleidden ze een levendige try-out van een workshop voor startende groepen, waaraan alle deelnemers actief deelnamen. Het verslag van deze geweldige dag en een sfeerverslag door een deelneemster zijn  beschikbaar,

Bekijk hier het uitgebreide inhoudelijke verslag, en een sfeerverslag. Met veel foto's >>>


Zaterdag 23 april 2016: kleinschalig collectief wonen

  Deze super-informatieve dag organiseerden we vooral voor (groepjes) mensen die overwegen om samen een kleinschalige collectieve woonvorm op te zetten, bijvoorbeeld in een groot bestaand pand. Wat komt daar zoal bij kijken? Hoe vorm je een groep, hoe maak je goede afspraken en waar vind je aansprekende voorbeelden? Ook: hoe vind je een geschikt pand en hoe ga je een en ander financieel en juridisch regelen? De dag werd ingeleid door ervaren deskundigen.

Stel: je wilt samen met een groepje vrienden of geestverwanten een pand aankopen om er samen een collectieve vorm van samen leven te realiseren. Wat komt daar zoal bij kijken, en: hoe pak je zoiets aan? Steeds vaker komen bij Omslag (groepjes) mensen langs die samen met anderen een boerderij of ander groot pand willen aankopen, om daar - met respect voor ieders privacy en persoonlijke levenssfeer - een vorm van collectief wonen te realiseren. Voor menigeen is daarbij ook belangrijk om zo nodig een beetje voor elkaar te zorgen, niet als hulpverlener, maar gewoon als goede buur. Daarnaast spelen ook allerlei andere aantrekkelijke factoren een rol: kosten delen, elkaar stimuleren en samen activiteiten ondernemen, gezamenlijk gebruik van gemeenschappelijke ruimten en voorzieningen, ..  Maar zo'n stap zetten doe je niet zomaar. Wat komt er allemaal bij kijken? Ofschoon elk initiatief zijn eigen weg moet zoeken en vinden, zijn er veel aspecten waar (bijna) elke groep mee te maken krijgt. Daarover ging deze Aanloopdag, die werd ingeleid door twee gedegen ervaringsdeskundigen:
- Marieke van Ouwerkerk, zelfstandig architecte en tevens verbonden aan VOF De Verandering, adviesbureau voor projectbegeleiding. Zij woont zelf in een pand in zelfbeheer en heeft  veel ervaring met het adviseren en begeleiden van projecten met creatieve, solidaire en/of ideële uitgangspunten, en groepen die samen een pand willen kopen en beheren.
- Anna Dijkhuis, sociologe en ervaren woongemeenschapsbewoonster. Zij is al vele jaren consulente bij de Landelijke Vereniging Centraal Wonen en adviseert woongemeenschappen in oprichting en bestaande woongemeenschappen op het gebied van contacten met overheden, het sociale proces en het opzetten van een democratische structuur om samen tot keuzes te komen.
Natuurlijk bood deze dag ook ruimte voor onderlinge uitwisseling. 

Bekijk hier het uitgebreide verslag, met foto's en doorverwijzingen >>>


Zaterdag 26 maart 2016: wonen in een klein huis ('Tiny House') in Nederland

  Een volle zaal mensen beleefde een interactieve dag met ervaringsdeskundigen rond wonen in (zeer) kleine huizen in Nederland, voor en door bouwers, bewoners, ontwerpers, pioniers en zelfvoorzieners en veel anderen die dromen over een eenvoudig leven.
 
We organiseerden deze dag in vervolg op de zeer levendige filmavond over wonen in (zeer) kleine huizen, met de film van Koen Derksen.
De wens om in een (zeer) klein huis te wonen groeit, wereldwijd en ook in Nederland. Op internet gaan allerlei romantische filmpjes rond over zelfgebouwde Tiny Houses omringd door veel natuur. Daarnaast zijn er de kleine trendy appartementen in steden, soms vol met elektronische snufjes met inklap- of uitschuifbare panelen en meubels.  De trend komt uit de VS, waar alles wat niet groot is, al snel de naam ‘tiny’ (‘klein’) krijgt. Maar wat wordt er nou eigenlijk bedoeld met ‘klein’ wonen? In Nederland is dat een maximaal vloeroppervlak van 42m2, maar voor sommigen is maximaal 10m2 al voldoende - mits er maar voldoende buitengroen is.

Tijdens deze Aanloopdag stonden (zeer) kleine huizen centraal. Er waren verschillende korte presentaties door ontwerpers, bouwers en bewoners - vooral over hun motivaties en hoe zij hun wensen in de praktijk vormgeven. Aanwezig waren filmmaker Koen Derksen, toekomstig tiny housebewoonster en blogster Marjolein Jonker,  bouwer/ontwerper Jelte Glas (woonpioniers.nl), en Reinoud  Boland (ontwerper van het Waterlandhuisje). Veelgenoemde redenen om (zeer) klein te gaan wonen zijn: goedkoop, minder energieverbruik, minder ruimte en (dus) minder spullen, terug naar de basis, je ontdoen van materiële ballast, streven naar meer zelfvoorziening en mobiel kunnen zijn.
Een klein huis is ook makkelijker zelf te ontwerpen en te bouwen. Nadelen zijn er ook: het is nog nergens toegestaan om op een legale manier permanent klein te wonen, er is veel argwaan ten opzichte van mensen die mobiel (willen) wonen en: hoe vind je een geschikte plek? Terwijl in de recreatieve sfeer veel mogelijk is, stelt de woningwet harde voorwaarden. Sommige gemeenten hanteren een  gedoogbeleid. Ook hierover werd tijdens deze Aanloopdag meer verteld. En natuurlijk draaiden we de documentaire 'Een kleine verandering' van Koen Derksen.


Bekijk hier het uitgebreide verslag, met foto's en doorverwijzingen >>>


Filosofie van de Eenvoud

Zaterdag 21 maart 2015: Filosofie van de eenvoud

Zo'n 25 mensen waren op 21 maart naar Eindhoven afgereisd om deel te nemen aan de Aanloopdag 'Filosofie van de Eenvoud', ingeleid door politiek filosoof  Marius de Geus. Ze beleefden met elkaar een bijzonder inspirerende dag.
Aanleiding voor deze dag was het  boek 'Filosofie van de Eenvoud' door Marius de Geus, dat op 7 april 2015 zal verschijnen.


Marius de Geus is als docent verbonden aan de vakgroep politieke filosofie van de Universiteit van Leiden. Hij houdt zich bezig met vraagstukken over een duurzame economie, filosofie en de politieke en de maatschappelijke betekenis hiervan. Hij verzorgde al eerder goedbezochte en interessante lezingen en een Aanloopdag bij Omslag, onder meer over Ecologische Utopieën en Het einde van overconsumptie. Op 21 maart was hij opnieuw bij Omslag te gast om te vertellen over zijn splinterrnieuwe  nieuwe boek 'Filosofie van de Eenvoud', dat in april 2015  verschijnen bij Uitgeverij Jan van Arkel.

De deelnemers aan de Aanloopdag op 21 maart 2015 beleefden een inspirerende en interactieve dag, waar een milieubewuste leefstijl en vrijwillige versobering en centraal stonden. Dat valt niet altijd mee binnen een cultuur van toenemend individualisme, overconsumptie en materiële statussymbolen. Verreweg de meeste mensen in Nederland leven op veel te grote (ecologische) voet. De politieke dwang tot economische groei draagt daar zeker ook aan bij. Het moet anders, en het kán ook anders. Maar hoe?

Bekijk hier het uitgebreide verslag, met foto's en doorverwijzingen >>>

NB: Het boek 'Filosofie van de Eenvoud' verscheen op 7 april 2015 bij Uitgeverij Jan van Arkel:  www.janvanarkel.nl


Zaterdag 17 januari 2015: Permacultuur in je moestuin

Bij uitgeverij Jan van Arkel verscheen eind 2014 het praktische handboek 'Permacultuur in je moestuin', vertaald en bewerkt door Lucas Brouns en Maranke Spoor. Tijdens de Aanloopdag bij Omslag op 17 januari 2015 verzorgden de beide  permacultuurdeskundigen een presentatie over dit thema, met aansluitend een uitwisseling met de deelnemers aan deze dag.  Met ruim 60 aanmeldingen zat deze dag overvol.

Permacultuur is het afgelopen decennium ook in Nederland aan een forse opmars bezig. De basisprincipes van permacultuur zijn: zorg voor de aarde, zorg voor de mensen, en delen van de overvloed.
Verspreid over het hele land zijn inmiddels honderden projecten, van balkontuinen en stadsakkers tot buurtmoestuinen en voedselbossen. De praktijk wordt ondersteund met  een breed aanbod van workshops, trainingen en (jaar)opleidingen.  Wat tot nu toe ontbrak was een goed Nederlandstalig boek over de praktijk van permacultuur in de moestuin. Dat boek is nu beschikbaar! Lucas Brouns en Maranke Spoor vertaalden het populaire boek 'Vegetable Gardener's Guide' naar het Nederlands en bewerkten de uitgave naar de Nederlandse situatie.

Tijdens deze Aanloopdag vertelden Maranke en Lucas vanuit hun ruime praktijkervaring meer over de ontwikkelingen rond permacultuur in Nederland. En natuurlijk gingen ze uitgebreid in op de praktische toepassingen van permacultuur in de moestuin. Het nieuwe boek was op deze dag ook verkrijgbaar. 

Bekijk hier het uitgebreide inhoudelijke verslag van deze bijzonder inspirerende dag >>>



NB: Een uitgebreide recensie van het boek 'Permacultuur in je moestuin'  verscheen in ZOZ 124, tweemaandelijks tijdschrift van Omslag.  Proefnummer aanvragen van ZOZ 124 >>>

Wie een exemplaar van 'Permacultuur in je moestuin' wil bestellen, kan dat rechtstreeks bij de vertalers doen. Klik hier.


Zaterdag 25 oktober 2014: Een @nder soort geld

De Nederlandse organisatie STRO - Social Trade Organisation (v/h Strohalm) heeft door de jaren heen heel veel ervaring opgedaan - en baanbrekend werk verricht -  met andere vormen van geld. Hierover verscheen eind september het boek 'Een @nder soort geld'.

Tijdens de Aanloopdag bij Omslag op 25 oktober vertelde Jaap Vink, die al heel lang bij STRO betrokken is, meer over het baanbrekende werk van STRO en over hun initiatieven die een doorbraak kunnen vormen naar een lokale, duurzame economie voor kleine bedrijven. STRO introduceerde onder meer LETS in Nederland, maar heeft vooral veel werk verzet in het ondersteunen van lokale economieën in andere landen. Nu ligt de focus ook weer op Nederland.  

Het verslag van deze zeer boeiende en drukbezochte dag is hier beschikbaar >>>

 

Op 26 september 2014 verscheen het doorgeef- boek 'Een @nder soort geld' uit, waarin Henk van Arkel (mede-oprichter van Strohalm) uitgebreid wordt geïnterviewd over de filosofie en de aanpak van STRO.
STRO zou STRO niet zijn, als niet ook dit boek via een bijzondere campagne in omloop zou worden gebracht, namelijk als doorgeefboek.
Via de website www.strohalm.nl) kun je een gratis exemplaar bestellen onder de voorwaarde dat je - als je het boek uit hebt - het boek of doorgeeft aan iemand anders, of alsnog betaalt, of inlevert bij een van de inleverpunten in Nederland.

Ook Omslag fungeert als een van de vele inleverpunten van dit doorgeefboek. Meer inleverpunten >>>
Website van STRO: www.strohalm.nl/

Naar aanleiding van deze Aanloopdag besloot Omslag zich aan te sluiten bij het Social Trade Circuit Nederland, waarbinnen wordt geëxperimenteerd met 'ander' geld.  Zie verslag.


Zaterdag 5 april 2014: Kleinschaligheid als alternatief

De gemeenschappelijke grond in een dorp, de meente ('commons grounds'), vormde vroeger een wezenlijk onderdeel van de lokale economie. Gert Jan Jansen, oprichter van de Hof van Twello, beschreef zijn gedachten en ideeën over een meer kleinschalig geörienteerde economie in het boek 'Kleinschaligheid als Alternatief'. Het vormt de  weerslag van tientallen jaren praktijkervaring met vernieuwende economische modellen. De Hof van Twello - centrum voor regionale economie, is een praktijkvoorbeeld van een moderne meente, die fungeert als kern voor een nieuwe economie.

Tijdens de Aanloopdag op 5 april bij Omslag vertelde Gert Jan Jansen op boeiende wijze over theorie en praktijk van kleinschaligheid als alternatief, en over de praktijk op de Hof van Twello.
Voor deze zeer informatieve en levendige dag was veel belangstelling. 
Lees hier het uitgebreide verslag van deze dag >>>

Het achterliggende verhaal van de 'nieuwe meente' is veel breder. Het veelvuldig toepassen van het meente-concept kan een nieuwe economie creëren. Een belangrijk trefwoord daarin is ‘ontkoppeling’. Jansen daarover: „Wij burgers moeten proberen ons zoveel mogelijk te ontkoppelen van de machten die ons in hun greep hebben, zoals de voedingsmiddelenindustrie, de medicijnenindustrie, de banken, de projectontwikkelaars, de energiebedrijven, de kennisinstellingen en de overheid, met hun vaak manipulatieve boodschappen.  Wanneer het idee van de meentes breed zou worden nagevolgd, kan een nieuwe economie groeien,  waarin je nog maar de helft van de tijd voor geld werkt. In de overige tijd werken mensen voor en met elkaar - in werkplaatsen, moestuinen en bedrijven, ze verzorgen zieken en ouderen, naaien kleren, geven les en wat niet al. Tijdsdruk valt weg en ook hoge kostprijzen van producten spelen geen rol meer.  Er is veel minder geld nodig, als huizen worden gebouwd door een bouwmeente, de energievoorziening in gezamenlijk eigen beheer is, als een onderlinge zorgverzekering alle risico’s dekt  en groente en fruit betrokken worden uit de meente-moestuin"... 

Het boek 'Kleinschaligheid als alternatief' was tijdens deze Aanloopdag te koop en is nu te bestellen bij Omslag>>>

TIP: op zondag 4 mei 2014 verzorgt Gert Jan
Jansen op de Hof van Twello een workshop over meentevorming. Van 10:00-12:30 uur. Vooraf aanmelden! Meer daarover >>>


Zaterdag 8 februari 2014: Collectief Wonen: duurzaam, sociaal en solidair

Hoe kom je tot een initiatief om samen met anderen een woon- en/of werkproject op te zetten - koop of huur - waar de (toekomstige) bewoners het heft in eigen hand hebben? Deze vragen stonden centraal tijdens deze Aanloopdag. Betrokkenen bij het Ecollectief, woningbouwvereniging Soweto en Omslag vertelden vanuit hun eigen ervaringen.

Katja van der Valk en Chris Posma, beiden lid van Vereniging Ecollectief, vertelden vanuit hun persoonlijke betrokkenheid bij de totstandkoming van collectieve ecologische woonprojecten. Het Ecollectief  wordt gevormd door zelfstandig ondernemers: (steden)bouwkundigen, (landschaps)architecten, procesbegeleiders, duurzaam bouwers en anderen die een sterke affiniteit hebben met ecologisch bouwen en wonen, zowel in technisch als sociaal opzicht.

Pieter Cornelissen, algemeen bestuurslid van Soweto, vertelde over achtergronden, doel en aanpak van deze nieuwe sociale woningbouwvereniging, en over de stand van zaken rond de aankoop van het eerste collectieve pand, aan de Pieter Nieuwlandstraat in Amsterdam.




Met ruim vijftig deelnemers, was deze Aanloopdag over-ingetekend.   Lees hier het uitgebreide verslag >>>


Zaterdag 5 oktober 2013: Anders wonen - Ecodorp of EcoTribe?

Ecodorp Bergen en de EcoTribe in Teuge stonden centraal tijdens deze over-ingetekende Aanloopdag over vormen van samen wonen, leven en werken op basis van ecologie en zelfvoorziening.

Aan de reeks Aanloopdagen bij Omslag, voegden we op 5 oktober weer een bijzonder boeiende dag toe. Deze dag ging over samen wonen, werken en leven in gemeenschappelijk verband. Veel mensen dromen daarvan, en telkens weer duiken er nieuwe initiatieven op om ecologische leefgemeenschappen op te zetten. De laatste jaren is er een opleving van de belangstelling voor ecodorpen. Maar wat is een ecodorp eigenlijk? Voorbeelden komen tot nu toe vooral uit het buitenland. Wat is er in Nederland zoal mogelijk?

Direct betrokkenen bij de  EcoTribe in Teuge en Ecodorp Bergen vertelden uitgebreid en op open en persoonlijke wijze over de totstandkoming van hun plekken, en over de manier waarop ze hun dagelijks wonen, werken en leven samen (willen) vormgeven.

Voor de EcoTribe betekent dat vooral veel praktijk; Ecodorp Bergen staat nog aan het prille begin, maar is al een poos bezig met groepsvorming. De groep zet nu de eerste stappen om hun idealen vorm te geven op een eigen locatie. Beide gemeenschappen hebben zich gevestigd op een voormalig militair terrein.

Na de presentaties ontrolde zich een gesprek rond twee vragen die voor menig deelnemer aan de dag belangrijk bleken: hoe nemen jullie besluiten, en: hoe ga je om met mensen die niet in de groep functioneren. Kun je mensen zomaar wegsturen? De dag eindige met een gezamenlijke maaltijd en een vuurtje in de Omslag-tuin.



Het zeer uitgebreide verslag van deze Aanloopdag is beschikbaar, met veel foto's en links voor verder lezen.

Bekijk hier het verslag >>>


28 t/m 30 juni 2013: Kampeerweekend 'Idealen in Uitvoering'

In het weekend van 28 t/m 30 juni 2013 organiseerde Omslag een kampeerweekend in de tuin onder het motto 'Idealen in uitvoering'. Zo'n twintig mensen maakten er samen een informatief, speels en inspirerend weekend van.

Het programma werd door de deelnemers zelf samengesteld en bevatte onder meer presentaties over Oplossingsgericht leven, Anders Wonen en Anders Leven / Samenhuizen in Nederland en België, een nieuw samenleef-initiatief op basis van zelfvoorziening, en de verbouw van een schuur in Duitsland tot woon-/werkplek annex atelier. Tijdens een praktische workshop leerden we zelf vuur te maken en er was een uitgebreide kennismaking met chakra healing. Tussendoor waren er kennismakings- en teambuilding spelletjes, yoga, dans en muziek en allerlei spontane activiteiten, variërend van voetballen en taarten bakken, tot muziekimprovisaties, bessen plukken, acrobatiek en lijfwerk. Ook de vier kinderen vermaakten zich prima. De biologisch-vegetarische maaltijden werd door de deelnemers gezamenlijk bereid, en 's avonds was er een groot vuur.

Bekijk hier het verslag met foto's >>>




Zaterdag 1 juni 2013: de impact van Transition Towns in Nederland

Tijdens de Aanloopdag op 1 juni stonden de ontwikkelingen rond Transition Towns wereldwijd, en meer specifiek in Nederland centraal.  Paul Hendriksen, mede-initiatiefnemer van TT Nederland en TT Deventer, vertelde uitgebreid over de opmars van Transition Towns en over hun impact op maatschappelijke veranderingen vanuit de basis.

Transition Towns Nederland is een netwerk van groepen burgers in steden, dorpen of buurten, die aan de slag zijn om hun manier van wonen, werken en leven minder olie-afhankelijk, meer duurzaam en meer sociaal te maken. Piekolie, klimaatverandering en de hiermee samenhangende economische crises, zijn de belangrijkste drijfveren om in actie te komen. Transition Towns willen golven van kleinschalige, sociale en betaalbare oplossingen veroorzaken, en zo de omschakeling naar een volledig duurzame wereld versnellen. Onafhankelijke burgerinitiatieven kunnen de impasse rond duurzaamheid in politiek en economie doorbreken. En geven mensen de kans om bij te dragen en deel te worden aan de omslag naar een mooie, gezonde en gelukkige wereld. Transition Towns willen inspireren tot een cultuuromslag waarin de mens, biodiversiteit en veerkracht centraal staan. Zodat we sterk, gezond en vreedzaam kunnen reageren op tijden van crisis in energie, klimaat en economie. Streven is om de overgang naar een wereld met minder energie, minder spullen en minder geld, zowel haalbaar, als aantrekkelijk, als op tijd uit te voeren. Transition Towns ontwikkelen daarom de (veer)kracht van de lokale gemeenschappen.


Het uitgebreide verslag van deze boeiende dag is nu beschikbaar. Klik hier >>>


Zaterdag 27 april 2013: Strobouw in Nederland

Tijdens de Aanloopdag op 27 april verzorgde strobouw-architect Michel Post een uitgebreide presentatie over theorie en praktijk van ontwerpen en bouwen met strobalen. De zaal zat vol en de deelnemers beleefden een leerzame en inspirerende dag. Als rode draad door de presentatie liep de inhoud van het splinternieuwe boek van Michel Post: 'Bouwen met Stro in Nederland', dat een week later zou verschijnen. We kregen alvast een inkijkje.

Stro is bij uitstek een duurzaam bouwmateriaal dat je uit de directe omgeving kunt betrekken. Mits vakkundig begeleid, is bouwen met strobalen en leem ook uit te voeren in zelfbouw, al dan niet in groepsverband. Na een periode van pionieren, is bouwen met strobalen nu ook in Nederland bezig met een doorbraak. Rond 1998 werden de eerste woonhuizen gebouwd in Koudum (Fr) en Sommelsdijk (Zld). Inmiddels zijn er al tientallen gerealiseerde projecten, en nieuwe woningen en woonwijken zijn in aanbouw. Veel pionierswerk werd verricht door architecten en bouwers die zich verenigden binnen Vereniging Strobouw Nederland, waarin Michel Post ook actief participeert.

 

Tijdens deze Aanloopdag verzorgde Michel Post een uitgebreide powerpointpresentatie over theorie (bouwwijzen, historie, isolatiewaarden etc.) en praktijk van ontwerpen en bouwen met strobalen. En hij gaf alvast een inkijk in zijn boek 'Bouwen met Stro'.

Van deze zeer informatieve Aanloopdag is een uitgebreid verslag beschikbaar, met foto's en links naar relevante informatie. Klik hier om het verslag te bekijken >>>


Zaterdag 6 april 2013: 'Anders wonen, Anders Leven'

Met ruim 50 deelnemers vanuit het hele land en zelfs twee uit België, was deze bijzonder inspirerende Aanloopdag helemaal volgeboekt. Alle aanwezigen genoten zichtbaar van alle informatie, de praktische voorbeelden en het enthousiasme van de sprekers. Ondanks de volte van het programma was er toch voldoende ruimte voor extra mededelingen en informele uitwisselingen.

Tijdens deze dag stelden drie 'anders' wonenprojecten zich nader voor: Vereniging Ecodorp Gaasterland, die op de locatie van een voormalige jeugdinstelling in het Friese dorpje Rijs mogelijkheden ziet voor het vestigen van een
ecodorp met zo'n vijftig volwassen bewoners en hun kinderen. Vereniging Aardehuis Oost-Nederland realiseert in de gemeente Olst een unieke wijk met 23 aardehuizen ('earthships'),  gemeenschappelijke ruimten en een permacultuur-buurttuin. En Kitty Hesen van KilimanjaroWonen vertelde over twee projecten in Eindhoven waarbij zij nauw betrokken is: Zorgzame Buurten en Groene Huurders Gezocht voor een nieuw, zeer duurzaam woonproject in de sociale huursector.

Een uitgebreid inhoudelijk verslag van deze bijzonder informatieve en enthousiasmerende Aanloopdag (met foto's) is beschikbaar. Lees het hier >>>



Zaterdag 21 april 2012: het Basisinkomen (+ film)

'Een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen' was het thema van deze dag, waaraan werd deelgenomen door 22 zeer geïnteresseerde en betrokken mensen. Inleider op deze dag was Michiel van Hasselt, socioloog en verbonden aan de Vereniging Basisinkomen. Het werd een boeiende dag boordevol informatie, fragmenten uit een film over het basisinkomen en een levendig groepsgesprek.

Een basisinkomen is een vast (maand-)inkomen, dat de overheid aan iedere burger verstrekt of garandeert zonder daar voorwaarden bij te stellen. Het heet basisinkomen omdat het net genoeg is om van rond te komen. Wie een hoger inkomen wil blijft aangewezen op andere bronnen zoals inkomsten uit arbeid.
In Nederland ijvert de Vereniging Basisinkomen (VBI) al twintig jaar voor de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen. De vereniging werkt daarin nauw samen met organisaties in andere landen, zoals via het Europese netwerk BIEN, dat al geruime tijd een nieuwe betekenis heeft: Basic Income Earth Network.

De belangstelling van de deelnemers ging vooral uit naar: arbeidsmotivatie (waarom zou je nog gaan werken?), de financiering, de (politieke) haalbaarheid en 'welke stappen zijn nodig om tot realisering van een basisinkomen te komen?' 

Het beschikbaar komen van een Nederlandse ondertiteling bij een zeer informatieve Duits/Zwitserse film over het Basisinkomen, vormde de aanleiding voor deze dag.

001-pic_0222.jpg.small.jpeg 002-pic_0223.jpg.small.jpeg 007-pic_0245.jpg.small.jpeg 011-pic_0253.jpg.small.jpeg

Lees hier het uitgebreide verslag van deze Aanloopdag >>>

NB: Inmiddels is een petitie gestart voor een Europees Burgerinitiatief ' Het Onvoorwaardelijk Basisinkomen - óp naar een emanciperende sociale zekerheid in Europa'. Petitie ondertekenen >>>


Zaterdag 17 september 2011: permacultuur in Nederland

Zo'n 25 belangstellenden bezochten deze informatieve dag met inleidingen door Maranke Spoor en Taco Blom, verbonden aan de Permacultuur School Nederland. Over theorie en praktijk van permacultuur, en over de snelle opmars van dit fenomeen, ook in Nederland.

Permacultuur is gebaseerd op drie ethische principes: zorg voor de aarde, zorg voor de mens, en het delen van de overvloed. Permacultuur is het ontwerpen van systemen voor een maximale output met een minimale input. Permacultuur reikt de gereedschappen en processen aan die ons in staat stellen conceptuele, materiële en strategische componenten te verenigen in een 'patroon' of 'plan van aanpak' dat met minimale hulpbronnen opgebouwd en onderhouden kan worden.

001-dsc00140.jpg.small.jpeg

Omslag organiseerde deze Aanloopdag i.v.m. het verschijnen van de herdruk van het boek Tuinen van overvloed', door Fransje de Waard.

Lees hier het verslag van deze dag >>>


26 t/m 28 augustus 2011: kampeerweekend 'Werken aan de wereld '

In het laatste weekend van augustus fungeerde de tuin van Omslag in Eindhoven als ontmoetings- en kampeerplek voor een flinke groep mensen die samen een gevarieerd inhoudelijk programma neerzetten. Ondanks de sombere weersvoorspellingen, konden we het grootste deel van het weekend buiten doorbrengen. Verspreid over de drie dagen waren er in totaal 32 volwassenen en zes kinderen.

073-dsc08138.jpg.small.jpeg 105-dsc08171.jpg.small.jpeg  

Van dit weekend is een uitgebreid (foto-)verslag beschikbaar. Klik hier >>>



Zaterdag 28 mei 2011: duurzaam leven in Transsylvanië -  en kruidenworkshop

Rum 25 mensen namen deel aan de Aanloopdag op zaterdag 28 mei.  De uit Transsylvanië afkomstige Bori Szabo, Jano Simo en Tunde Todor verzorgden presentaties over het leven in hun land, en over hun plannen voor het opzetten van een nieuw holistisch centrum. Tunde verzorgde een workshop waarin we een lippenbalsem maakten van natuurlijke ingrediënten. Bekijk hier het uitgebreide verslag (met foto's) van deze dag.
In Transsylvanië, ooit een zelfstandig land en nu deel van Roemenië, is een duurzame leefwijze heel normaal. Veranderingen die in Nederland worden bepleit door Transition Town-groepen, zijn daar allang bereikt. Meer lokale voedselproductie, een kleine ecologische voetafdruk, ecologische landbouw... Transsylvanië is zijn tijd ver vooruit. Of het is ouderwets, het is maar hoe je het bekijkt. Maar de duurzame leefstijl wordt bedreigd. Jongeren die het platteland verlaten, oude dorpsstructuren die vervagen, concurrentie van buitenlandse winkelketens en niet te vergeten strenge richtlijnen en voorschriften van de Europese Unie, alles tezamen wordt het steeds moeilijker de duurzame leefwijze te handhaven.

Presentatie en workshop
Bori Szabo organiseert reizen naar Transsylvanië  en werkt aan de opbouw van een internationaal holistisch centrum 'YogiBori', dat dienst zal gaan doen als gemeenschapshuis, leerplaats, krachtplek, ontmoetingsplek en creatief atelier: 'Shambala'. Er is een vereniging opgericht van mensen die bij het centrum betrokken zijn. Juno is binnen de vereniging vooral bezig met biologisch tuinieren, permacultuur en bouwen uit strobalen. En Tunde is een kruidenvrouw. Vanaf de zomer van 2011 komen er mogelijkheden om mee te bouwen aan Shanbala. Meer >>>

-----------------------
I.h.k.v. de maandelijkse Omslag-bios draaiden we op de voorafgaande vrijdagavond bij Omslag de film 'The Economics of Happiness'. Deze film sloot prachtig aan bij het thema van de Aanloopdag.

Zaterdag 27 november 2010: wonen en werken bij Emmaus in Nederland

Tijdens de Aanloopdag bij Omslag op 27 november presenteerde Emmaus Nederland een nieuw plan voor mensen die nader willen kennismaken met de woon- en werkgemeenschappen van Emmaus in Nederland: het 'Onthaal'.

Op deze Aanloopdag stond het dagelijks wonen, werken en leven in de Emmaus woon-werkgemeenschappen centraal. Verschillende bewoners en medewerkers van Emmaus vertelden over hun eigen ervaringen, en er werd een korte film gedraaid over Emmaus-Haarzuilens. Joost Slis, verbonden aan Emmaus Nederland,  illustreerde het ontstaan van de wereldwijde Emmaus beweging aan de hand van een filmfragment over Abbe Pierre, priester/politicus die in 1954 in Parijs de eerste Emmaus-communiteit startte.


Daarna vertelden Joke Kuipers en Marja Ebbers over hun eigen ervaringen binnen Emmaus, respectievelijk als bewoonster/kerngroeplid van Emmaus Parkwijk (Utrecht) en oprichtster/bewoonster van Emmaus Feniks (Tegelen). Hun ervaringen werden aangevuld door Beppie van den Berg (Emmaus-Prinsegracht/Den Haag) en Lia Versteeg (Emmaus De Bilt). Na de theepauze volgde een bezoek aan Emmaus-Eindhoven (de naaste buren van Omslag), met toelichting door kerngroeplid Jan Kersten. Weer terug bij Omslag volgde een onderlinge uitwisseling tussen de deelnemers aan de dag. Tenslotte lichtte Joost Slis het 'Emmaus Onthaal' toe: een mogelijkheid om gedurende een periode van zes maanden kennis te maken met drie verschillende woon-werkgemeenschappen. Zes mensen bleven na afloop mee-eten.

Lees hier het verslag van deze boeiende dag >>>


Zaterdag 13 november 2010: extra Aanloopdag 'anders' wonen in Nederland, met fragmenten uit de film 'A New We'

Vanwege de grote belangstelling voor de bijeenkomst op 30 oktober, organiseerden we op zaterdag 13 november een extra Aanloopdag over de ontwikkelingen rond 'anders' wonen in Nederland.
We draaiden een fragment uit de nieuwe film 'A New We' en er waren sprekers over EVA-Lanxmeer, Het Carré en Vereniging Aardehuis Oost-Nederland.
Met 52 deelnemers zat ook deze dag overvol.

Na een kennismakingsrondje met allle aanwezigen, vertoonden we een fragment uit de film A New We, over Ecodorp Sieben Linden in Duitsland. Daarna waren er verschilende presentaties van projecten in Nederland. Ruud Luiten, bewoner van Woongemeenschap Het Carré in Delfgauw, vertelde over dit project met 49 woningen dat in 2002/2003 werd gerealiseerd in samenwerking met Vereniging Ecodorp. Pijlers zijn hier ecologie, spiritualiteit en gemeenschapsvorming. Marleen Kaptein, initiatiefneemster en bewoner van de ecologische stadswijk EVA-Lanxmeer in Culemborg, lichtte de totstandkoming van dit project toe: 24 ha groot, en gebaseerd op de principes van permacultuur. Sedert 1999 zijn er zo'n 200 woningen gebouwd en er zijn verschillende bedrijven, kantoren en werkplaatsen. De wijk breidt zich nog steeds uit; aan de rand van de wijk ligt een stadsboerderij. Er is een actieve bewonersvereniging en de wijk heeft een eigen energiemaatschappij.
En Mirjam Burema vertelde over de Vereniging Aardehuis Oost-Nederland; zij starten in 2011 met de (gedeeltelijke zelf)bouw van een collectief wijkje met twintig aardehuizen ('earthships') en gemeenschappelijke voorzieningen.

Lees het uitgebreide verslag van deze dag >>>

Aanleiding voor deze dag was het uitkomen van de film 'A New We' ('Ein Neues Wir') - over ecodorpen en ecologische gemeenschappen in Europa. In de film komen tien heel verschillende initiatieven in acht landen uitgebreid in beeld. Dat roept de vraag op: wat gebeurt er eigenlijk in Nederland? In ons land kennen we (nog) geen ecodorpen, maar er zijn wel allerlei initiatieven en andere projecten rond gemeenschappelijk wonen, zoals ecowijken en -dorpen, leefgemeenschappen en Centraal Wonen-projecten.

Ook op 30 oktober 2010 organiseerde Omslag een Aanloopdag over 'anders' wonen in Nederland; toen met presentaties door drie andere projecten. Meer over die dag >>>
------------
SUGGESTIE: De Engelstalige versie van de film 'A New We' (niet ondertiteld) is in beperkte oplage te koop bij Omslag. Film bestellen >>>


Zaterdag 30 oktober 2010: 'anders' wonen in Nederland, met film 'A New We'

Vijftig enthousiaste en nieuwsgierige mensen, fragmenten uit een  inspirerende film en drie gloedvolle sprekers gaven invulling aan een Aanloopdag over 'anders' wonen in Nederland. Dat moest wel bijzonder worden. En dat werd het ook. Lees hier het uitgebreide verslag >>>

Tijdens deze Aanloopdag stonden de ontwikkelingen rond ecodorpen en ecologische leefgemeenschappen in Nederland centraal. We draaiden fragmenten uit de splinternieuwe film 'A New We', en er waren sprekers van De Hobbitstee, Stoutenburg en Ecodorp Brabant.

Aanleiding voor deze (over-ingetekende) dag was het uitkomen van de film 'A New We' ('Ein Neues Wir') - over ecovillages en ecologische communities in Europa. In de film komen tien heel verschillende initiatieven in acht landen uitgebreid in beeld. Dat roept de vraag op: wat gebeurt er eigenlijk in Nederland? In ons land kennen we (nog) geen ecodorpen van enige omvang, maar er zijn wel verschillende plannen en prille initiatieven. Veel inspiratie voor vormen van gemeenschappelijk leven, wonen en werken, bieden al langer bestaande leefgemeenschappen in Nederland, zoals De Hobbitstee in Wapserveen (Dr), gestart in 1969, en het Franciscaans Milieuproject/communiteit Stoutenburg (nabij Amersfoort) dat in 2011 twintig jaar bestaat. Een nieuw initiatief is Ecodorp Brabant. Deze groep zoekt nog steeds een gemeente die open staat voor realisering van dit dorp. Afgelopen zomer bouwden leden van deze vereniging een experimenteel gebouw op De Kleine Aarde in Boxtel. Hoe ging dat, en: hoe nu verder?

Na een korte kennismakingsrondje met allle aanwezigen, vertoonden we twee fragmenten uit de film 'A New We' (Engelstalig, niet ondertiteld), over Schloss Tonndorf en Sieben Linden.
Daarna vertelden Maroen de Haan, bewoner van De Hobbitstee en Marco Ganzeman, bewoner van Stoutenburg over het dagelijks leven en actuele ontwikkelingen binnen hun respectievelijke leefgemeenschappen. En Ad Vlems, initiatiefnemer van Ecodorp Brabant, lichtte de plannen en de aanpak toe van dit breed aanslaande initiatief.
Ook onder de 50 deelnemers waren verschillende mensen betrokken bij allerlei initiatieven.

Lees hier het uitgebreide verslag van deze in alle opzichten volle dag >>>

Vanwege de grote belangstelling voor deze dag, organiseert Omslag op zaterdag 13 november opnieuw een Aanloopdag rond 'anders' wonen in Nederland, met eenzelfde programa-opbouw, maar met presentaties van drie andere projecten. Meer over die dag >>>


28 augustus en 2 oktober 2010: lokale voedselproductie en VersVoko's

Tijdens de Aanloopdag op 28 augustus bij Omslag in Eindhoven, presenteerde A SEED een nieuwe campagne rond het opzetten van VersVoko's: lokale netwerken voor (biologische) voedselproductie, -distributie en -consumptie.
Op 2 oktober was er een soortgelijke dag bij De Hobbitstee in Drenthe.
Het werden twee super-inspirerende dagen.

Tijdens de Aanloopdag op 28 augustus vertelde Wim Merckx van Voedselteams Vlaanderen over hoe het netwerk van ruim 100 Voedselteams daar functioneert. Piet Rombouts van de Brabantse Milieufederatie vertelde initiatieven in Brabant en Didi van Dijk van A SEED ging in op de vraag hoe je in Nederland een VersVoko kunt opzetten. Ook de 35 deelnemers aan de dag bleken bij allerlei lokale voedselinitiatieven betrokken te zijn. Lees hier het uitgebreide verslag van deze aanloopdag, met foto's.

Omslag en A SEED organiseerden op 2 oktober een soortgeljjke dag over VersVoko's bij Leefgemeenschap De Hobbitstee in Wapserveen (Dr). Op deze dag lag het accent meer op de ontwikkelingen en mogelijkheden van VersVoko's in Nederland; een apart werkgroepje onderzocht de mogelijkheden van een VersVoko binnen Transition Town-initiatieven. Ook van deze dag is een uitgebreid inhoudelijk verslag beschikbaar. Kijk hier >>>



PS: ZOZ nr. 98 (= juli-augustus nummer) bevat een uitgebreid achtergrondverhaal bij deze Aanloopdag. Artikel lezen >>>

ZOZ is het tweemaandelijks tijdschrift van Omslag. Geen abonnee op ZOZ? Vraag een proefnummer >>>.

25 t/m 27 juni 2010: kampeerweekend 'Werken aan de Wereld' - in de Omslag-tuin

Veertien mensen namen eind juni 2010 deel aan een bijzonder kampeerweekend in de zonovergoten Omslag-tuin: een mix van ontmoeting, uitwisseling, activiteit, spel, plezier en warmte. Het programma kwam tot stand in samenwerking met de deelnemers.
Van dit weekend is een uitgebreid inhoudelijk verslag beschikbaar, aangevuld met achtergrondinformatie en voorzien van veel foto's. Klik hier voor het verslag >>>




29 mei 2010: 'Zoektocht naar een gelukkig bestaan'

De Aanloopdag van 29 mei stond in het teken van 'De zoektocht naar een gelukkig bestaan' en werd vormgegeven door stagiaire Samira Behri in het kader van haar zelf ontwikkelde project, vanuit haar opleiding Sociaal Cultureel Werk. De dag werd inhoudelijk bepaald door werkvormen met filosofische impulsen. Samira doet verslag.

Samira Behri We begonnen om 12 uur met de lunch. Er stroomde, naarmate de tijd verstreek, een vrij compact maar leuk clubje mensen  bij elkaar. De meesten van hen - dertien in totaal - namen ook deel aan het gehele programma. Het publiek van de dag droeg bij aan het gemak waarmee ik mijn leidinggevende functie vervulde! Ook de sfeer was heel gezellig. Ik had het idee dat men snel nader tot elkaar kwam. Met name ook door de activiteiten die een bepaalde openheid vereisten. We hadden geluk dat we zulk goed weer hadden, wat natuurlijk ook bijdroeg aan de sfeer van die dag. 

Voordat het inhoudelijke programma begon had ik wel last van onzekerheid en kriebels in mijn buik, maar dat trok geleidelijk aan helemaal weg toen het programma begon. Zelfverzekerdheid kwam in plaats van de onzekerheid en zenuwachtigheid die ik eerder voelde, wat mij overigens zelf verraste. Ik ben namelijk geen kei in spreken voor een groep en ook niet in leidinggevende posities. Dus wat dat betreft was ik wel trots op mezelf. Natuurlijk voelde ik gedurende de activiteiten nog wel een stukje onzekerheid of de groep het wel goed genoeg zou vinden en of het überhaupt wel nut had allemaal. Echter, in mijn houding en spraak was daar helemaal niks van terug te vinden.

Voordat het programma daadwerkelijk startte hield Omslag-medeweker Dick Verheul een verhaaltje over het verband tussen duurzaamheid en geluk. De Aanloopdag stond namelijk ook in het teken van duurzaamheid. Echter, het verband tussen geluk en duurzaamheid werd gedurende het programma matig in kaart gebracht. Helaas hebben we daar minder aandacht aan besteed tijdens de voorbereiding. Na het verhaaltje van Dick, kreeg ik de gelegenheid om te vertellen over mijn project en het doel ervan. Het project draait om verbeeldingskracht en bewustzijnsontwikkeling, waar mijn activiteiten ook op afgestemd waren.

Ik hanteerde drie spelvormen, waarvan er twee zelf bedacht waren: een lagerhuis-debat aan de hand van stellingen, waarbij de ene groep tegen moest zijn en de andere voor, en een-op-een discussies over een bepaalde aangeboden stelling. Na ongeveer 5 tot 10 minuten moesten de stellingen met elkaar geruild worden. Ook de personen moesten met elkaar wisselen.

De een-op-een activiteit verliep heel goed en men raakte al gauw met elkaar aan de praat. De stellingen die ik gebruikte waren zo in elkaar gezet dat je die op meerdere manieren kon interpreteren. Ik vond het daarom ook wel leuk om te zien hoe men de stellingen zou opnemen. Bij het lagerhuis-debat hadden de stellingen een zelfde soort inslag. Ik had zelf wel het idee dat dit soort stellingen beter pasten bij de een-op-een activiteit en niet bij een lagerhuis-debat. Daarvoor waren concrete stellingen veel meer geschikt, achteraf gezien. De stellingen die ik in elkaar had gezet waren zodanig dat men eerst de stelling moest ontcijferen en interpreteren. Vaak waren de stellingen niet geschikt om er voor of tegen te zijn. Daarvoor waren ze te filosofisch ingesteld. Dit is dus een leerpunt voor mij.

Enkele stellingen die ik gebruikte waren: 'Het is niet vrijheid en vrede, maar vrijheid in vrede', 'Het leven is geen geschenk maar iets wat je overkomt', 'Toegeven aan negatieve gevoelens is beter dan ze negeren of proberen te vervormen tot iets positiefs. Onechtheid biedt namelijk geen duurzaamheid' en Filosofie is geen verrijking voor de wereld. Het maakt dingen slechts ingewikkelder'. Deze vorm werd heel leuk gevonden en de aanwezigen hadden het gelukkig erg naar hun zin!

De derde activiteit was het Waardenspel. Er werden twee groepen gevormd. Ik leidde de ene groep en Dick de andere. Voor dit spel ontving iedereen vijf kaarten met waarden erop. Zelf mocht je niet kiezen uit de waarden die je ontving; deze werden willekeurig uitgedeeld. Men moest de ontvangen waarden in volgorde leggen, met de - voor die persoon - belangrijkste waarde voorop. De laatste waarde is dan de minst belangrijke waarde voor die persoon. Naderhand, toen iedereen zijn of haar volgorde geselecteerd had, kreeg een ieder een nieuwe waarde erbij. Deze nieuwe waarde mochten ze inruilen voor een andere waarde die dan ten opzichte van  de nieuwe minder belangrijk was. Echter, als dit niet het geval was, moesten ze de waarde weer inleveren. En zo ging het een paar keer door. Na ieder nieuw kaartje dat ontvangen werd, moest men motiveren en uitleg geven over de volgorde die gemaakt werd. Een heel leuk spel! Ieder persoon moest het doen met de waarden die hij of zij kreeg en het was leuk om te zien en te ervaren hoe en waarom men een bepaalde keuze maakte. Het was geen makkelijk spel. Het kan zijn dat je waarden krijgt die helemaal niet bij jou passen, maar die je dan toch zo moet interpreteren dat ze wel bij je passen. 

Op het einde van de dag vertelde Dick nog een leuk verhaaltje over geluk, in een sprookjesvorm. In grote lijnen ging het verhaaltje erom dat geluk eigenlijk binnen handbereik ligt, maar dat wanneer je het voorbij laat gaan, je het geluk niet zult proeven. Persoonlijk vond ik het een leuk spontaan verhaaltje en ik had het idee dat de overigen dat ook zo ervaarden.

Al met al voldeed de dag wel aan mijn verwachtingen. Het leiden van de groep ging me zelfs beter af dan ik had verwacht. Dus dat was voor mij wel verrassend. De dag verliep ook volgens planning en we waren netjes binnen de tijd klaar. Iets wat bij Aanloopdagen niet altijd het geval is bij Omslag. Verder vond ik het fijn dat de aanwezigen het naar hun zin hadden. Ze hebben die dag zeker heel wat af gefilosofeerd! Het voornaamste vond ik nog wel dat ze na afloop gelukkig vertrokken... Vijf mensen bleven nog een  hapje mee-eten en bereidden samen een smakelijke maaltijd.

Klik hier voor meer foto's van deze geslaagde dag in een ontspannen sfeer.

 ^   

27 februari 2010: Beslissen zonder verliezers

Sociocratische besluitvorming was het thema van de Aanloopdag in februari bij Omslag. Aan de hand van het 'consentspel' oefenden de 22 deelnemers met deze - voor velen nieuwe - besluitvormingsmethode.

De dag werd inhoudelijk begeleid door Emile van Dantzig, die zich in de sociocratische methode heeft verdiept en de kennis daarover verspreidt. Omslag-stagiaire Samira Behri was deze dag gastvrouw.

Bij sociocratische besluitvorming zijn er geen verliezers. Besluiten worden niet genomen omdat er een meerderheid vóór is, zoals bij democratie. Nee, besluiten worden genomen omdat er niemand is die overwegende bezwaren heeft. Daardoor blijft er geen ontevreden persoon of minderheid achter, die bij een volgende gelegenheid dwars gaat liggen.

Tijdens deze Aanloopdag oefenden we de sociocratische methode aan de hand van drie voorbeelden in een fictieve woongroep, die telkens werd gevormd door een ander groepje van zeven mensen. De overige deelnemers fungeerden als toeschouwers en konden na afloop van elke ronde reflecteren. De besluiten die moesten worden genomen hadden betrekking op: wel of geen huiskat, de bereidheid om in de vrieskoude winter stroom te leveren aan 'illegale' buren, en het kiezen van een afgevaardigde namens de woongroep in een externe overleggroep.

Het sociocratische model kent drie belangrijke fasen:
de beeldvorming, de meningsvorming en pas daarna na de besluitvorming.
Tijdens de oefeningen bleek hoe belangrijk het is om alle fasen op een goede manier te doorlopen, waarbij iedereen de ruimte krijgt zich uit te spreken en gehoord te worden.
Zo wordt gezamenlijk toegewerkt naar een besluit dat door iedereen kan worden gedragen.
 Wie zich niet in het voorstel-besluit kan vinden - dus: wie geen consent kan geven - wordt uitgenodigd de bezwaren te beargumenteren opdat anderen kunnen trachten aan die bezwaren tegemoet te komen.
Dit vergt wel de nodige verbale vaardigheid.

De bedoeling is dat er uiteindelijk een besluit wordt geformuleerd waartegen niemand overwegende bezwaren heeft en dat dus door iedereen wordt gedragen.
Het proces wordt begeleid door een facilitator, die erop toeziet dat het model goed wordt gehanteerd, die zonodig bijstuurt, meningen en standpunten kan samenvatten en een eindvoorstel formuleert. Het kan een intensief en tijdrovend proces zijn, waarbij een beroep wordt gedaan op ieders actieve bereidheid zich ook te richten op anderen en zich mede-verantwoordelijk te voelen voor het hele proces en het uiteindelijke besluit. De methode vergt wel wat oefening van alle betrokkenenen en vraagt ook om ieders vetrouwen. Als iedereen snapt hoe de methode werkt, kan dat - zo bliijkt uit de praktijk - tot verrassende resultaten leiden en tot een sterkere onderlinge band.

Het begrip 'sociocratie' werd in 1945 in Nederland geïntroduceerd door Kees Boeke, de man van de school 'Werkplaats Kindergemeenschap' in Bilthoven, die de scholieren liet deelnemen aan het algehele gebeuren op school en hen ook een belangrijke stem in de besluitvorming gaf. Een leerling van Boeke, Gerard Endenburg, werkte het idee in de jaren zeventig van de vorige eeuw verder uit.

Kennis van sociocratische besluitvorming is interessant voor iedereen die te maken heeft met besluiten nemen in een organisatie, op het werk of bijvoorbeeld in woongemeenschappen. Ook in kringen van Transition Towns is er belangstelling voor. Onlangs deed Transition Town De Bilt goede ervaring op met het Consentspel; deze groep probeert de methode nu ook in de praktijik toe te passen.

Het inhoudelijke deel van de Aanloopdag  was 14.00 tot 17.00 uur. Daaraan voorafgaand was er een lunch, gevolgd door een korte rondleiding met uitleg over het werk van Omslag en over de andere organisaties in het grote woon-werkpand waar Omslag is gehuisvest.
De drie uren in de middag waren intensief en bleken voor menigeen wat aan de krappe kant. Desalnietemin was het een leerzame dag, die voor veel mensen een heel nieuwe kijk op besluitvorming had opgeleverd. Enkelen gaven aan zich verder in deze materie te willen gaan verdiepen, sommigen gaven aan er direct mee aan de slag te willen in hun woon- of werksituatie.
 
Na afloop bleven zeven mensen mee-eten, nadat ze in de Omslag-keuken binnen zeer korte tijd een lekkere biologisch-vegetarische maaltijd hadden bereid.

Na het eten vertelde Emile van Dantzig nog over een nieuw project waarbij hij onlangs betrokken is geraakt: 'restorative circles' ('herstellende kringen'), een vorm van niet-justitionele rechtspraak op basis van de sociocratische methode, in Brazilië geïntroducederd door Dominic Barter. Van Dantzig zoekt in Nederland mensen die hiervoor interesse hebben. Contact via Consentric.

Het Sociocratisch Netwerk in Nederland verspreidt ook een nieuwsbrief.

TIP: In de film 'Reis door Centraal Wonen' komt sociocratische besluitvorming binnen woongroepen ook uitgebreid ter sprake.

 ^   

12 december 2009: Transition Towns in Nederland

Zo'n vijftig mensen namen deel aan de Aanloopdag over Transition Towns, op zaterdag 12 december. Ze lieten zich informeren én inspireren over de mogelijkheden om in hun eigen stad of dorp aan de slag te gaan. De bijeenkomst werd inhoudelijk verzorgd door Paul Hendriksen van TT Deventer. Een impressie van de dag.

Het was de vijfde keer dat Omslag een landelijke informatiedag over Transition Towns organiseerde. Ook deze keer was de ruimte tot de laatste stoel bezet. De eerste deelnemers arriveerden rond 12:00 uur. Tijdens de lunch werd al druk kennisgemaakt met elkaar; het valt telkens weer op hoe snel en gemakkelijk mensen die elkaar nog helemaal niet kennen spontaan met elkaar in gesprek raken. Rond 13:00 uur startte een korte rondleiding, waarin Dick Verheul vertelde over de werkzaamheden van Omslag en over de andere organisaties in het voormalige klooster. Voor de rondleiding was veel belangstelling, want veel mensen waren voor de eerste keer op bezoek bij Omslag. Tegen tweeën verhuisden we naar een lokaal in een andere vleugel van het pand voor het programma van de dag: nader kennismaken met het concept Transition Towns.

Van keukentafel naar Transition Town
Tijdens het voorstelrondje bleek ongeveer de helft van de aanwezigen al iets over Transition Towns te hebben gehoord of gelezen; verschillende mensen zijn al betrokken bij een initiaitief in hun eigen woonplaats (Joure, Raamsdonksveer, Eindhoven, Houten). Daarna was het woord aan Paul Hendriksen, mede-initiator van Transition Town Deventer. Aan de hand van een powerpointpresentatie vertelde hij over het ontstaan van de eerste Transition Towns in Engeland, in 2005/2006 en over de razendsnelle verspreiding van dit positieve virus naar andere landen. In 2008 landde het TT-concept in Nederland; sindsdien zijn er al ruim 60 lokale contactpersonen en in zeker twintig plaatsen zijn er inmiddels actieve tot zeer actieve groepen. Zestien groepen onderhouden een eigen, lokale website.

Natuurlijk vertelde Paul tussendoor ook over de ontwikkelingen in Deventer, waar het initiatief krap anderhalf jaar geleden startte met zes mensen rond een keukentafel. Inmiddels is daar een levendige en actieve TT-beweging waarbij honderden mensen zijn betrokken. Deventer is slechts een voorbeeld; in elke stad gaat het anders. Er is geen blauwdruk of vaste volgorde. Wel blijkt in de praktijk - in alle landen - dat elk initiatief ongeveer eenzelfde proces doormaakt.
Dat proces staat beschreven in de '12 stappen naar een Transitie initiatief'. Vroeg of laat kom je al deze stappen tegen.

Blinde vlekken, pijnplekken en culturele waarden
De visie van Transition Towns zou je kunnen samenvatten in de formule: KV +  PO = TT (de problematiek van klimaatverandering en piekolie vormt de drijfveer om te komen tot Transition Towns). Meer over de visie van Transition Towns >>>

Het TT-concept werkt met een integrale benadering van Hoofd, Hart en Handen. Vooral de verbinding tussen hoofd en handen is een wezenlijk onderdeel van Transition Towns; onze verslaving aan olie vertoont veel parallellen met andere vormen van verslaving; hieraan wordt in het Transitie Handboek veel aandacht besteed. Ook hebben we te maken met allerlei culturele blinde vlekken: wat doen we - wat zeggen we waarom we dat doen - en wat zit daaronder? We hebben de neiging 'pijnplekken' te vermijden: gevoelens van machteloosheid, leegte, isolement en eenzaamheid. Bovendien zitten we gevangen in allerlei culturele 'waarden' die we ons vaak niet bewust zijn ('een vis is zich niet bewust van het water waarin hij zwemt'). Het TT-concept is gebaseerd op zes waarden: positieve visievorming (focus op hoe het anders en beter kan); inclusiviteit (iedereen kan meedoen); bewust zijn (denken, voelen, doen); veerkracht; begrip van de psychologische kant; geloofwaardige oplossingen. Daarom besteden Transition Towns ook aandacht aan de psychologie van verandering. Naast werkgroepen rond denk- en doe thema's als voedsel, energie, bouwen en water, zijn er ook Hart & Ziel-groepen.
Aan het eind van zijn inleiding laat Paul een promotiefilmpje van Transition Town Deventer zien. Vraag aan Paul: kan het overzicht van de concrete acties en resultaten op de website van TT Deventer komen?

Een mini Open Space
Na de theepauze volgde een interactief deel, in de vorm van een (ingekorte) Open Space rond de thema's: voedsel, educatie, bouwen en wonen, energie, cultuur/hart & ziel. En omdat er veel mensen uit Eindhoven aanwezig waren, was er een aparte groep rond TT Eindhoven. In subgroepjes werd over deze onderwerpen verder gepraat. Een Open Space kun je vergelijken met een zeer uitgebreide 'koffiepauze', waarin je met anderen over onderwerpen praat die dicht bij je eigen interesse liggen. Heb je niets nieuws meer te brengen of te halen, gebruik dan de 'Wet van de Twee Voeten", oftewel: sluit aan bij een andere groep die wel inspireert. Na afloop bleek de tijd veel te kort, waardoor sommigen een wat onbevredigd gevoel hadden. Anderen daarentegen hadden tijdens dat halfuur juist wel nieuwe ideeën en inzichten opgedaan. Meer over Open Space >>>



Vragenrondje
De Aanloopdag werd besloten met een kort vragenrondje, over onder meer:

- Lukt een TT-initiatief ook wel eens niet en waar komt dat dan door? Ja dat komt voor. De redenen zijn zeer wisselend: soms is er een te kleine groep of een super-enthousiast persoon die te snel resultaten verwacht; soms ontstaat verdeeldheid in een groep, waardoor die weer uit elkaar valt, of is een initiatief slechts gericht op een aspect van het TT-concept.

- Waaraan moet een Transition Town zoal voldoen? Dit wordt beschreven in de 'Criteria voor Transition Towns'.

- Hoe belangrijk is een training? Tijdens een (weekend)training wordt het TT-concept verder uitgediept en er wordt geoefend met allerlei werk- en presentatievormen. Het is belangrijk dat minstens twee leden van een lokale inititiefgroep aan zo'n training deelnemen. De eerstvolgende is van 19 t/m 21 maart 2010 in Ubbergen.
Meer over Transition Trainingen >>>

- Wat zijn goede films om te draaien? Wereldwijd wordt de film The Power of Community veel gebruikt. Deze film gaat over hoe Cuba de oliecrisis te lijf ging met een groot scala van duurzame maatregelen. De film geeft ook veel inspirerende voorbeelden. Daarnaast zijn er allerlei films over de problematiek van Piekolie en klimaatverandering, over duurzame kleinschalige teelt van voedsel, ecologisch bouwen en wonen, permacultuur en tal van andere onderwerpen die binnen Transition Towns aan de orde komen. Sommige films hebben een behoorlijk zware inhoud; ook dan is een goed begeleid nagesprek erg belangrijk. Klik hier  voor een uitgebreid overzicht van aanbevolen films.

- Zijn er ook nieuwe leefgemeenschappen opgericht op basis van het TT-concept? Nee, en dat is ook niet de bedoeling. Het TT-concept werkt aan de transitie (omvorming) van een bestaande naar een nieuwe situatie. Wel kunnen leefgemeenschappen en Centraal Wonen-projecten als inspiratiebron fungeren. Omslag's Servicepunt Anders Wonen Anders Leven heeft hier veel informtie over.
Filmtip: 'Voices of Cohousing' (over Centraal Wonenprojecten in Noordwest-Europa, ook in Nederland)

- Zijn er in Nederland al TT's met eigen lokaal geld? Nee. Wel in Engeland. Meer daarover >>>

Aan het eind van de dag meldden zich nieuwe contactpersonen in Roermond, Zaltbommel en Haarlem. En de Eindhovense initiatiefgroep kon enkele nieuwe belangstellenden noteren. Flink wat mensen schaften het Transitie Handboek en/of de Basishandleiding Transitie-initiatieven aan, en ook voor het boek Tuinen van overvloed (over permacultuur) bleek erg veel belanstelling.

Als 'dankjewel' aan Paul Hendriksen, die bij Omslag inmiddels vijf Aanloopdagen heeft verzorgd - gaf Omslag hem twee films: First Earth (uncompromising ecological architecture) en City Repair (transforming space into place).
In de loop van 2010 zullen deze films ook in het TT-circuit worden geïntroduceerd.

Samen koken, samen eten

Na de plenaire afsluiting werd er nog flink nagepraat en werden adressen en websites uitgewisseld. Uiteindelijk bleven er zestien mensen mee-eten bij Omslag. Een deel van hen bereidde in de Omslag-keuken een biologisch-vegetarische maaltijd, terwijl anderen het lokaal weer op orde brachten en de Omslag-werkruimte veranderden in een restaurantje. Tegen 18:30 uur werd een zeer smakelijke maaltijd geserveerd die iedereen zich goed liet smaken. Na de afwas en een laatste rondje koffie en thee ging iedereen rond acht uur tevreden weer huiswaarts.
Het was een mooie, inspirerende dag!

Websites waarnaar werd verwezen: Transition Towns Nederland - overzicht van lokale TT contactpersonen
Transition Town Deventer - website van TT-initiatiefneemster Hilda Feenstra in Joure - meer over guerilla gardening - de wildplukwijzer van Nederland - inspiratie voor Transition Towns - Omslag Werkplaats voor Duurzame Ontwikkeling - Servicepunt Anders Wonen Anders Leven - gratis nieuwsbrief Anders Wonen Anders Leven - Vereniging Aardehuis Oost Nederland. De favoriete boeken van Paul: 'Ishmael' en andere boeken van David Quinn.

Meer foto's van deze Aanloopdag >>>     Verslagen van eerdere Aanloopdagen bij Omslag over Transition Towns

Omslag is vanaf het prille begin (2008) actief in de landelijke initiatiefgroep van Transition Towns Nederland.


 ^ 

16 mei 2009: Servicepunt Anders Wonen Anders Leven

In het kader van de landelijke Gemeenschappelijk Wonen-dag was Omslag's Servicepunt Anders Wonen Anders Leven een extra middag geopend.

De landelijke Gemeenschappelijk Wonen-dag was een initiatief van de Federatie Gemeenschappelijk Wonen. Doel van de dag was om belangstellenden te laten kennismaken met de veelzijdigheid van gemeenschappelijk wonen. Projecten in het hele land deden mee: Centraal Wonen-projecten, Groepswonen van Ouderen, woongroepen, leefgemeenschappen en andere vormen van collectief wonen.

Naast woonprojecten, namen ook enkele adviserende organisaties aan de dag deel. Het Servicepunt Anders Wonen Anders Leven valt in deze laatste categorie.

Het liep op 16 mei geen storm, maar tussen 14:00 en 17:00 uur werden er informatieve en interessante gesprekken gevoerd. Rond 15:30 bekeken we met de bezoekers die er toen waren de film Voices of Cohousing'.

De hele middag was er ook informatie verkrijgbaar over Elkrijk: een initiatief voor een nieuw te realiseren woon-werk-wijkje met en sociaal karakter, in Landhof (Meerhoven/Eindhoven).

Een andere reden voor Omslag om aan de dag deel te nemen, was het feit dat de werkplaats deel uitmaakt van een groter woon- en werkcomplex: Het Kloosterhof van Gestel. Bezoekers kregen desgewenst een korte rondleiding.

Kernwoorden voor het Servicepunt Anders Wonen Anders Leven zijn: ecologie,  collectiviteit, gemeenschapszin, zelfbeheer en autonomie, zelfwerkzaamheid, sociale duurzaamheid, interculturele wijkopbouw, ecologisch leven en duurzaam bouwen. De focus ligt bij projecten in Nederland, die zijn ontstaan vanuit de basis. Daarnaast is er aandacht voor verwante initiatieven in andere landen.

Het Servicepunt bestaat uit een informatiepunt voor bezoekers, ondergebracht in de bibliotheek van Omslag in Eindhoven. Hier vindt u een collectie boeken, brochures, tijdschriften, folders en films. Dit servicepunt is iedere vrijdagmiddag geopend voor bezoekers.

Het Servicepunt wordt begeleid met een zeer uitgebreide website, die vrijwel wekelijks wordt geactualiseerd. Daarnaast verspreidt het Servicepunt maandelijks gratis een elektronische nieuwsbrief.

Meer over het Servicepunt Anders Wonen Anders Leven >>>

Meer over Centraal- en gemeenschappelijk wonen >>>

 ^

4 april 2009: Permacultuur in Nederland - met filmpremière

De drukbezochte Aanloopdag op 4 april stond in het teken van permacultuur. Naast de première van de nieuwe documentaire over permacultuur in Nederland, bood de dag nog een primeur: de presentatie van de Coöperatie voor Permacultuur. Een dag boordevol inspriatie!

Gewoontegrouw schoven vanaf 12:00 de eerste mensen aan de lunch aan; de tafels in de werkruimte van Omslag vulden zich gestaag. Voor degenen die voor de eerste keer bij Omslag waren, hield Dick Verheul een korte rondleiding met uitleg van de aanpak en werkzaamheden van Omslag. Daarna begaf het hele gezelschap van zo'n vijftig mensen zich naar het lokaal voor het middagprogramma.
Dat begon met een uitleg door Ishy Crosby (mede-oprichter en docent van de Permacultuurschool Nederland) over de filosofie en de ethische principes van permacultuur: zorg voor de aarde, zorg voor de mens, en delen van de overvloed.

Created with The GIMP

Door de groeiende belangstelling voor permacultuur - ook in Nederland -  is Ishy samen met Taco Blom een paar jaar geleden gestart met het aanbieden van jaartrainingen permacultuur. Die zitten steeds overvol. Het streven is dat er in de toekomst in elke provincie een permaculuur (studie)aanbod zal zijn, en dat er ook meer lesgevers en voorlichters komen. Door de groei van de permacultuuractiviteiten in Nederland - en onder invloed van de toenemende belangstelling van gemeenten en andere instanties - ontstond ook behoefte aan bundeling van kennis en ervaringen. Daarom is nu de Coöperatie voor Permacultuur (CoPe) opgericht: een samenwerkingsverband van personen, bedrijven en organisaties die professioneel met permacultuur werken. De kersverse voorzitter, Bas den Boer lichtte de plannen kort toe. Op 23 mei is de opstartvergadering. Meer daarover komt op de website van CoPe, en in het mei-juninummer van ZOZ - tijdschrift voor doen-denkers (uitgave van Omslag).

Filmpremière
Om 15:15 uur was het grote moment daar: de première van de documentaire 'Permacultuur in Nederland' - introductie in een duurzaam ontwerpsysteem'. In 20 minuten geeft de film uitleg over theorie en praktijk van permacultuur in Nederland. Taco Blom en Ishi Crosby geven een toelichting op het brede spectrum van de toepassing van permacultuur: het eetbare landschap, bouwen met natuurlijke materialen, waterzuivering, duurzame energie en de sociaal-economische aspecten. De film werd helemaal in Nederland opgenomen, ondermeer op de Hof van Twello, centrum Wilgenhoeve in Exmorra, in zelfoogsttuin De Nieuwe Ronde in Wageningen en tijdens de bouw van het eerste Nederlandse 'earthship' in Zwolle. Het is de eerste Nederlandse film over permacultuur.
De film is het eindproduct van cursisten van de jaaropleiding permacultuur in 2008: Miquel Buckinx, Petra Biesta, Merlijn Janssen Steenberg en Jan Schenk; zij waren ook alle vier aanwezig (foto links). De film werd met groot enthousiasme en luid applaus ontvangen. De documentaire is op dvd te koop, voor 7 euro, o.a. te bestellen bijOmslag. De film past uitstekend in informatiebijeenkomsten over voedsel, permacultuur en Transition Towns.

Een andere oud-cursiste van de Permacultuuropleiding in 2008, Irma Abelskamp, vertelde over haar plannen voor het opzetten van de Leerschool Permacultuur in Friesland, gericht op jonge kinderen. De school zou onderdeel kunnen worden van een mogelijk in Friesland op te zetten ecodorp. Er zijn al volop onderhandelingen met instanties, want het plan blijkt ook uitstekend te passen binnen het provinciale duurzaamheidsbeleid.

(v.l.n.r.: Ishy Crosby - Menno Swaak (midden) - deelnemers - Selma Franssen - Irma Abelskamp)

Nog zo'n enthousiast verhaal kwam van Menno Swaak, verbonden aan Gezonde Gronden en Transition Town Den Haag. Ook hier loopt inmiddels een jaaropleiding permacultuur; een tweede groep start in september 2009. Op het binnenplaatsje van Gezonde Gronden, aan de Weimarstraat, is inmiddels een permacultuur stadstuintje van 16 m2 aangelegd. Als praktijklocatie voor de jaartraining bood de gemeente een stuk grond aan van 400 m2; daarnaast wordt er permacultuur bedreven op drie volkstuintjes. Er is een voortdurend aanbod van lezingen, films en cursussen, waarbij vaak samen wordt opgetrokken met de initiatiefgroep van Transition Town Den Haag. In het kader van het kunstenaarsproject 'Stroom' zal in de loop van 2010 in het Zuiderpark een eetbaar landschap worden aangelegd.
De laatste spreekster op deze middag was Selma Franssen uit Groningen. Zij lichtte het concept Transition Towns toe - een initiatief van de Britse permaculturist Rob Hopkins, dat zich inmiddels wereldwijd verspreid. Ook in Nederland zijn inmiddels tientallen lokale initiatieven. Selma is zelf actief betrokken bij Transition Town Groningen.

Tijdens de dag werd de Permacultuur-filmcrew zélf ook uitgebreid gefilmd en geïnterviewd door een team van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen.

Na afloop van deze superinformatieve Aanloopdag werd er nog lang nagepraat en er werden allerlei adressen en websites uitgewisseld. Intussen bereidde een groepje deelnemers in de Omslag-keuken een lekkere biologisch-vegetarische maaltijd. Er aten twaalf mensen mee en ook aan tafel waren de gesprekken levendig en informatief. Tegen 22:30 uur vertrokken de laatste mensen voldaan huiswaarts.

Meer foto's van deze dag >>>

Relevante websites waarnaar tijdens deze Aanloopdag werd verwezen:

- informatieve Nederlandstalige website over permacultuur (door Douwe Beerda).
- cursus 'Ontwerp een lekkere tuin met permacultuur'.  Ook te bestellen bij Omslag.
- EVA-Lanxmeer in Culemborg - woonwijk ontworpen op basis van permacultuur
- permacultuur stadsboerderij Caetshage, Culemborg
- overzicht van lokale contactpersonen en -groepen m.b.t. Transition Towns in Nederland. Ook: filmtips - inspiratie - (landelijke) informatiebijeenkomsten
- het Earthship in Zwolle (feestelijke ingebruikneming op zaterdag 20 juni 2009)
- Permacultur startpagina - meer over permacultuur en projecten in Nederland
- Overzicht van permacultuur-activiteiten in Nederland

Filmdonatie
Voor Omslag had deze Aanloopdag nog een verrassend staartje: een deelemer doneerde tien (Engelstalige) permacultuur-gerelateerde films: Behind the practice or permaculture (David Holmgren's 12 Design Principles); Our seeds - seeds Blong Yumi (van Seedsavers); Escape from Suburbia ('Beyond the American Dream'); What a way to go (Life at the end of empire). Flow (door Irena Salina, over de wereld watercrisis); A farm for the future (BBC documentaire van Rebecca Hosking); Aquaponics (door Murray Hallam: 'Grow fish & plants together)); the Crash Course (van Chris Martinson: 'Everthing you need te know about economy'); en Masdar City (ambitieus plan voor de eerste CO2 vrije stad ter wereld, in Abu Dhabi).
Natuurlijk komen deze films - na invoer in de database van de Omslag-bibliotheek - ook voor uitleen beschikbaar.

 ^ 

14 maart 2009: Transition Towns in Nederland

Op zaterdag 14 maart was de (voorlopig?) laatste in een serie van vier landelijke informatiedagen over Transition Towns, in de vorm van een Aanloopdag bij Omslag. Ook deze keer was de belangstelling groter dan het aantal beschikbare plaatsen. Ruim vijftig deelnemers, afkomstig vanuit het hele land, beleefden een informatieve en aanstekelijke dag.

Transition Towns zijn lokale gemeenschappen (grote en kleine steden, dorpen, wijken, eilanden) die zelf aan de slag gaan om hun manier van wonen, werken en leven minder olie-afhankelijk te maken. Peak Oil en klimaatverandering zijn de belangrijkste drijfveren om in actie te komen voor verandering. Verandering van onderop! De Britse permacultuur-activist Rob Hopkins startte in 2006 in zijn woonplaats Totnes (Devon, Engeland) het eerste Transition-initiatief. Sindsdien zijn er in heel Groot-Brittannië al vele tientallen groepen aan de slag gegaan om ook hun stad of dorp tot een Transition Town te maken. Het model slaat zo breed aan, dat het nu uitwaaiert over de hele wereld. Er is inmiddels een breed en veelkleurig wereldwijd Transition-network.
In de nazomer van 2008 kwamen ook in Nederland de eerste TT-initiatieven. Omslag is vanaf het prille begin aangesloten bij de landelijke initiatiefgroep Transition Towns Nederland, en nam het voortouw tot een serie landelijke informatiedagen. De belangstelling was zo groot, dat er telkens een aanmeldstop moest worden ingesteld.

Hieronder het verslag van de vierde bijeenkomst bij Omslag, op zaterdag 14 maart 2009

Zo'n 35 deelnemers schoven al rond 12:00 uur aan aan de biologische lunch, waarvoor het brood 'vers uit de oven' was geleverd door de Eindhovense biologische bakker Wim van Gerwen, alias Bakker Meelmuts. In combinatie met de ei-linzenpaté  'van-het-huis' liet iedereen zich de maaltijd goed smaken. Veel belangstelling was er ook voor de uitleg over de activiteiten van Omslag; Dick Verheul moest de groep zelfs in tweeën splitsen om iedereen een korte rondleiding door huis en tuin te kunnen geven. Rond 14:00 uur was iedereen gearriveerd en kon het inhoudelijke programma beginnen. Dat werd ook deze keer verzorgd door Paul Hendriksen uit Transition Town Deventer.

Tijdens een korte kennismakingsronde bleek dat ook nu weer een zeer divers samengesteld gezelschap naar Eindhoven was afgereisd; mensen van allerlei leeftijden en maatschappelijke achtergronden troffen elkaar: een biologische bakker, een delegatie van de GroenLinks fractie uit Apeldoorn, een leembouwer, verschillende krakers, een energieadviseur, verschillende kunstenaars, een kleuterjuf, een biologisch tuinder van een Pergola-associatie, enkele journalisten, een lid van de woonbond, diverse architecten, (oud)cursisten van de Permacultuurschool, verschillende mensen die al actief zijn betrokken bij een TT-initiatief in hun eigen woonplaats en een oud-inwoonster van Totnes, die - weer terug in Nederland - wil aanhaken bij de Nederlandse TT-beweging.

Aan de hand van een powerpointpresentatie zette Paul de belangrijkste aanleidingen van het Transition Towns-concept uiteen: Peak Oil, klimaatverandering en de noodzaak van een brede cultuuromslag. We zullen nieuwe manieren van denken moeten ontwikkelen om de mondiale problemen die ons te wachten staan op een positieve manier het hoofd te kunnen bieden: afkicken van olieverslaving en samen zoeken naar alternatieven op sociaal, ecologisch en economisch vlak om weer een samenleving op menselijke maat te creëren. Vertrouwen op de veerkracht van lokale gemeenschappen is daarbij een cruciaal uitgangspunt.
De presentatie werd afgewisseld met korte plenaire brainstorms en enkele filmpjes. Tussendoor vertelde Paul over de stormachtige ontwikkeling die Transition Town Deventer de afgelopen maanden heeft doorgemaakt (zie ook de website van TT Deventer).
Het TT-concept blijkt ook in Nederland als een positief-besmettelijk virus zijn weg te zoeken. In steeds meer plaatsen ontstaan actieve groepen die elk op hun eigen manier een activiteitenaanbod ontwikkelen. Soortgelijke geluiden komen ook uit andere landen.

Na de pauze volgde een interactiever programma, dat - bijna 'gewoontegetrouw' - werd afgesloten met een inventarisatie van tips en ideeën om een Transition Town vorm te geven.  Lees de oogst van de post-it-wand *)

Kritische vragen en korte discussies waren er natuurlijk ook: hoe start je een initiatief? Hoe kom je in contact met medestanders? Hoe ga je om met de hoeveelheid werk die er op je afkomt als een initiatief eenmaal aanslaat - zijn er subsidiemogelijkheden voor mensen die zich helemaal op TT zouden willen toeleggen? Kritische opmerkingen gingen o.a. over het risico dat een initiatief zich té lokaal gaat richten: in hoeverre is een TT een 'uitvergroot 'ik'?  De wereld is groter dan alleen je eigen omgeving; 'Afrika' is er ook nog - hoe krijgt dat een plek? Hoe elitair is TT? Is er geen sprake van een zoveelste hype? En: pas op voor het creëren van een eigen subcultuurtje. Deze en andere vragen werden kort besproken. Er zijn geen kant-en-klare antwoorden. Elk initiatief moet immers zijn eigen weg zoeken binnen de lokale mogelijkheden.
Binnen Nederland en ook internationaal worden lokale ontwikkelingen verbonden binnen een wereldwijd netwerk. Het is belangrijk om op allerlei terreinen medestanders en bondgenoten te zoeken en nieuwe verbindingen te leggen. Om samen nieuwe wegen te ontdekken in een streven naar een veelomvattende transitie ('omslag') in denken en doen. Zo'n cultuurverandering heeft natuurlijk alles te maken met de wereld als geheel. Transition Towns willen daartoe de lokale aanzetten geven; het is zeker niet de bedoeling om geïsoleerde eilandjes te creëren.

Op initiatief van Transition Towns Nederland is onlangs een speciale discussiegroep ingesteld voor onderlinge uitwisseling tussen mensen die (lokaal) actief zijn met Transition Towns. Voor leden van lokale initiatiefgroepen komen er deze zomer verschillende ontmoetingsbijeenkomsten, zowel over de landelijk uit te zetten lijnen, als voor het uitwisselen van ervaringen, ideeën en wensen.

Aan het einde van de dag meldden zich vier nieuwe lokale contactpersonen: in Rotterdam, de Bilt, Bennekom en Den Bosch. Hun gegevens zijn toegevoegd aan de (groeiende) lijst met lokale contactpersonen en initiatiefgroepen. Bekijk het hele overzicht >>>

Na afloop bleven twintig mensen mee-eten. Binnen een uur stond er een uitgebreide, zeer smakelijke biologisch-vegetarische maaltijd op tafel, gezamenlijk bereid door een groepje deelnemers. Terwijl anderen de groepsruimte weer op orde brachten, en weer anderen zich tegoed deden aan de uitgebreide informatie in de Omslag-bibliotheek, werd in de werkruimte van Omslag een lange eettafel geconstrueerd en sfeervol gedekt. De geanimeerde maaltijd werd, na de afwas, besloten met nog een gezamenlijk rondje thee en koffie. Rond 20:00 keerde de rust bij Omslag weer. Uit de vele reacties en complimenten werd duidelijk dat het een alleszins geslaagde dag was geweest. De inspiratie van deze dag zal de komende tijd ongetwijfeld zichtbaar worden in allerlei lokale initiatieven.  Meer foto's van deze  Aanloopdag >>>

Verder lezen
Relevante websites in relatie tot deze Aanloopdag: Transition Towns Nederland, Stichting Peak Oil. Permacultuur School Nederland, de Hof van Twello (Pluk, Proef, Doe-programma), Eetbaar Rotterdam, VPRO's Tegenlicht documentaireserie 'Here comes the sun', petitie voor feed-in tarief.

Boekentips: het Transition Handbook (door Rob Hopkins), 'Moet Groei?' (door Frank Mulder en Freek Koster), 'Ishmael' en andere boeken van Daniel Quinn, en de serie 'Hitte' van uitgeverij Jan van Arkel.
Filmtip: 'Mother Earth - A new future for small farmers' - over kleinschalige ecologische landbouwcoöperaties van vrouwen in India.   Meer filmtips m.b.t. Transition Towns.

Over fundamentele menselijke behoeften (Maslov en Max-Neef): 'Een visie op duurzaam consumeren' (door Marta Resink, Omslag).

De tips, ideeën en (voornemens tot) persoonlijke actie van de post-its:

Tips: TT introductie houden voor ouders van leerlingen in het Montessori-onderwijs - provinciale subsidies aanboren voor TT en ook landelijk - betrek/reach out naar migranten -  kijk naar de relatie tussen TT en C2C - goed uitzoeken hoe het zit met zeespiegelverhoging: wat is waar? - Platform voor integrale politiek - filmdatabank samenstellen, boekenlijsten, literatuurlijsten- lijst met enthousiaste mensen (contactpersonen) per stad - relatie met millenniumdoelen? - visieboekje: publicatie van verzameling TT visies - Ga met mensen samenwonen: gezellig! - meer earthship ontwikkelen en jongeren daarbij betrekken v.w.b. bouwervaring opdoen - duurzaam maken van oude woningen qua energie en lifestyle - earthships voor/door kinderen bij school - relatie leggen met mindfulness/meditatiegroepen en gezond leven. Dit om helend element meer aan te spreken - niet met alles zelf het wiel uitvinden! Met welke andere organisatie(s) met (deel)initiatieven zijn contacten en samenwerking mogelijk? - Stads-zorgboerderijen - stukje grond inzaaien bij school en mensen bekend maken met.. -  het concept TT promoten op scholen via gastlessen bij bijv. maatschappijleer - Misschien zijn Volksuniversiteiten goede plekken om dit soort bijeenkomsten te organiseren? - Realiseren bewustwording noodzaak TT, aansluiten bij onderwijs/educatie - workshops met uitleg over TT organiseren voor scholen, clubs, verenigingen etc. - van de groenstroken in wijken stadstuinen maken (op permacultuurbasis) - Bereken hoeveel landbouwareaal nodig is voor Ned. basisbehoeften - Leg de link met het Zuiden/armoede/Fair Trade - lokale postbezorgdienst (zonder verbrandingsmotor) - Witte Fietsen (misschien wat kleinschaliger en onderhouden door gemeenschap - waterzuivering (van afvalwater)op lokaal niveau regelen - woningbouwverenigingen, bewoners en energiebedrijven samenbrengen om op 'huurdaken' zonnepanelen te plaatsen - Neem rust en ruimte. Alleen 'luiheid' kan ons redden!

Persoonlijke acties: Filmavond organiseren met TT film - binnenkort 1e bijeenkomst TT Roosendaal; mensen verzamelen + inspireren - contact opnemen met andere regio-coördinatoren TT - Platform voor integrale politiek - (familie)opstellingen met TT mensen zodat ze inzicht krijgen in hun thema's, in hun kracht komen staan (mindfulness, Joanna Macy) - vertellen over deze bijeenkomst in mijn eigen woongemeenschap (CW Lismortel, Eindhoven) - permacultuur buurttuin met kippen; eieren voor de buurt. Evt. fietsenwerkplaats en speeltuin - gezamenlijk groenten verbouwen - via mijn werk (bij de Woonbond) bij huurders in herstructurering dit verhaal vertellen = kans na sloop of i.p.v. sloop. Ook: ruilsystemen tussen woningcorporatie en huurders stimuleren - initiatiefgroep (evt. klein beginnen) - lokaal netwerk bouwen - TT bijeenkomsten bijwonen n Amsterdam, moreel steunen, volkstuin met anderen? - woonblok energieneutraal maken samen met verhuurder - opleiding voor ecologisch bouwen opzetten op MBO-niveau (ROC) - de relatie tussen helen 'binnen' en 'buiten' onderzoeken. Relaties leggen tussen alternatief/complementair gezondheidszorgcircuit en gezond met de aarde omgaan - Peak Oil is on the move - training geven, presentaties, cursussen, bewustzijnsbijeenkomsten - het concreet maken en toepassen van TT-principes in eigen leven en werk - filmavond organiseren; Hart & Ziel bijeenkomst organiseren - ik ga in Utrecht contact zoeken met contactpersoon, wil gericht op 50+ in mijn wijk proberen met een burger-/bewonersinitiatief en/of bewonersparticipatie te komen - balkongroentetuin aanleggen - permacultuur gewassen gratis aanbieden. Ook kruidenplanten en bloemen, als bewustmaker en bekendmaking - permacultuur-'volkstuin' organiseren - zelf permacultuurmoestuin opzetten - Volkskeukens organiseren voor sociaal achtergestelde groepen - op braakliggende terreinen stadstuinen beginnen - herintroductie schooltuinen in probleemwjken - doe-het-zelf fietswerkplaats - Snoepgroen: fruit en notenbomen in groengebieden; lokale afzet door boeren uit de omgeving; contact zoeken met boeren; oude huisvlijttechnieken stimuleren: cursussen! - lokale voedselproducenten betrekken in ons voedselcoöperatief - 'voor wat hoort wat'-netwerk creëren - Uit mijn oude ervaringen weet ik dat boeren met schapen de wol niet willen en gratis (!) weggeven. Tip: wol is te gebruiken om dekbedden te maken, kussens, wollen dekentjes, breien van sokken, shawls, mutsen, vesten, truien en vilten van shawls, jassen en hesjes etc. - Bij huurders beginnen met energiebesparing - in overleg met corporatie stimuleren - zonnepanelen.

----
Deze vierde Aanloopdag over Transition Towns was de laatste in een reeks van vier over-ingetekende dagen bij Omslag. Bekijk ook de verslagen en foto's van de Aanloopdagen op 15 november 2008 - 17 januar1 2009  en 31 januari 2009.


Laatste nieuws: Vanaf mei 2009 organiseert Transition Towns Nederland landelijke informatiedagen over Transition Towns. Daarnaast organiseren steeds meer plaatselijke initiatiefgroepen eigen bijeenkomsten. Raadpleeg de Aktie Agenda voor data en locaties.

Sinds het voorjaar van 2009 organiseert Transition Towns Nederland ook Transition Trainingen over het opzetten van een Transition Town - voor lokaal actieve mensen. Omslag is nauw bij de organisatie van deze trainingsweekenden betrokken.  Klik hier voor meer over de Transition Trainingen (ook voor aanmelding).

 ^ 

31  januari 2009: Transition Towns in Nederland

De derde Aanloopdag over Transition Towns was drukbezocht, levendig en inspirerend. Ook deze keer kwamen de deelnemers vanuit het hele land, van het Friese dorpje Oppenhuizen tot Maastricht.

Er was een groepje uit Reek/Grave, dat een plaatselijk TT-initiatief gaat starten, betrokkenen bij de nog prille TT-initiatieven in Zwolle, Nijmegen en Eindhoven, verschillende medewerkers van provinciale Milieufederaties en De Kleine Aarde, enkele energiespecialisten en twee oud-cursisten van het Schumacher College in Engeland. Een van de deelnemers heeft een jaar lang de ontwikkelingen in Totnes - de bakermat van de TT-beweging - van nabij meegemaakt en er waren bewoners van de nieuwe ecowijk Meanderhof in Zwolle. Al tijdens de lunch begon een geanimeerde onderlinge kennismaking. Voor mensen die voor het eerst bij Omslag waren, verzorgde Dick Verheul rond 13:00 uur een korte rondleiding en introductie. De boekentafel en de krantenpublicaties over Transition Towns werden druk bekeken.

  
Om 14:00 startte het inhoudelijke programma, dat ook deze keer werd verzorgd  door Paul Hendriksen uit Deventer. De inhoud was afwisselend, met een powerpointpresentatie over de belangrijkste aspecten van het Transition Towns-concept, filmpjes over Peak Oil en over onze verregaande olie-afhankelijkheid en een 'promotiefilmpje' uit het Britse Lewes, dat - ter begeleiding van de lancering van Transition Town Lewes - in het voorprogramma van de plaatselijke bioscoop draaide.
Uitgebreidere aandacht was er voor de kern-aspecten van het TT-concept: Hoofd, Hart en Handen, en ook de 12 stappen naar transitie werden doorgenomen. Na de pauze was het tijd voor een meer interactieve uitwisseling. Genoemd werden ondermeer: Beperk je niet alleen tot je eigen omgeving, maak/hou het niet té klein,  maar zoek naar de optimale schaal, bijv. een bakker i.p.v. allemaal je eigen brood bakken. Het TT-concept moet op allerlei niveaus van de samenleving gestalte krijgen, dus ook bij overheden, instanties etc. Kijk verder dan je eigen dorp of stad: denk mondiaal, handel lokaal. Ga minder werken - zo krijg je meer tijd om dingen zelf te (leren) doen en ook: om van het leven te genieten! Gebruik het model van de Mondiale Voetafdruk om erachter te komen waar de belangrijkste veranderigen moeten plaatsvinden. Betrek ook oudere mensen actief bij het TT-proces; zij hebben nog veel kennis en vaardigheden/ambachten waar we veel van kunnen leren. Hetzelfde geldt voor mensen uit andere culturen.
Veranderingen beginnen vaak bij kennis en inzicht (weten), maar om daar ook werkelijk naar te (blijven) handelen is een verinnerlijking van het veranderingsproces nodig, zowel op individueel als maatschappelijk niveau. Veel veranderingen kosten pijn en moeite, omdat het vraagt om het los (durven) laten van oude gewoonten en ingeslepen gedachten. Daarom krijgen de sociaal-psychologische aspecten ('het Hart') binnen het TT concept veel aandacht: om een verbinding te leggen tussen hoofd en handen, om te leren 'anders' te gaan denken (vertrouwen op je eigen vermogen en creativiteit; niet alles wat politici of wetenschappers beweren is de 'enige' weg of waarheid, actief burgerschap en geen willoos consumentisme). Een enthousiasmerend onderdeel van een Transition Town is 'de grote omscholing': een leerproces om verloren gegane kennis en vaardigheden weer bij te spijkeren. De Hof van Twello, betrokken bij Transition Town Deventer, heeft inmiddels een breed scala van doe-het-zef cursussen en workshops ontwikkeld, van moestuinieren en zelf jam maken tot primitief koken en verzamelen van wilde eetbare en geneeskundige planten.

Prangende vraag, ook tijdens deze Aanloopdag: 'hoe begin je een Transition Town"' Het antwoord kwam van verschillende kanten: gewoon beginnen! Verzamel een groepje mensen en organiseer een bijeenkomst. Vertrouw erop dat zich allerlei mensen gaan aandienen die je nu nog niet kent, maar die ook van alles willen en kunnen. Laat het gaan opdat het initiatief zijn eigen weg kan zoeken zonder teveel te willen sturen of vooraf bepalen. Via de website van Transition Towns Nederland is inmiddels al veel te lezen over de aanpak en ervaringen in andere plaatsen. En je kunt ook altijd eens informeren bij groepen die al wat langer bezig zijn. Als er eenmaal een stuurgroep is gevormd, is het de bedoeling dat er een stappenplan (lijst met criteria) wordt doorlopen, ook om te voorkomen dat mensen zich 'zomaar' een Transition Town gaan noemen. 'Transition Town' is inmiddels een officieel geregistreerde term, waarvan de kerndoelen en globale aanpak zijn beschreven. Dit is ook gedaan om de kwaliteit van het TT-concept te bewaken en om initiatieven met elkaar te verbinden.

De middag werd afgesloten met een rijk gevulde 'wand vol ideeën' *): post-its waarop iedereen ideeën en suggesties kon noteren. Ook meldden zich enkele mensen als lokale contactpersoon voor een mogelijk TT-initiatief in hun woonplaats: in Reek/Grave, Oppenhuizen, Boxtel, Maastricht, Heeze en Utrecht.
Bekijk de lijst met alle lokale contactpersonen in Nederland >>>

Tot slot was er nog de mededeling van Omslag, dat er een speciale Aanloopdag komt over permacultuur, een belangrijk aspect van Transition Towns. Op zaterdag 4 april is bij Omslag de landelijke première van de nieuwe documentaire over permacultuur in Nederland, met veel informatie en uitwisseling over de praktijk(mogelijkheden) van permacultuur. Aanmelden voor die dag is nodig >>>

 Op zaterdag 14 maart was er nog een extra Aanloopdag over Transition Towns.

 

Na afloop van deze levendige Aanloopdag bleven dertien mensen mee-eten van de bijzonder smakelijke biologische-vegetarische maaltijd die door een groepje deelnemers a l'improviste werd bereid in de keuken van Omslag. Er werd nog lang en intensief nagepraat.  Meer foto's van deze dag >>>

 


Boeken, films en tv-series: het Transition Handbook - Basishandleiding Transitie-initiatieven - Boeken over klimaatverandering in de serie 'Hitte' - De boeken van Richard Heinberg over Peak Oil - Boek 'Moet groei?' door Frank Mulder en Freek Koster - Boek 'Ishmael - an adventure of the mind and spirit', door Daniel Quinn - De boeken van Joanna Macy - het boek 'Endgame' door Derrick Jenssen  (2 delen!) -het Living Planet Report 2008 - Film: 'The Power of Community' - How Cuba survived peakoil - Series op BBC tv: 'Victorian Farm' en 'It's not easy being green'  - VPRO-tv Tegenlicht-serie 'Here comes the Sun' (ook op dvd verkrijgbaar)

*) De 'oogst' van de ideeënwand:

- Voedsel: eetbare bossen aanleggen - lokale biologische hennepmelk zelf maken en drinken - lokale voedselafhaalpunten in de wijk - biologisch eten stimuleren. Keuze: eten met of zonder gif, waar kies je voor? - biologisch, in parken en tuinen, permacultuur, eetbare natuur - seizoensgroenten eten - samen biologische groenten telen, oogsten en eten - gezamenlijke moestuin in (de buurt van) de wijk - 100-500 m2 landbouwgrond kopen en met permacultuur bebouwen - buurtrestaurant(s) met voedsel uit de buurt - laat alle TT-ers bij de grote supermarkten vragen naar EKO-voeding - 'tuinenruil' organiseren voor meer eigen groententeelt - met meer mensen een biologische moestuin runnen - samen eten (vegetarisch, biologisch, seizoensgebonden en... lekker!) - met grotere groepen eten ('huiskamerrestaurant'): sociale cohesie, energiebesparend (gas) en gezamenlijk inkopen (goedkoper) - minder verpakkingen voor voedsel (minder afval!) - biologisch goedkoper maken (belastingteruggave) en niet-biologisch duurder (belastingheffing), vraag biologische groenten: kosten worden lager, betere landbouw -> bacterieën -> geen kunstmest - kan vlas worden gebruikt voor kleding? -
- Energie: knop 'elektriciteit uit' (zoals in Engeland voor standby-knoppen) maar en vooral: computer 'charges' die in het stopcontact blijven - stimuleren duurzame energie via zonnepanelen (teken feed-in petitie!) - windturbines in zee, grootschalig plaatsen van turbines van Nederlands fabrikaat - coöperatieve windmolens oprichten door regionale groep (www.windvogel.nl) - plaatselijk windenergie project - tip: informatie over zonnepanelen: ww.senternovem.nl/sde - oprichting CAT-achtig initiatief (CAT = Centre for Alternative Technology (www.cat.org.uk) - alle 'oude' windmolens restaureren en gebruiken als windturbine voor energie - sportscholen energie laten opwekken - duurzaam watergebruik: regenton, afkoppeling -> reservoir -> toilet, tuin, verwarming, elektrische verwarming op groene stroom, mest nij boerderij omzetten ook bij rioleringsbedrijf, filter per wijk,  zonne-energie, geen belasting heffen op max. overschrijding - alle groenafval naar biocentrale, transport via treinen enz. ('s nachts staan ze toch stil), kleine producten gaan weer op wind draaien (i.pv batterijen), meer waterstof gebruiken, aardwarmte - grootschalige zonne-energieopwekking op 10.000 m2 dak (www.enfinity.be) - groene daken - verlichting in oenbare gebouwen uit na werktijd - in dorpskrant oproepen tot geven van tips, verzamelen van oude gebruiken, zoals bijv., hooikist
- Gezondheid: Touch for Health stimuleren voor groepjes (elkaar helpen op gebied van gezondheid) - winter- én zomergarderobe aanleggen - project nieuwe gezondheidszorg - alternatieve en positieve gezondheidszorg - Organisch Gezond'zijn' Centrum (bevorderen integrale holistische zorgvisie) - lokaal geld voor 'zorg' bijv.k inderopvang) bij ziekte of na operatie of bij psychische problemen - kruiden, meditatie, veel groenten eten, permacultuur
- Vervoer: auto's de stad uit, gratis openbaar vervoer - gebruik deelauto's, ook elektrisch (i.s.m. Greenchoice en Wheels4All) - vliegvakanties duurder maken, besef  -> mentaliteitsverandering - overnachtingsvoorzieningen voor  rondtrekkende mensen - fietstexi's, zonne-energie taxi's en -busjes, auto delen - fietsparken die water pompen (wegpompen) - bushokje/beschuttingen van natuurlijk materiaal (wilgentenen e.d.) en dan laten begroeien met eetbare planten, bessenstruiken, druiven o.i.d. -
- Lokale economie: ruilmarkt voor kleding, voedsel, 'werkuren' (a la LETS) bij klusjes en zorg - afzetlocaties in de omgeving voor oogst uit eigen moestuin (uiteraard biologsch verbouwd), bijv. bij biowinkel - monopolie geldcreatie afschaffen - ruilwinkel -  Nederland herbebossen, energie uit eb en vloed, wind en zon, regenwater hergebruik/opslag, lokale ecolandbouw - allerlei apparaten 'delen' met je omgeving - inventariseren wat er in ons dorp aanwezig is op het gebied van oude ambachten, kenns over duurzaamheid en enthousiasme voor TT - dienstenruil in de wijk  Meer over lokale economie >>>
- Educatie: kinderen inlichten over de situatie van de wereld en info over TT -avond organiseren in het dorp: samenhang vergroten, onafhankelijkheid vergroten (behoefte aanwezig door herindeling gemeenten = opgaan in grote gemeente) - project 'Oud Goud': praktische kennis van ouderen mensen bundelen en gebruiken - ontwikkel Transition-huishoudens: meerdere huishoudens waardoor steeds meer mensen enthousiast worden - elke school een schooltuin en kooklessen - op de scholen in je buurt een programma aanbieden m.b.t. TT voor alle groepen op hun niveau - leerlingen informeren, projectonderwijs - educatief project starten voor middelbare- en/of basisscholen - organiseren zelfvoorzienendheid op klusgebied d.m.v. cursussen en met ervaren 'oudere' deskundigen - 'ik ben lesgever ecologische siertuin en in opleiding voor lesgever moestuin, ik zou mijn kennis ter beschikking kunnen stellen
- Bouwen en wonen: composttoilet aanschafen en gebruiken! - informatiecentrum Duurzaam wonen - duurzaam/ecologsche renovatie van woningen - composttoilet (of op regenwater) - kantoorruimten 's avonds beschikbaar stellen als slaapplek voor studenten - muurverwarming - ecologosche  - woning bouwen en als voorbeeld open stellen
- Hart & Ziel: minder werken, meer leven! - voor volwassenen: zich bewust laten worden van hun gebruik, hun behoefte en de noden van de aarde, gekoppeld aan hun eigen situatie - laat de kinderen uit je buurt een buurt maken die voor hun leuk is, maar ook voor hun vaders en moeders (beeldend materiaal, toneel, schrijven) - Transition Towns als een ritueel zien - creëer 'ontdek'landjes: maak er niets aan en ontdekt wat er gebeurt -  ga bijv. een dag korter werken en meer zelf produceren, repareren en vooral: genieten
- Overig: Laat één centale plek deze startbijeenkomsten organiseren - filmfestival draaiboek, films en sprekers i.s.m. filmhuizen - documentaire op reguliere tv om (bijv. Tegenlicht) groot publiek bekend te maken - (snel) helderheid over wanneer je jezelf een TT kunt noemen - verbindt het idee van Transition Towns met sociale transition - uitwisselen van 'vak'technieken - teken voor het feed-in tarief (INSNet) - maak gebruik van open source software - denk mondiaal handel lokaal. Meet daarom de Mondiale Voetafdsruk (www.voetenbank.nl) - koop geen goud: iedere gram kost tonnen natuur - bemiddeling bij het zoeken van locaties
t.b.v. lokale, regionale en landelijke initiatieven - voetafdruk voor eigen streek: waar liggen grootste kansen om stappen te zeten - Van werklozen naar levensvozen: energie en vaardigheden bundelen van de nieuwe werklozen - maak de verdeling van gebruiksruimte een kwestie van mensenrechten, dus zakelijk eerlijk delen! - hierover doorpraten met vrienden, kennissen en collega's. 

De ideeeënwand van 17 januari 2009 >>>    -    Meer inspiratie en ideeën voor Transition Towns >>>

 ^ 

17 januari 2009: Transition Towns in Nederland

Deze tweede Aanloopdag over Transition Towns was opnieuw een levendige dag vol uitwisseling. Met deelnemers vanuit het hele land: van Noord-Friesland tot Zuid-Limburg en van Bruinisse tot Volendam. De 'oogst' van de dag: een wand vol ideeën. En: Vroege Vogels kwam filmen!

Het onderling kennismaken begon al tijdens de lunch; altijd leuk omdat er tijdens het volle middagprogramma niet heel veel tijd is voor persoonlijke verhalen en ervaringen. Het middaggedeelte werd ingeleid door Paul Hendriksen, initiatiefnemer van de eerste Nederlandse Transition Town: Deventer. Tijdens het kennismakingsrondje bleek bij de meeste aanwezigen een meer dan 'nieuwsgierige' belangstelling voor Transition Towns. Velen zijn al actief in hun eigen woonplaats, en/of beroepshalve, en zien of zoeken van daaruit verbreding. Enkele genoemde bezigheden: Centraal Wonen, zelfvoorzienend leven, GroenFront, kleinschalig ecologisch samenleven, consuminderen ('Genoeg'), school- en kindertuinen, permacultuur, vredesactie, ecodorpen, ecudorp Alminde - LETS en Transition Town Deventer.

Paul Hendriksen had een gevarieerd programma voorbereid: een uitleg van de belangrijkste elementen van het Transition Towns-concept aan de hand van een powerpointpresentatie, afgewisseld met korte filmpjes en interactieve intermezzo's. Tijdens een plenaire brainstorm bleek hoe belangrijk - en lastig - het is om te (leren) denken buiten de gevestigde paradigma's (de economie moet groeien, stilstand is achteruitgang, geld is macht, de wetenschappers vinden wel oplossingen, ...), en ook de rol van de media (focus op spektakel, veel slecht nieuws en het verspreiden van 'dubbele' boodschappen) werd genoemd, zoals bijvoorbeeld een nieuwsbericht over de milieu-effecten van het vliegverkeer naast een schreeuwende advertentie voor een spotgoedkope vliegreis. Ook werd duidelijk dat vrijwel alle terreinen van ons dagelijks leven - en bijna alle producten die we gebruiken, op de een of andere manier zijn gekoppeld aan olie. Zelfs de zelfgebreide sokken van handgesponnen schapenwol bleken een link te hebben met olie: ze waren een cadeau van een tante die ze met de auto was komen brengen. Het besef van onze wijdvertakte olie-afhankelijkheid moet nog groeien.

Tussendoor waren er interactieve intermezzo's. Zoals 'speeddaten': aan de hand van een korte vragenlijst op zoek gaan naar punten van overeenkomst en geestverwanten. Tijdens de opstelling van een geografische kaart van Nederland (wie komt waar vandaan) bleek een mooie landelijke spreiding - mensen die bij elkaar in de buurt bleken te wonen konden direct samen in gesprek. Na de pauze was de aandacht gericht op de uitdagingen en mogelijkheden binnen het Transition Towns-concept - en op de vraag: hoe start je een initiatief? Ter afsluiting werd iedereen uitgenodigd ideeën voor concrete activiteiten op 'post-its te schrijven en op de muur te plakken. Dat leverde een breed palet van mogelijkheden op: klik hier

Tips voor het starten van een initiatief: gewoon beginnen! Maak bekend dat je medestanders zoekt in je omgeving en probeer een eerste groep(je) te vormen. Het samen bekijken en nabespreken van films is een succesvol gebleken eerste stap. Of zoek contact met actieve mensen of organisaties in je omgeving en bespreek wat je samen zou kunnen doen. De website van Transition Towns Nederland geeft ook veel informatie en inspiratie; daar staat ook een overzicht van lokale contactpersonen. Verschillende TT-groepen hebben al een eigen website, waar ze ondermeer verslag doen van hun aanpak en activiteiten.
Aan het eind van de dag meldden zich zes nieuwe lokale contactpersonen (Assendelft, Heerlen, Landgraaf, Rijen, Schouwen-Duiveland en Venray). Bekijk de hele lijst.

Na afloop bleven dertien mensen mee-eten, nadat eerst gezamenlijk een biologisch-veganistische maaltijd was bereid.  Natuurlijk werd er onder het koken, eten en afwassen nog volop verder gepraat over de inhoud van de dag, werd er nader persoonlijk kennisgemaakt en werden informatie, websites en adressen uitgewisseld.

Enkele relevante websites die tijdens deze Aanloopdag werden genoemd: Transition Towns Nederland - Transition Towns wiki (internationaal) - Permacultuurschool Nederland - initiatiefgroep voor het bouwen van van een wijkje met aardehuizen in Deventer - freeconomy community - guerilla gardening

Leuke extra's op deze dag

Het boekje met de Nederlandstalige basishandleiding voor Transitie-initiatieven was voor het eerst beschikbaar. Een uitgave van Jan van Arkel in de 5 euro-serie 'Hitte'. Dit boekje is nu ook te koop bij Omslag.

Aan het begin van de dag en tijdens de lunch en de rondleiding werd er uitgebreid gefilmd door een camerateam van VARA's Vroege Vogels (in het kader van een nieuwe serie over eco-pioniers. Dick Verheul, mede-oprichter van Omslag, was het middelpunt van de belangstelling).

Aan het einde van de dag vertelde Miquel Buckinx, dat hij samen met andere cursisten van de Permacultuurschool Nederland onlangs een documentaire over permacultuur in Nederland heeft gemaakt. De film zal in april in première gaan, tijdens een Aanloopdag bij Omslag. Daarna is de film ook te koop op dvd en (dus) beschikbaar voor vertoningen in het land.
 
Bekijk hier meer foto's van deze Aanloopdag >>>

Dit was de tweede in een serie van vier Aanloopdagen over Transition Towns. Bekijk ook de verslagen en foto's van 15 november 2008, 31 januari en 14 maart 2009.


*) de teksten op de post-its aan het eind van de dag:

- Voedsel: individuele beplantingsplannen afstemmen met anderen - garden sharing: mensen zonder tuin gaan tuinieren in de tuin van iemand anders en delen de oogst - ook toe te passen in Centraal Wonenprojecten - 'ik heb ervaring met bokashi: een systeem voor thuis fermenteren van organisch afval. Geweldige bodemverbeteraar. Al 200 deelnemers in Deventer' (e.franssen@ulebelt.nl) - buurttuin met buurtrestaurant - Community Supported Agriculture / Pergola - lokale voedseldistributie - school- en kindertuinen
- Vervoer en transport: wat uit de buurt komt zoveel mogelijk zelfvoorzienend (dus geen sinaasappels) - op menskracht: fiets en fietskar - lokaliseren wonen, werken en recreëren binnen fietsafstand - wonen en werken beter integreren in ruimteijke planning - witte bakfietsen voor lokaal incidenteel gebruik - GreenWheels i.p.v. eigen auto - een openbaar langzaam vervoersysteem opzetten over de fietspaden van Flevoland - auto's op elektriciteit en luchtdruk - carpoolen - meer magneettreinen - betere verbindingen publiek vervoer - vracht over het water
- Energie: kleine windmolens voor wijken of op woningniveau in combinatie met zonne-energie, later eventueel energie opwekken met 0-punt energie (nu in opkomst!) - geïntegreerde systemen met duurzame energie (zon, wind, biogas digestors) - minder vebruiken, veel kan met de hand! - inkoopgroepen voor bijv. zonnepanelen etc. om kosten te beperken - coöperatief zonnepanelen laten plaatsen op een of meer zonrijke locaties en de opbrengst delen
- Bouwen en Wonen: bestaande nuizen beter isoleren - andere energiezuinige technieken (fonds, ruilhandel), ecologisch wonen en bouwen (www.aardehuis.nl) - presentatie/film kijken over Centraal Wonen - inspiratiegroep - wat we nodig hebben om te kunnen wonen = dak + warmte! - zelf (leren) klussen in en om het huis - gevarieerde woonwijken (huur/koop, groot/klein) op menselijke maat (geen honderden woningen)
- Lokale economie: lokale duurzame economie - samenwerkingsverband ZZP-ers - complementaire economie, LETS, Regiogeld - textiel: koop alleen wol/linnen en milieuvriendelijk gemaakt - consumentenorganisatie richting duurzaamheid - maatschappelijk ondernemen - rentevrij leenfonds voor lokale bedrijven - spullen ruilen of weggeven i.p.v. (ver)kopen - samenwerking intensiveren tussen Transition Towns en LETS-land - lokale valuta (met circulatietoeslag en eigen lokale bank) - ontwikkelen van lokale economie in Alminde (zelfvoorzienend)
- Hart & Ziel: meditatie, natuurwandeling - kleinschalige ecologische samenleving - netwerk lokale initiatieven stad + platteland - ruimte voor nieuwe rituelen - leven in verbindinhg (met elkaar en de wereld om ons heen) - Genoeg-kringen, consuminderen, landelijke Genoeg-dag
- Gezondheidszorg: zoveel mogelijk in eigen hand houden - lokale gezondheidszorg als onderdeel van de gemeenschap, Community Acupunctuur Network (YouTube: 'Lisa Rohleder') - jezelf genezen - kennis vergaren over je lichaam - leren luisteren naar je lichaam - let op je dieet - natuurlijke huis, tuin en keuken geneeswijzen
- Educatie: duurzaam opvoeden: omgaan met baby's en jonge kinderen - draagdoekworkshops - info katoenen luiers/hierbij opvoeden - voorlichting over borstvoeding - speelgoed & activiteiten in de natuur - fiets groencentrum starten voor duurzaamheid, spiritualiteit, gezondheid, educatie en natuurbeleving - film- en info-avonden organiseren - bij de jeugd door bijv. school- en kindertuinen het jaar rond - natuurbeleving voor kinderen om ze weer te verbinden met de natuur en dat verder ontwikkelen - natuurspeelplaatsen, eventueel 'eetbaar' - ontwikkeling van een permacultuurtuin tussen Osdorp en Halfweg, met educatieve en culturele programmering
- Overig: subsidies/fondsen voor biologische afvalwaterzuivering en zuivering van regelwater tot drinkwater - kennis delen (website, wiki, web 2.0) - ICT-ondersteuning (website-ontwikkeling, uitwisseling, communicatie) - vrije (open source) software gebruiken (lokaal eigendom, vrij te delen, zef te onderhouden (www.ubuntu.com, www..kletskous.com)

Kijk voor nog veel meer ideeën op de pagina 'Inspiratie' van Transition Towns Nederland.

 ^ 

13 december 2008: het Groene Voeten Spel / Mondiale Voetafdruk

Uitgeverij Atalanta maakte een gezelschapsspel rond de Mondiale Voetafdruk: het Groene Voeten Spel. Tijdens deze Aanloopdag speelden we het spel in twee teams in een realistisch-competatieve variant. Omdat het een grote groep was, had Rymke Wiersma speciaal voor deze gelegenheid een aangepaste spelvorm bedacht. Het was de eerste keer dat het gloednieuwe Groene Voeten Spel in een groot gezelschap werd gespeeld.

Voorafgaand aan het spel gaf Jan Juffermans (De Kleine Aarde) een uitgebreide uitleg van het model van de Mondiale Voetafdruk ('ecological footprint').


Zo werden tijdens deze speels-informatieve Aanloopdag allerlei informatie en ideeën uitgewisseld over de noodzaak, het scala van mogelijkheden en ook het plezier om je eigen milieugebruiksruimte te verkleinen.
Bekijk de foto's van deze dag

Mede naar aanleiding van de ervaringen tijdens deze Aanloopdag, zette Uitgeverij Atalanta de spelregels van het Groene Voeten Spel, aangevuld van verschillende spelvarianten op een speciale webpagina.

Relevante websites die tijdens deze dag werden genoemd:

- Uitgeverij Atalanta
- alles over het model en de varianten van de Mondiale Voetafdruk
- petitie voor en goede feed-in regeling in Nederland: www.insnet.nl
- De Kleine Aarde
- Transition Towns Nederland
- Servicepunt Anders Wonen Anders Leven


Wat is de Mondiale Voetafdruk?
Iedere persoon gebruikt een gedeelte van de ruimte op aarde. Hoeveel ruimte hangt af van iemands consumptie. Met behulp van de Mondiale Voetafdruk, kortweg Voetafdruk, kan worden uitgerekend hoeveel hectares grondoppervlak voor die leefstijl nodig zijn. Er zijn ook modellen om de Voetafdruk van steden te berekenen, evenals voor mobiliteit, voedsel en vakantie. Onlangs besloot de EU de Mondiale Voetafdruk te gaan inzetten bij het Europese beleid rond  biodiversiteit. Het 'Footprint'-model werd in 1996 ontwikkeld door  twee Canadese wetenschappers. Niet lang daarna introduceerde Jan Juffermans, werkzaam bij De Kleine Aarde, het model in Nederland en ontpopt zich sindsdien als Footprint-ambassadeur. Hij kan er veel én boeiend over vertellen. En: hij brengt de theorie in zijn eigen leven ook zoveel mogelijk in praktijk.

Het Groene Voeten Spel
De Mondiale Voetafdruk was in 2008 voor uitgeverij Atalanta aanleiding voor de ontwikkeling van het Groene Voeten Spel, een gezelschapsspel over over milieu, economie, verdeling van voedsel, klimaatverandering en de mondiale voetafdruk. En over alledaagse keuzes die invloed hebben op ieders individuele 'voetafdruk' op aarde. In dit spel gaat het niet om 'goede' of 'foute' antwoorden op vragen, maar om creatief denken over mogelijkheden en verbeteringen, individueel én samen. ,,Het spel draait om denken, spelen, uitproberen en toepassen in het dagelijks leven. Want een groenere wereld is mogelijk, en is de moeite waard - voor mensen en ijsberen'', aldus Rymke Wiersma, bedenkster van het spel.

Het Groene Voeten Spel kost 9 euro en kan worden besteld bij Uitgeverij Atalanta; het spel is ook te koop bij de betere boekhandel.

Na afloop bleven zo'n tien mensen mee-eten. Zij bereidden samen een biologisch-vegetarische maaltijd. We aten in de tot een restaurantje omgebouwde Omslag-werkruimte. Tijdens en na het eten werd nog flink doorgepraat over de inhoud van de dag. Een mooie afronding van een zeer geslaagde Aanloopdag.

 ^ 

15 november 2008: Transition Towns in Nederland

Zo'n vijftig mensen waren aanwezig bij de eerste landelijke informatiedag over Transition Towns, op zaterdag 15 november bij Omslag in Eindhoven En ze waren vanuit het hele land gekomen: van Leeuwarden tot Baarle Nassau en van Den Helder tot Nijmegen, Utrecht en zelfs een belangstellende uit België.

Het programma was vol, intensief, informatief en vooral ook inspirerend en aanstekelijk. Het inhoudelijke deel van de dag werd ingeleid door Paul Hendriksen uit Deventer. Hij is betrokken bij het Transition Town-initiatief in zijn woonplaats en hij is (net als Omslag) actief binnen de landelijke initiatiefgroep.

Paul had verschillende presentatievormen voorbereid, die hij begeleidde met een powerpointpresentatie over de belangrijkste aspecten van het Transition Towns-concept. Daar tussendoor waren er interactieve intermezzo's waarin de deelnemers met elkaar in gesprek gingen, zoals 'speed-daten' (om meer over elkaars interesses te weten te komen en om zoveel mogelijk te matchen), en een uitwisseling in kleine groepjes van informatie over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. Tijdens het vormen van een geografische kaart van Nederland, bleek dat de deelnemers niet alleen uit alle windstreken kwamen, maar dat velen in hun woonplaats ook al bij allerlei initiatieven betrokken zijn: een volkstuin met meer mensen, binnen de vereniging voor dorpsbelangen, een Weggeefwinkel, LETS-kring, wonen in een collectief woonproject, een woongemeenschap van kunstenaars, een betrokkene bij een project waar kinderen zelf leren groenten te telen, er waren cursisten van de Permacultuurschool, de initiatiefneemster van de Permacultuur Leerschool (voor kinderen) in Friesland en mensen die betrokken zijn bij het streekproducten-initiatief Lekker Utregs. Door tijdgebrek kon niet iedereen vertellen waar hij of zij zoal mee bezig is.

In zijn presentatie belichtte Paul Hendriksen de drie niveaus van het Transition Towns-concept: Hoofd, Hart en Handen en hij besprak de 'Twaalf stappen' die elk Transitie-initiatief moet doorlopen in het proces naar een echte Transition Town.
Veel van deze informatie is ook terug te lezen in het Transition Handbook, en in de Basishandleiding voor Transitie-initiatieven. (uitgebreide informatie op de website van Transition Towns Nederland)

Aan het eind van de middag meldden zich zeven mensen die als lokale contactpersonen voor hun woonplaats willen gaan fungeren: in Leeuwarden, Baarle Nassau, Epe, Tilburg, Eindhoven, Nijmegen en Den Helder. Een dag later gaven zich ook nog contactpersonen op in Delfgauw en Utrecht-stad. Klik hier voor alle contactgegevens.

Door het volle programma was er helaas te weinig tijd voor voldoende reacties, reflexie en discussie. Desalnietemin ging iedereen zeer tevreden huiswaarts.

Ruim twintig mensen bleven na afloop mee-eten. Terwijl de helft van de groep in de Omslag-keuken een lekkere biologische maaltijd bereidde, dekten anderen de tafels in de werkruimte, en weer anderen brachten het gebruikte klaslokaal weer in orde of snuffelden wat rond in de Omslag-bibliotheek. Ook tijdens de maaltijd waren er levendige gesprekken en werd er druk onderling uitgewisseld.

Een verslag van deze dag zal binnenkort ook verschijnen in het tijdschrift van Milieudefensie, waarmee Transition Towns Nederland zijn verdere weg door het land zal gaan zoeken.

Foto's van de Aanloopdag op 15 november >>>


Vanwege de ruime over-intekening voor deze dag, kwamen er in 2009 extra  Aanloopdagen bij Omslag, met ongeveer eenzelfde programma. Bekijk de verslagen en foto's van 17 januari, 31 januari en 14 maart.

 ^ 

21 september 2008: Open Huis in het Kloosterhof van Gestel

Op zondag 21 september hielden de zeven organisaties die zijn gevestigd in Het Kloosterhof van Gestel in Eindhoven een Open Dag. Ook Omslag is hier gevestigd. Het was de hele dag een gezellige drukte. 
Klik hier voor uitgebreide fotoseries >>>

Het Kloosterhof van Gestel is de nieuwe naam voor het voormalige klooster aan de Hoogstraat 301 a, b en c en de Genneperweg 11 in Eindhoven. De nieuwe naam werd onthuld tijdens een Open Dag op zondag 21 september. Er kwamen een paar honderd mensen, die zich bij alle (zeven) organisaties in het pand uitgebreid konden laten informeren. De Open Dag werd georganiseerd door de groepen die in het voormalige klooster werken en/of  wonen. De huurders zijn allemaal zelfstandige organisaties, elk met een eigen doelstelling en werkwijze. Zij werken samen binnen de vereniging Het Kloosterhof van Gestel. De huidige huurders zijn: de Hoogstraatgemeenschap, Vluchtelingen in de Knel, Omslag werkplaats voor Duurzame Ontwikkeling, De Combinatie jeugdzorg, de woon-werkgemeenschap van Emmaus-Eindhoven, GroenLinks-Eindhoven en een Grieks-Orthodoxe kerk. Lees meer over het huidige gebruik >>>

Op 21 september kon iedereen een kijkje komen nemen in het pand en kennismaken met de bewoners en medewerkers van de verschillende organisaties en hun activiteiten. Elke organisatie verzorgde een presentatie op de eigen locatie; ook in de verschillende tuinen was op het op deze zonnige zondag gezellig druk.

Om 15:00 uur werd de nieuwe naam van het pand officieel onthuld. Dit gebeuren werd muzikaal omlijst door actiekoor Lopend Vuurtje met enkele toepasselijke liedjes.
Door op allerlei plekken de zevenkleurige vredesvlaggen te laten wapperen, werd ook aandacht besteed aan het feit dat het op 21 september de Internationale Dag van de Vrede is.  Op 16 september 2008 droeg de Congregatie van de Zusters van Liefde hun kloosterpand aan de Hoogstraat/Genneperweg over aan een nieuwe stichting (De Hoogstrater); op 21 september kreeg het hele complex ook een nieuwe naam.  Met de overdracht blijft het pand - met zijn huidige maatschappelijk actieve en ideële bestemming - behouden voor de toekomst. Aan de overdracht van het kloosterpand, gebouwd in 1883, ging een intensief proces vooraf, waarin werd gezocht naar de beste constructie om het gebouw over te dragen (te schenken) aan een nieuwe stichting.
De Congretatie is verheugd dat hun sociale missie in het pand wordt voorgezet - zij het dan op een meer eigentijdse manier.  www.zustersvanliefde.nl

Stichting De Hoogstrater heeft als doelstelling het gebouw en zijn huidige multifunctionele en maatschappelijk-ideële invulling voor de toekomst te waarborgen. De overdracht werd begeleid door het Ana Maria Fonds OnroerendGoed, onderdeel van Vereniging Solidair. www.solidair.nl

Artikel 'Van klooster naar solidaire broedplaats' (uit ZOZ 83): www.omslag.nl

 ^ 

23 augustus 2008: Longo Maï en Comedia Mundi

Tussen 22 en 25 augustus tourde een delegatie van de Europese coöperaties van Longo Ma ï door Nederland. Hoogtepunt van deze reis was de informatiedag bij Omslag op zaterdag 23 augustus, met 's avonds een exclusief optreden door Comedia Mundi. Het werd een onvergetelijke dag! 
( klik hier voor foto's van de dag,  met muziek van Comedia Mundi )

Het was de hele dag gezellig druk bij Omslag. Zo'n zeventig mensen namen 's middags deel aan het informatieve programma, dat - verspreid over twee groepen - werd verzorgd door René Lehnherr en Caroline Meijers van Longo Maï. Aan de hand van historische filmbeelden begon René zijn inleiding bij het ontstaan van Longo Maï (in 1968), waar hij zelf bij betrokken was. Bij Caroline lag de nadruk op de organisatie en besluitvorming binnen de coöperaties en tussen de collectieven onderling, waar in totaal zo'n 200 mensen wonen, werken en leven. Na de theepauze wisselden de groepen, zodat iedereen beide inleidingen kon bijwonen.  Meer over Longo Mai >>>

De dag begon met een forse regenbui, maar tegen twaalf uur brak de zon door. Daarom kon het overige programma zich toch in de Omslag-tuin afspelen. Veertig mensen schoven vanaf 12:00 uur aan de lunch aan, en na afloop bleven ruim zestig mensen meeëten. In de tuin stonden lange tafels opgesteld, waaraan plaats genoeg was voor iedereen. Onder de zonnepergola was de hele dag een presentatie van producten van Longo Maï: boeken, brochures en nieuwsbrieven, truien, sokken, sjawls en mutsen uit de wolspinnerij in Chantemerle (Alpen), kruidige massage-olie en andere verzorgingsproducten uit de coöperaties in Zuid-Frankrijk, koffie uit Finca Sonador (Costa Rica) en een uitgebreid assortiment jams, groentekaviaar en hors d'oeuvres uit de coöperaties in Limans. Natuurlijk kon iedereen daar ook uitgebreid van proeven. In de hal van kloostergebouw stond een fototentoonstelling met impressies van de verschillende coöperaties. Het buitengebeuren werd alvast opgeluisterd met muziek van de cd van Comedia Mundi: 'De nous'. 

Ook de warme maaltijd, zoals gebruikelijk bij Omslag mede-bereid door de deelnemers aan de dag, was in de tuin. Ruim zestig mensen genoten van een biologisch-vegetarisch driegangen-menu. Na de afwas werd de tuin ingeruimd voor het muzikale hoogtepunt van de dag: het optreden van Comedia Mundi. Er werden grote fakkels, olielampen en kaarsen ontstoken en de 'bar ' met biologische wijn van de coöperatie in Crau - ging open. Intussen druppelden steeds meer nieuwe bezoekers binnen. Jong en oud genoot van de muziek: een mix van zigeunermuziek, Franse chansons, politieke liederen en folkloristische muziek uit Oost-Europa. Alle leden van Comedia Mundi wonen en werken in de coöperaties. Onder hen ook Beatriz ('Trixie') Graf, die in de pauze van het optreden haar boek 'Opstand en utopia na '68 - Maatschappijkritiek en zelfbeheer in de Europese coöperaties'  toelichtte. Dit boek, in het voorjaar van 2008 ook in het Nederlands vertaald, is bij Omslag te bestellen.

Muziek en dansen duurden tot laat in de avond; vrijwel niemand kon stil aan de kant blijven zitten. Na afloop bleven zo'n twintig mensen bij Omslag overnachten met tentjes in de tuin. De elf 'Longo's' + baby vonden gastvrij onderdak in de (in dat weekend toevallig leegstaande) logeerkamers in het klooster. Van de dag en het optreden van Comedia Mundi zijn foto's beschikbaar.  Klik hier voor het fotoverslag met muziek!

Wie Longo Maï wil bezoeken, is altijd welkom. Korte of langere tijd meewerken kan ook - mits vooraf afgesproken.
In Pierrerue (Provence) heeft Longo Maï enkele huizen ('Les Magnans')die kunnen worden gehuurd als vakantieverblijf. Van daaruit kunnen ook verschillende coöperaties worden bezocht. Klik hier voor de adressen. 
Longo Maï geeft een paar maal per jaar een (gratis) Nederlandstalige nieuwsbrief uit.

Op 22 augustus gaf Longo Maï een presentatie in Leiden. Klik hier voor een interview met Caroline Meijers

Door de jaren heen heeft Omslag goede contacten opgebouwd met mensen van Longo Maï; in 2006 organiseerden we gezamenlijk een tweeweekse groepsreis naar de coöperaties in Frankrijk en we organiseerden vaker informatiedagen over de verschillende collectieven. Klik hier voor foto's van de reis naar Longo Maï.

 

 ^ 

7 juni 2008: Film 'Voices of Cohousing' en Centraal Wonen in Nederland

We begonnen deze Aanloopdag met de vertoning van de splinternieuwe film Voices of Cohousing / Reis door Centraal Wonen. Daarna praatten we verder over Centraal Wonen en andere vormen van gemeenschappelijk wonen in Nederland. Aanwezig was ook Flip Krabbendam van de Landelijke Vereniging Centraal Wonen. 

Voices of Cohousing ('Reis door Centraal Wonen') is een film uit 2007 van de Italiaanse filmmaker Matthieu Lietaert. Hij portretteerde veertien Centraal Wonenprojecten in Denemarken, Zweden, Nederland, Duitsland en België. Bewoners van deze projecten komen uitgebreid aan het woord over de vele aspecten van Cohousing. Daardoor geeft de film geeft een goed en breed beeld van Cohousing en hoe deze vorm van gemeenschappelijk wonen in de praktijk vorm krijgt. Ook twee ecodorpen komen aan bod: Fri og Fro in Denemarken (bouwen met strobalen) en Lebensgarten in Duitsland, waar tevens principes van permacultuur worden toegepast. De aspecten 'hoe begin je een Cohousing-project' en
'besluitvorming binnen Centraal Wonen' worden belicht in aparte interviews. Meer over de film >>>    
De film is inmiddels al bekroond met verschillende prijzen.

Het Cohousing-concept werd bedacht in Denemarken; daar ontstonden ook de eerste projecten. In Nederland werd in 1977 het eerste Centraal Wonenproject betrokken: De Wandelmeent in Hilversum. Anno 2008 zijn er alleen al in Nederland ruim 100 grote en kleinere Centraal Wonenprojecten verspreid over het hele land. De meeste CW-projecten zijn in steden en er komen nog steeds nieuwe initiatieven bij. Door de combinatie van zelfstandige woningen en gemeenschappelijke voorzieningen, is Centraal Wonen bij menigeen zeer geliefd; vooral bij mensen met (jonge) kinderen. Ook veel senioren hebben een voorkeur voor deze vorm van gemeenschappelijk wonen, vanwege de sterk gedifferentieerde leeftijdsopbouw van de bewoners en de mogelijkheden van sociale contacten en burenhulp dicht bij huis.
Meer over Centraal en Gemeenschappelijk Wonen in Nederland >>>

De Nederlandse projecten die in de film in beeld komen zijn De Wandelmeent in Hilversum en Het Aardrijk in Breda; verschillende bewoners worden geïnterviewd.

Na de film vertelde Flip Krabbendam over het ontstaan en de hedendaagse praktijk van Centraal Wonen in Nederland.  Flip is vanaf het begin betrokken bij de Landelijke Vereniging Centraal Wonen en hij woont zelf in Centraal Wonen Delft. Ook werden de plannen voor het nieuwe CoHousingproject De Hof van Heden (Rotterdam-Hoogvliet uitgebreid toegelicht door enkele participanten.

Voor deze Aanloopdag was veel belangstelling. Er  waren een kleine vijftig belangstellenden, waarvan vele na afloop bleven mee-eten.


 ^  

26 april 2008: woon-werkpanden in zelfbeheer

Tijdens deze Aanloopdag verkenden we de mogelijkheden van niet-commercieel, collectief beheer van panden aan de hand van concrete voorbeelden uit de praktijk. Het kan gaan om grote en kleine panden, een voormalige school, klooster, fabriek of zorginstelling, maar ook om een boerderij, villa, kraakpand of studentenflat.

Klik hier voor foto's van deze dag, die met ruim vijftig deelnemers over-ingetekend was.

Grote (maar ook kleine) panden kunnen vaak uitstekend worden herbestemd tot collectief woon- en/of werkpand. Maar: hoe pak je zoiets aan? Hoe regel je de eigendom, de eventuele verbouwingen, het onderhoud, de financiering en allerlei juridische zaken? En hoe vorm je een bewoners-/gebruiksgroep die zich collectief verantwoordelijk voelt en gedraagt? Is zo'n ideaal ook haalbaar voor mensen en organisaties met een krappe beurs? Waar vind je goede raad, advies en professionele begeleiding?

In Nederland is al heel wat ervaring opgedaan met collectieve eigendom, beheer en/of gebruik van panden voor particuliere bewoning en/of huisvesting van (kleine) bedrijven en ideële organisaties. Een belangrijke voortrekker en inspirator is de Vereniging Solidair, waarbij veel bedrijven, woonverenigingen, ideële organisaties en individuen zijn aangesloten die door samenwerking meer willen bereiken. De kracht van het samenwerken wordt gebruikt om te wonen, te werken en te leven zoals je dat zelf wilt.
Vereniging Solidair bestaat al ruim dertig jaar. In die tijd kregen vele tientallen initiatieven advies en praktische ondersteuning in hun proces naar zelfbeheer. Ook kan de eigenaar van een pand het beheer uitbesteden aan het speciaal daarvoor opgerichte Ana Maria Fonds-OnroerendGoed, onderdeel van Solidair.

De inleiders op deze Aanloopdag zijn al vele jaren actief betrokken bij Vereniging Solidair, waardoor zij kunnen putten uit een brede praktijkervaring: André Jonkers (V.O.F. De Verandering) en Kees Brinkman (V.O.F. Raamwerk).

Een extra interessant aspect van deze dag was, dat het beheer van het kloostercomplex waar Omslag is gevestigd, in juli 2007 werd overgedragen aan het Ana Maria Fonds.
Meer hierover >>>

 ^  

29 maart 2008: Gewoon duurzaam leven

Deze Aanloopdag was vooral bedoeld als uitwisselingsdag van ideeën, inspiratie, idealen, ervaringen en praktische tips rond duurzaam leven. De twintig deelnemers spraken met elkaar over de kwaliteit van leven en gingen op zoek naar de niet-materiële aspecten van een duurzame leefstijl.kringloop

De middag werd ingeleid met een toelichting op de visie van de Chileense econoom Manfred Max-Neef over 'Human Scale Development'. Max-Neef maakt een onderscheid tussen tussen behoeften ('needs') en middelen om behoeften te bevredigen ('satisfiers'). Hij ontwierp een matrix van Fundamentele menselijke behoeften. Volgens Max-Neef heeft ontwikkeling niet te maken met dingen, maar met mensen. De beste vorm van ontwikkeling is volgens hem 'een ontwikkeling die de kwaliteit van het leven van mensen verbetert' en die kwaliteit wordt bepaald door de mogelijkheden die mensen hebben om in hun fundamentele behoeften te voorzien. Uit de matrix volgt dat fundamentele menselijke behoeften niet alleen benoembaar en beperkt zijn, maar dat die ook in alle culturen hetzelfde zijn. Slechts de wijze waarop behoeften worden bevredigd is per cultuur verschillend. En hij stelt dat iedere fundamentele behoefte die niet bevredigd wordt, duidt op armoede. Tegen deze achtergrond krijgen woorden als 'armoede' en 'rijkdom' ook een heel andere betekenis.

Deze visie kan een interessant hulpmiddel zijn bij het verder definiëren en ontwikkelen van een duurzame leefstijl. Want, als de meeste fundamentele menselijke behoeften niet materieel zijn, wat kunnen we dan doen om tevreden en gelukkige mensen te worden? Op welke andere terreinen dan duurzaam consumeren kunnen we onze aandacht nog meer richten? Deze vraag vormde de rode draad tijdens de Aanloopdag 'Gewoon duurzaam consumeren'.

ZOZ 84 bevat een artikel waarin de ideeën van Max-Neef nader worden uitgelegd. Ook de inleiding Een visie op duurzaam consumeren, van Omslag-medewerkster Marta Resink geeft meer informatie.

 

  © 2014 Omslag