Welkom
Nieuws
Omslag
ZOZ
Bibliotheek
Werk
Wonen
Bestellen
Advertenties
Contact

RSS-feed

Discussie over houtstook laait hoog op

EINDHOVEN, 1 mei 2018 - In het tijdschrift ZOZ woedt sinds november 2017 een discussie over het stoken van houtkachels. Voor- en tegenstanders leggen elkaar het vuur aan de schenen. Onderstaand zijn alle bijdragen verzameld.

(Uit ZOZ 142 - november/december 2017 - pag. 18)

Pleidooi om te stoppen met hout stoken

We zouden geen hout meer moeten stoken,
betoogt milieu-activist Jan Juffermans.
Argumenten zijn de CO2-uitstoot en fijnstof.

Door Jan Juffermans

In deze tijd van toenemende klimaatontwrichting is een nieuwe kijk op bomen dringend gewenst, of je ze nu mooi vindt of niet. Ze zijn namelijk meer dan ooit van levensbelang. Dus zo min mogelijk bomen kappen en laten we vooral snel stoppen met hout stoken. Hout als bouwmateriaal gebruiken is juist wel verstandig, want bakstenen en beton hebben een beduidend grotere klimaatvoetafdruk dan hout.

Na de sluiting van vele open haarden, waarbij de meeste warmte door de schoorsteen verdween, werden houtkachels populair. Nu wordt zelfs subsidie gegeven op de aanschaf van een pelletkachel. Dat is onverantwoord. De pellets komen namelijk van bomen die met zware machines en veel energie zijn geveld en tot kleine rolletjes hout worden geperst. En ze komen zelfs uit Canada en andere verre landen. Dus als ze hier arriveren hebben ze al een flinke klimaatvoetafdruk. En daar komt dan nog de uitstoot van het verbranden bij, terwijl we juist alle zeilen moeten bijzetten om de CO2-uitstoot sterk te reduceren. Het argument dat het CO2-neutraal zou zijn als we weer nieuwe boompjes planten is theoretisch juist. Maar het duurt vijftig tot zestig jaar voordat de uitgestote CO2 weer is opgenomen door de groeiende bomen. Dus schieten we er voor de klimaatontwrichting totaal niets mee op, in tegendeel. Juist de komende vijftien tot twintig jaar zullen we de CO2-uitstoot met 90 tot 100 procent moeten reduceren. Anders redden we het nooit de opwarming tot 1,5 en maximaal 2 graden te beperken, zoals op de VN-klimaatconferentie in Parijs is besloten, eind 2015.

Gevaarlijke fijnstof

Een andere belangrijke reden om bomen kappen zoveel mogelijk te beperken is de gevaarlijke fijnstof die de lucht in gaat bij het hout stoken. De concentraties daarvan zijn in Nederland gevaarlijk hoog en al vele jaren boven de EU-norm. We leven daardoor gemiddeld dertien maanden korter! Daarom heeft Milieudefensie de Staat voor de rechter gedaagd.

Rond 1995 maakte de Wereld Gezondheidsorganisatie bekend hoe ongekend gevaarlijk fijnstof is, ook ultra fijnstof. Zeker binnen de bebouwde kom is daarom hout stoken niet langer verantwoord, ook niet met de ‘efficiënte’ kachels. Het blijkt een aanslag op de gezondheid van jezelf, je buren en plaatsgenoten. In de Volkskrant werd onlangs deze uitspraak van directeur Hendrien Witte van de Longfonds Patiëntenvereniging op de feiten gecheckt: „Twee uur hout stoken levert net zoveel fijnstof op als een autorit naar Milaan”. Dat bleek dus te kloppen!

(Uit ZOZ 143 - januari/februari 2018 - pag. 20)

Hout stoken kan best

Hout stoken kan, als het op een
goede manier gebeurt. Hout is
een vernieuwbare brandstof.

Door Dick Verheul

Jan Juffermans hield in het vorige nummer van ZOZ een pleidooi tegen het stoken van hout. Hij heeft zijn sporen verdiend in de milieubeweging, dus zijn woorden hebben gewicht. Toch valt er wel het een en ander tegenin te brengen, te meer omdat hout stoken in het verleden vanuit milieu-oogpunt werd aangeprezen, want hout is een vernieuwbare bron. De Twaalf Ambachten werd beroemd met de zelfgebouwde tegelkachel.

Juffermans brengt twee argumenten naar voren: fijnstof en CO2-uitstoot. Van het eerste, fijnstof, heb ik weinig verstand. Wel weet ik, dat het groot verschil maakt of het hout in een goede kachel wordt gestookt of in een slechte. En ook moet de vraag worden gesteld wat het alternatief is. Hout stoken ziet er wellicht vervuilend uit omdat er rook vrijkomt. Maar die rook komt wellicht ook vrij bij het gebruik van elektriciteit, alleen stijgt die rook dan ergens anders op uit de schoorsteen van de elektriciteitscentrale. Het gebruik van elektriciteit zal toch al stijgen met de toename van computers, infrarood-verwarming, inductiekoken, elektrische auto's en elektrische fietsen. Het zou prachtig zijn als al die stroom van zonnepanelen zou komen, maar zo ver is het nog lang niet.

Het andere argument tegen hout stoken betreft de CO2 die vrij komt. Dat argument lijkt weinig hout te snijden, omdat er een heel groot verschil is tussen hout en fossiele brandstoffen zoals olie en aardgas. Een boom doet er zeventig jaar over om groot te worden, betoogt Juffermans. Dat lijkt een lange tijd, maar het is bijna niets in vergelijking met de miljoenen jaren die er overheen gingen voordat er olie en aardgas in de grond werd gevormd. Die olie en dat aardgas worden nu in minder dan twee eeuwen verstookt, iets wat we geen tweede keer kunnen doen. Maar bomen zullen terugkomen en de vrijgekomen CO2 weer opnemen. Het is een kringloop. De bomen groeien dankzij de zon en je kunt stellen dat hout een heel goede opslag is van zonne-energie. Natuurlijk is van belang om in de gaten te houden waar het brandhout vandaan komt. Hoe dichter bij huis, hoe minder transport, net zoals bij voedsel.

Omslag gaat graag door met de maandelijkse Vuur & Soep-avonden. Het zou interessant zijn om hiervan eens uit te rekenen wat de netto kosten en baten zijn op het gebied van energie, CO2 en vervuiling. In het verhaal van De Soepsteen, waar Vuur & Soep op is gebaseerd, zijn de arme dorpsbewoners juist bij elkaar gekropen in één huis, om brandhout te besparen. Dingen samen doen is meestal efficiënter en spaart het milieu.

(Uit ZOZ 144 - maart/april 2018 - Passage uit het redactioneel)

Vuur als hart van een gemeenschap

Voor de derde keer komt het stoken van hout aan bod in ZOZ. Deze keer van een tegenstander. We volgen de discussie bij Omslag met interesse, maar toch... Vuur is meer dan warmte, CO2 en fijnstof! Als we met een groep mensen buiten rond het vuur zitten, samen eten en prachtige verhalen uitwisselen, dan geeft dat ook een ‘oergevoel’. Door alle tijden en culturen heen is het vuur belangrijk als centrale verzamelplek. Rond het vuur vinden ontmoetingen plaats, komen plannen en beslissingen tot stand, worden oude en nieuwe verhalen verteld en doorgegeven, soms offers gebracht of andere rituelen uitgevoerd. Het vuur fungeert vaak als hart van een gemeenschap. Zo ervaren we dat ook bij Omslag. Tijdens Vuur & Soep en andere gelegenheden waarbij we rond het vuur zitten, is ook CO2-reductie een veelbesproken onderwerp. Intussen zijn in huis wel de verwarmingen uit en verwarmen we ook elkaar met onze gedeelde aanwezigheid.

We hopen dat ook deze ZOZ weer boeiende informatie en inspiratie geeft, om kritisch over na de denken en zo mogelijk zelf mee aan de slag te gaan. Ieder op zijn of haar eigen manier.

(Uit ZOZ 144 - maart/april 2018 - ingezonden brief)

Hout stoken niet zo best

In het vorige nummer reageerde Dick Verheul op mijn eerdere artikel over hout stoken. Eerlijk gezegd herken ik zijn gevoel van teleurstelling heel goed dat ‘zelfs’ hout stoken 'niet meer kan...'. Voor mij was de ernstige info van de WHO (rond 1995) over fijnstof toch al aanleiding te gaan stoppen met mijn houtkachel. En nu is daar ook nog bijgekomen dat hout gemiddeld twee keer meer CO2 uitstoot dan olie, gas en kolen voor dezelfde warmte. En dat is cruciaal voor de komende twintig jaar om de klimaatontwrichting nog enigszins te beperken.
Boxtel, Jan Juffermans

(Uit ZOZ 144 - maart/april 2018 - pag 23)

Hout stoken is ongezond

‘Hout stoken kan best’ schreef Dick Verheul in
het vorige nummer. De Werkgroep Houtstook-vrij
blijkt daar anders over te denken.

Door Jan Willem van Leenhoff (Werkgroep Houtstook-vrij)

Houtstook is verre van CO2-neutraal en stoot meer CO2 uit dan steenkool. De verbrandingswaarde ligt onder die van steenkool, zodat er van hout meer verbrand moet worden en er meer uitstoot van CO2 plaatsvindt dan bij steenkool bij eenzelfde hoeveelheid geleverde warmte. Als wij daarna vijftig tot honderd jaar moeten wachten totdat die uitgestoten CO2 weer opgenomen is, dan zijn we al lang verdronken hier in Nederland. Het gaat erom om nu geen extra, maar minder CO2 te produceren, en geen voorschot te nemen op de toekomst door nu eerst het klimaatprobleem te vergroten. Overigens is het ook onlogisch om te veronderstellen dat een boom alleen de CO2 uit houtstook weer zou kunnen opnemen, en niet die uit een andere bron zoals steenkool. Steenkool is ooit gevormd door hout. Hout stoot ook nog eens dertig keer meer methaan uit dan steenkool. Methaan is een broeikasgas dat nog meer bijdraagt aan het broeikaseffect dan CO2. Ook snoeihout levert CO2, dat weer opgenomen moet worden. Dus: geen hout verbranden, maar hout als natuurlijke CO2-afvanger zien die de koolstof opslaat.

Houtstook is ontzettend ongezond door de uitstoot van zeer schadelijke stoffen die niet worden afgevangen. Voor de gezondheidsschade zijn inmiddels enorme hoeveelheden medisch bewijs. Vele stoffen staan op de zeer zorgwekkende stoffenlijst (RIVM, SER), waarvan de overheid heeft aangegeven dat deze stoffen uit onze leefomgeving geweerd of in ieder geval sterk terug gedrongen zouden moeten worden. Het zeer gevaarlijke ultrafijnstof, dat zo klein is dat het via het bloed naar de hersenen gaat, wordt echter nog niet gemeten, ook niet door de kachelbranche. Er zijn geen normen voor. De enige norm die zou passen, is nul. Bij de nieuwe generatie kachels wordt fijnstof kapot gebrand tot ultrafijnstof. Vergelijkbaar met oude en nieuwe katalysatoren voor auto’s. We gaan van slecht naar slechter, terwijl er goede sier gemaakt wordt met een eco-keurmerk omdat er bij nieuwe kachels minder fijnstof zou vrijkomen. Overigens vinden metingen van de kachelbranche onder laboratoriumomstandigheden plaats, vergelijkbaar met hoe tot voor kort de auto-industrie zijn metingen verrichtte. Omdat we steeds beter gaan isoleren om CO2-uitstoot te verminderen, moet er steeds beter geventileerd worden in woningen. Understatement: ventileren met houtrook is niet wenselijk. Houtrook kun je overigens ook met ramen dicht niet tegenhouden je huis binnen te dringen. Er valt dus in je eigen huis niet aan te ontkomen. En dan klagen we nog niet eens over de stank.

(Uit ZOZ 145 - mei/juni 2018- ingezonden brieven)

Hout stoken

Ik wil jullie graag een hart onder de riem steken. Ga door met Vuur en Soep! Trek je niets aan van kniesoren Jan Willem van Leenhoff en Jan Juffermans die een kampvuurtje stoken vergelijken met ernstige misdaden.

Laat ze liever een kruistocht voeren tegen rokers, automobilisten, vliegreizigers, scooterrijders, bladblazers, vuurwerkafstekers en andere massale fijnstof- en gifgasuitstoters. Daar zit het werkelijke probleem van de uitstoot van kwalijke stoffen en niet bij de kampvuurtjes die zo nu en in het land worden gestookt. De beide heren ademen elke seconde CO2 uit! Stop met ademhalen zou ik zeggen.
Nijmegen, Bart Rovers

Hout stoken (2)

Houtstook is nog viezer dan de ouderwetse kolenkachel en we stoken het wereldwijd veel sneller op dan het bijgroeit. Zo stookt Nederland vooral hout uit de VS, hier gebracht met vieze dieselschepen. Misschien een keer tijd wat uitgebreider aandacht te besteden aan het onderwerp? Niet om houtstokers aan de paal te nagelen, maar om bij te leren in de moeilijke weg naar al duurzamer.
Borne, Ruud Steltenpool

Hout stoken (3)

Ik denk dat het goed is om kritisch te blijven hoe we omgaan met onze energie en luchtkwaliteit. Ik doe daar graag aan mee. Ik woon in een huisje van zeven vierkante meter en heb het geïsoleerd met 8 cm wol. In de winter gebruik ik een kubieke meter hout en een halve kuub naaldschorsbriketten, een afvalproduct uit de houtindustrie. De Salamanderkachel werkt optimaal. Ik maak veel gebruik van zonnewarmte door het raam. Met kolen stoken ben ik opgehouden, met hout blijft mijn schoorsteen tenminste brandschoon. Ik kan eigenlijk niet geloven dat kolen stoken minder vuil is dan hout.

Ik denk dat je alles in verband moet zien. Als je bijvoorbeeld een keer per maand een vuur stookt en er komen dertig mensen die daar veel inspiratie en goeie ideeën van krijgen, dan compenseert dat. Het is iets anders als je elke avond in je eentje de open haard aansteekt.

Maar ik denk ook dat we niet tot het uiterste moeten blijven meten wat iets waard is. Want als de oogst aan inspiratie tijdens zo’n vuurtje ook bewezen moet worden, dan gaan goeie ideeën al gauw in rook op. Laat er vooral ruimte blijven voor experiment.
Haghorst, Alowieke van Beusekom

(Uit ZOZ 145 - mei/juni 2018- pag. 35)

Hout stoken kan beter

De discussie over hout stoken blijft hoog
oplaaien. Fetze Tigchelaar draagt nieuwe
brandstof aan om het vuurtje op te stoken.

Door Fetze Tigchelaar

Ook wij hebben af en toe last van de rook uit de houtkachel bij de buren. We klagen niet omdat we zelf ook hout stoken én we hebben geen gevoelige luchtwegen. Als dat wel het geval was geweest dan hadden we de buren misschien wel aangeklaagd. Ze stoken hout in een klassieker, waarschijnlijk nog een kolenkachel. We hebben ze wel gevraagd anders te gaan stoken, maar onze opmerkingen hebben geen effect gehad, want ze denken dat ze het lekker nostalgisch, dus goed doen.

Kurkdroog hout

Wij stoken ons snoei- en resthout op in een HR tegelkachel. In vergelijk met de vorige is de efficiëntie meer dan verdubbeld en het verbruik evenredig verlaagd. We stoken uitsluitend kurkdroog hout van drie jaar oud. Alles is zelf gekloofd en we stoken exact volgens de voorschriften van de bouwer. In vergelijk met een oude kachel is de uitstoot echt minimaal. Wij denken zelfs een CO2 neutrale verwarming te hebben, want als het hout in de natuur verrot dan staat het CO2 af, evenveel als bij een verbranding. Bomen groeien en nemen CO2 weer op uit de atmosfeer. Dit was een van de onjuistheden van Jan Willem van Leenhoff van de Wergroep Houtstook-vrij (zie ZOZ 144).
Wij denken er goed aan te doen door vele duizenden kubieke meters fossiel aardgas te kunnen uitsparen. Als de werkgroep pertinent tegen houtstoken blijft, dan missen ze een hele stevige troef ten gunste van het milieu.

Koolstof vangen

Hout als koolstofvanger zien is een hele goeie, maar bij het produceren van houten producten blijft een restant over en als ik de kans krijg, dan gaat dat in mijn wagentje mee naar huis. Over wagentjes gesproken! Daarvan rijden er dagelijks miljoenen op de Nederlandse wegen. Schiphol is een van de drukste luchthavens van Europa en onze vrachtschepen verstoken stookolie dat verontreinigd is met chemisch afval. In mijn beleving generaliseert de genoemde werkgroep een beetje te veel, want fijnstof is een probleem op wereldschaal. Hout was voor de mens de eerste brandstof en met HR houtkachels zal het de laatste zijn.

Meer nieuws

Nieuwsbrief #128 Anders Wonen Anders Leven
Discussie over houtstook laait hoog op