Welkom
Nieuws
Omslag
ZOZ
Bibliotheek
Pers
Links
Reacties
Werk
Wonen
Bestellen
Advertenties
Landelijke informatiedag over lokaal voedsel en VersVoko's - bij De Hobbitstee in Drenthe
Op zaterdag 2 oktober 2010 organiseerden A SEED en Omslag
Werkplaats voor Duurzame Ontwikkeling een landelijke
informatiedag over lokale voedselproductie en het opzetten
van VersVoko's. We waren te gast bij leefgemeenschap De
Hobbitstee.
Met 28 deelnemers was de herberg van De
Hobbitstee goed gevuld. Zij maakten een levendige en inspirerende
dag mee. Na afloop bleven achttien mensen mee-eten.
Een
impressie van een 'volle' dag.
Door Marta Resink (Omslag)
Vanaf 10:30 uur druppelden de eerste
mensen binnen; we begonnen wat later dan gepland omdat sommige
mensen die met de fiets vanaf het station in Steenwijk kwamen een flinke omweg hadden
gemaakt. Intussen zat de sfeer er al goed in er werd er al druk
onderling uitgewisseld. Tijdens het kennismakingsrondje bleek dat
flink wat aanwezigen al actief betrokken zijn bij het thema 'lokaal
voedsel': via een Transition Towns-initiatief, een Voko
(voedselkollectief), consumentenkring of Van Haver tot Gort.
Sommigen verbouwen hun eigen groenten en er was een studente
'stadslandbouw' van de Wageningen Universiteit. Heel opmerkelijk
was dat alle aanwezigen al vertrouwd bleken met het begrip
permacultuur.
Voedselteams
als inspiratiebron
Flip Vonk (zelf werkzaam op een biologisch
landbouwbedrijf) lichtte toe dat A
SEED op het spoor kwam van VersVoko, via het Amsterdamse
initiaitief Vokomokum, en via
de al langer bestaande 'Voedselteams' in Belgie. A SEED wil dit
concept nu ook in Nederland introduceren onder de naam VersVoko.
Daarbij wordt zoveel mogelijk gezocht naar aansluiting bij al bestaande
lokale voedselinitiatieven en naar een vorm die past binnen de
Nederlandse cultuur. De werkwijze en praktijk van de Voedselteams
in Vlaanderen werden verduidelijkt met een korte film
>>>.
Lokale alternatieven
voor mondiale problemen
Aan de hand van een powerpointpresentatie ging
Flip vervolgens in op het belang van een meer regionaal
georiënteerde landbouw en hij lichtte de belangrijkste
achtergronden en kenmerken van VersVoko's toe. Een VersVoko is een collectief
van consumenten die rechtstreeks bij een boer in de regio
milieuvriendelijk en kwalitatief
goed voedsel inkopen. Een collectieve aanpak weerspiegelt een sociale
maatschappij en kan ook als een vangnet
fungeren voor
problemen van nu, zoals individualisme, ieder voor
zich, en
een anonieme samenleving: je ziet geen effect van je
handelen.
Rechtstreekse aankoop bij de boer schakelt de tussenhandel uit,
waardoor een goede prijs voor zowel de boer als de consument
ontstaat. Er komt meer zekerheid ten aanzien van afzet en prijs,
en een
grotere betrokkenheid bij de productie. Dit in tegenstelling tot de
huidige, promblematische situatie, waarin - ook in de
EKO-sector - de macht vooral 
bij de tussenhandel zit, en er veel geld blijft
steken in de verwerkende industrie. Ook hebben veel consumenten
vaak weinig kennis van de volledige
voedselketen.
Een meer lokale productie en consumptie biedt ook een
alternatief voor het gegeven dat de Nederlandse landbouw momenteel
totaal is ingesteld op de export, en dat - misschien nog wel erger
- tegelijkertijd landen in het Zuiden eenzijdig produceren voor
export naar (bijvorbeeld) Europa... Daardoor vindt een gigantisch
gesleep met voedsel plaats, met gekoelde transporten, wat allemaal
weer bijdraagt aan de klimaatproblemen.
Voedsel is een eerste
levensbehoefte. Met het oog op een rechtvaardiger wereld,
minder energiegebruik (dus minder klimaatverandering) en ook in een
economische crisis, geeft het een goed gevoel om je eten uit de
buurt te kunnen halen. Immers: landbouw en boeren verdwijnen omdat
'het niet meer rendabel is'. Bij slechte oogsten kunnen landen hun
export stopzetten (dit is de afgelopen jaren al een paar keer
gebeurd). Boeren verworden steeds meer tot natuurbeheerders en
recreatie-ondernemers. Praktijkkennis over lokale landbouw gaat
verloren. VersVoko's kiezen voor milieuvriendelijke producten:
biologisch geteeld, seizoensgebonden, uit de volle grond en uit
koude kassen. Dus geen problemen rond gifgebruik (water/grond),
energiegebruik, ontbossing, monocultuur, verdwijnen van
biodiversiteit (ook van cultuurgewassen) en klimaatverandering.
Leden van VersVoko's kiezen ook voor kwaliteit: korte lijnen, dus
verse producten, een boer met hart voor zijn/haar werk, gezonde
producten en minder bewerkte producten. Want: bewerkte producten
bevatten vaak (te) veel zout, suiker en
conserveringsmiddelen.
Rondleiding over De Hobbitstee
Tijdens de lunch maakten vrijwel
alle deelnemers gebruik van de mogelijkheid om een rondleiding
over het terrein van de Hobbitstee te
maken. De Hobbitstee maakt zich al ruim veertig jaar sterk voor een
gezonde, biologische en gentechvrije landbouw. De twee groepen
werden rondgeleid door Maroen de Haan en Marta Resink. Meer over
De Hobbitstee
>>>
Weer terug in de herberg vervolgde Didi
van Dijk de presentatie over VersVoko's, waarbij ze inging op de
stappen en mogelijkheden van het opzetten van zo'n collectief: een
VersVoko is een groep mensen die bij elkaar in de buurt wonen en
gezamenlijk verse groenten, fruit, brood, en eventueel andere
biologische producten aankopen bij producenten uit de streek. Elke
groep kiest zelf de producenten en regelt onderling de inkoop en
distributie. VersVoko's bieden: meer contact tussen buur en boer,
een eerlijke prijs voor een eerlijk product, verse
seizoensproducten, geen pesticiden en bewaarmiddelen, minder CO2
uitstoot, door minder transport en verpakkingsmateriaal, meer
inkomenszekerheid voor lokale boeren, en minder uitbuiting en
verwoesting in het mondiale Zuiden.
Ook Didi benadrukte
dat het bij een VersVoko vooral ook gaat om een collectief
initiatief, waarbij de taken zo breed mogelijk onderling
worden verdeeld onder de deelnemers. Twaalf
mensen is een mooi aantal om mee te beginnen. Bij een VersVoko gaat
het ook niet alleen om bio/ecologische teelt, korte
aanvoerlijnen en
een gunstige prijs voor consumenten, ook het sociale aspect is
belangrijk: directe contacten tussen
producent en consument, een eerlijke prijs voor de tuinder en
onderlinge betrokkenheid tussen de leden van de Voko. Het gaat om
meer dan alleen goed en gezond voedsel.VersVoko's binnen Transition Towns
Marta
Resink gaf een korte toelichting op Transition Towns: ,,Dit zijn
lokale initiatieven van groepen mensen die zelf aan de slag gaan om
hun manier van wonen, werken en leven minder olie-afhankelijk te
maken, en meer duurzaam. Piekolie en klimaatverandering zijn de
belangrijkste drijfveren om in actie te komen van onderop.
Daarnaast versterken de initiatieven de lokale economie en ontstaat er een
sterkere lokale gemeenschap. Transition Towns werken aan
oplossingen en laten zien hoe je die zelf en in je gemeenschap
organiseert. Het Transition Towns-concept doet een beroep op de
eigen inzichten, wijsheid, creativiteit en ervaringen van gewone
mensen. In Nederland zijn inmiddels al tientallen TT-groepen
actief, vele daarvan ontwikkelen ideeën en initiatieven
rond lokaal voedsel. VersVoko's passen uitstekend binnen dit
concept''. Meer over
Transition Towns >>>
Praten over lokaal voedsel
- informatie uit/in
de omgeving inwinnen
- gelijkgestemden vinden
- praten met je buren - open communiceren met omgeving
- hoeveelheid mensen qua organisatie en inkoop
- in hoeverre kun je het sociale aspect 'afdwingen': gezamenlijke activiteiten, vrijwillige taken, waarom doe je het, diversiteit (zowel qua deelnemers als productenaanbod)
- koppelen aan andere initiatieven
- wat is lokaal?
- welke prijzen worden gehanteerd?
- klein beginnen!
Groep 2 (vanuit Transition Towns):
- deelnemers vinden
is geen probleem
- boeren vinden gaat ook wel (regio groot of klein)
- stapsgewijs opbouwen: niet doogwaren en vers tegelijk
- aanwezigheid: welke dagen? afhaaldag niet in het weekend
- zijn er al bestaande projecten in de buurt? Dit is een mogelijkheid om het dorpsgevoel te versterken
- Ruimte: scholen, buurtcentra, woonservicecentra
- Ga het gesprek aan met plaatseljke supermarkten
- Community Suported Agriculture (CSA/Pergola) <--> VersVoko
- vooral nodig: doeners!
- versterk het 'wij'-gevoel
Andere lokale
initiatieven
Vervolgens vertelden enkele mensen iets meer over initiatieven
waarbij ze zelf zijn betrokken.
Zwanny Wouda vroeg aandacht voor de dorpstuin Hof
van Eeden in haar woonplaats Snakkerbuorren (Friesland): een
gemeenschappelijke tuin met bloemen, fruit en groenten voor en door
dorps- en streekgenoten. Er wordt samengewerkt met een basisschool,
en sinds een paar jaar fungeert de tuin ook als
re-integratieproject.
Web: dorpstun.nl
Erwin Theunissen: TT Westerveld pleit
voor opheffen GFT bakken voor zelfcomposteerders. Natuurvoedingswinkel Groente en Zo in Dwingelo wil een
TT-afdeling met producten van lokale (volks)tuinders. Ook
natuurvoedingswinkel/eko-tuinderij Villa Sterrebos in Frederiksoord
is enthousiast over dat idee. Verder vertelde Erwin dat bewoners en
vrienden van De Hobbitstee een consumentenkring vormen, en
eens per twee maanden gezamenlijk inkopen bij ecologisch
verdeelcentrum De Nieuwe
Band. Dat werkt goed en is weinig werk. De Hobbitstee fungeert als afhaalpunt. Er kunnen nog een paar mensen uit de directe omgeving meedoen.
Joop Ligthart
vertelde dat er tijdens de experimentele bouw door Ecodorp Brabant
op het terrein van De Kleine Aarde in Boxtel (NB) dagelijks voor
veel mensen moest worden gekookt. Om dat voor iedereen betaalbaar
te houden werd contact gezocht met een
plaatselijke zorgboerderij, en driemaal heeft een groep Eco-bouwers
meegewerkt op zorgtuinderij Ut Rooie Bietje in Tilburg, waardoor ze
een forse reductie op de groenten verkregen. Zijn tip voor
VersVoko's: ga actief en creatief op zoek naar lokale
samenwerkingsmogelijkheden. Web: ecodorpbrabant.nl
Marc en Caroline Siepman hebben plannen voor het
opzetten van een grote permacultuur-proeftuin in Gees (Dr). Ze
vragen steun voor hun project, dat meedingt naar een prijs van de
ASN-Bank. Web: www.voordewereldvanmorgen.nl
Flip Vonk wijst erop
dat er ook interessante samenwerkingsmogelijkheden liggen met
plaatselijke biologische Boerenmarkten: daar vind je tuinders en
andere producenten uit de regio! Op de website www.biologischeboerenmarkten.nl
staat een overzicht van alle boerenmarkten.
Op de website van
Biologica staat een overzicht van biologische bedrijven en
boerderijen.
Tot slot werd het algemene informatie- en
promotiemateriaal rond VersVoko' van A SEED gepresenteerd. Er wordt
gewerkt aan een website: www.versvoko.nl en er verschijnt af en
toe een VersVoko-nieuwsbrief (abonneren via de website). In
Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Eindhoven is inmiddels
belangstelling voor een VersVoko. Lokale groepen die een
bijeenkomst rond VersVoko's willen organiseren, kunnen daarbij
iemand van A SEED uitnodigen. Web: www.aseed.net
We besloten de dag met een kort
rondje, waarin iedereen werd gevraagd om met twee woorden zijn/haar
ervaring tijdens deze dag te benoemen. Meest genoemde woorden
waren: inspirerend, gezellig en verbindend. Ook:
nieuwsgierigmakend, en 'zeventiger jaren'.
Gezamenlijke
maaltijd
Na afloop bleven achttien
mensen mee-eten in de Hobbit-herberg. Met vereende krachten werden
tafels en stoelen verplaatst, en de tafels gedekt voor een zeer
smakelijke biologisch-vegetarische maaltijd, die was (voor)bereid door
Bernadette Willenborg.
De maaltijd was klaargemaakt met verse groenten uit de
Hobbit-tuin. We aten pompoensouflee met koeien- en geitenkaas,
verse aardappelen, verschillende salades en een toetje met vla,
bessen en slagroom. Ook de afwas werd gezamenlijk aangepakt, zodat
iedereen rond 20:00 uur weer naar huis kon. Vier volwassenen en
twee kinderen bleven slapen, om de volgende dag deel te nemen aan
de meewerkdag op De Hobbitstee. Het was een mooie
dag!
Film vooraf
Op de avond voorafgaand aan de infodag, werd in
de Hobbit-herberg de film 'The real dirt on farmer John gedraaid'.
Deze film is zeer geschikt om te vertonen in het kader van
lokaal voedsel-initiatieven. Drie mensen waren daarvoor al een
dagje eerder naar De Hobbitstee gekomen en overnachtten in de
herberg van De Hobbitstee. Een mooie combinatie.
Meer over deze film >>>
Relevante websites in het kader van deze
dag
A SEED algemeen: www.aseed.net - A SEED over VersVoko's: www.versvoko.nl
Voedselteams Vlaanderen: www.voedselteams.be
Omslag Werkplaats voor Duurzame Ontwikkeling: www.omslag.nl
Omslag: verslag van de infodag over VersVoko's
op 28 augustus 2010: klik hier >>
Transition Towns Nederland: www.transitiontowns.nl
Permacultuurschool Nederland: www.permacultuur.eu
Leefgemeenschap De Hobbitstee: www.leefgemeenschapdehobbitstee.nl
Initiatief voor dorpsgericht werken in de
gemeente Boarnsterhim (Fr):
www.mienskipssoarch.nl
Enkele Voedselkooperaties: VoKo Den Haag, Vokomokum (Amsterdam), Hyves-pagina
VoKo's
Enkele voorbeelden van regionaal georiënteerde
verdeelcentra en bezorgdiensten van biologische producten: BD Totaal -
Van Eigen Erf -
Van Haver tot Gort -
De Nieuwe Band - De Ekonoom (Groningen)
Er komt zeer binnenkort een nieuwe startpagina
rond 'lokaal voedsel'. Waarschijnlijk: http://lokaalvoedsel.startpagina.nl
Dit was de tweede infodag over
lokaal voedsel, die Omslag samen met A SEED organiseerde. Het
uitgebreide verslag van de Aanloopdag over VersVoko's bij Omslag op
28 augustus 2010 is beschikbaar. Dat verslag vormt een mooie aanvulling op de
bijeenkomst bij de Hobbitstee.
Verslag en foto's van die dag
>>>
