Ecowijken en -dorpen

GWL-terrein, Amsterdam

Op het voormalige terrein van het Gemeentelijk Waterleidingbedrijf (GWL), in het stadsdeel Westerpark, werd in 1997 de eerste ecowijk van Nederland gerealiseerd. Met 600 duurzaam gebouwde huur- en koopwoningen, winkels, bedrijfsruimtes en ruimtes voor voorzieningen.

Het GWL-terrein moest een milieuvriendelijke wijk worden. En dat werd het ook! Het terrein is helemaal autovrij en vormt daardoor een groene oase in de stad. Bewoners die geen tuin hebben kunnen een moestuin op het binnenterrein huren. De tuinen worden omzoomd door lage hagen en vormen op die manier 'groene eilanden', waarbinnen de woonblokken met hun tuinen liggen. Daartussen zijn paden en pleinen aangelegd, waardoor er een prettig, parkachtig leefklimaat is gerealiseerd voor jong en oud.
Veel energiesparende maatregelen zijn aan de buitenkant niet zichtbaar: goede isolatie, stadsverwarming, een dubbel watersysteem (het toilet wordt met regenwater doorgespoeld) en dubbele beglazing. Meer zichtbaar is de zuidelijke orientatie van de meeste woonkamers, de balkons aan de zonzijde en de kleinere ramen aan de noordzijde. De blokken zijn uitgevoerd in milieuvriendelijke, duurzame materialen. Maar de meest bepalende maatregel voor de sfeer op het terrein is het buitensluiten van gemotoriseerd verkeer. Autovrij!
Op het hele binnengebied van het GWL-terrein mogen geen auto's komen, met uitzondering van politieauto's, brandweerwagens en ambulances. Alleen voetgangers en fietsers zijn welkom. Parkeren kan alleen aan de westrand van het terrein op daarvoor aangelegde parkeerplaatsen. De parkeernorm is ongeveer per vier woningen een parkeerplaats. Het autovrij houden van de wijk is mede mogelijk door de goede bus- en tramverbindingen naar het Centraal Station en andere bestemmingen. Daarnaast zijn er aan de rand van het terrein twee parkeerplaatsen met huurauto's volgens het autodate principe.

Leefbaarheidsoverleg en buurtbeheer
Om bewoners actief te betrekken bij het beheer van de buurt is er een leefbaarheidsoverleg in het leven geroepen. GWL-bewoners bespreken hier eens in de zes weken de gang van zaken op het terrein met vertegenwoordigers van het stadsdeel, de politie en de corporaties. Centrale figuren op het GWL-terrein zijn de twee buurtbeheerders. Zij houden toezicht op het terrein en zijn aanspreekpunt voor bewoners en organisaties. De buurtbeheerders werken in opdracht van de Koepelvereniging GWL-terrein.
De wijk telt tien Verenigingen van Eigenaren (VVE's) en verschillende Bewonerscommissies. Naast de corporaties zijn alle bewoners via een VVE of een Bewonerscommissie lid van de Koepelvereniging. Deze vereniging bewaakt het bijzondere milieukarakter van de wijk.  Op afspraak zijn rondleidingen door de wijk mogelijk.

Een film t.g.v. 10 jaar GWL-terrein (uit 2008) >>>

Dit project staat uitgebreid beschreven in het boek Duurzame Stedenbouw (2005).
Meer publicaties over deze wijk >>>

GWL-terrein, contactpersoon: Willem Jan Kluit, p/a Waterkersweg 316, 1051 PK Amsterdam, info@gwl-terrein.nl

Lanxmeer, Culemborg

De Culemborgse wijk Lanxmeer kwam eind 1999 tot stand volgens de nieuwste ideeën over geïntegreerd ecologisch bouwen. Deze 'integratie' houdt in: ecologisch bouwen, organische vormgeving en architectuur, vermindering van infrastructuur voor automobiliteit, vergroting van ruimte voor spel, en ontwikkeling van natuur en landbouw.

De eerste woningen werden in 2000 opgeleverd, de bouw van nieuwe woningen ging door tot de oplevering van twee ensembles van pre-fab tiny houses in 2021. Nog steeds liggen er plannen voor verdere uitbreiding. Meer over het ontstaan van de wijk >>>

Wonen, werken, recreëren. onderwijs en voedselproductie
In de wijk wordt wonen gecombineerd met werken, recreëren, drinkwaterwinning, naar school gaan en voedsel produceren. Binnen een oppervlakte van 24 hectare staan (anno 2024) zo'n driehonderdvijftig huur- en koopwoningen en appartementen, en verschillende bedrijven, kantoren en werkplaatsen. Daarnaast is er een biologische stads-/zorgboerderij: Caetshage.

De woningen zijn gegroepeerd in hoven (van 4 tot 45 woningen) rond semi-openbare, mandelige tuinen. Er is geen doorgaand autoverkeer. Collectieve parkeerplaatsen zijn aan de buitenranden van de hoven, auto’s staan op halfverharde ondergrond. Er is erg veel aandacht besteed aan berging en infiltratie van regenwater (wadi’s, bergingsvijvers, infiltratievijver), lokale zuivering van grijs water, beperking van zwart rioolwater. Het openbaar groen bestaat uit een grote diversiteit van planten en bomen, en is gedeeltelijk gericht op de productie van voedsel. Fruitbomen en bessenstruiken staan gewoon in het openbaar groen. Ook alle erfafscheidingen zijn groen. Alles conform de principes van de permacultuur.

De bewoners speelden al vanaf het prille begin een prominente rol bij de ontwikkeling en het beheer van de wijk. Er functioneren een algemene Bewonersvereniging, een stichting voor het groenbeheer (Terra Bella), een corporatieve vereniging voor de wijkverwarming (Thermo Bello),

Experimentele woningbouw
In Lanxmeer is volop geëxperimenteerd met milieuvriendelijke en energiezuinige woningbouw. Veel woningen zijn houtbouw. Men streefde naar max 40 GigaJoule verbruik per woning (indertijd laag).  Meer info >>>
De kaswoningen van Peter Wienberg, de Tempelmanwoning, en de onderlandwoningen van Jasper Cremer trekken daarin de meeste aandacht.
In het Hella Haassehof staan acht tiny houses. 

De wijk EVA-Lanxmeer stond al uitgebreid beschreven in het boek Duurzame Stedenbouw  (2005), als een paradepaardje van hedendaags duurzaam bouwen. Dit boek is te leen uit de Omslag-bibliotheek.

Rondleidingen
De wijk trekt nog steeds (internationaal) aandacht. Lanxmeer ligt vlakbij NS station Culemborg. Door de wijk is een doe-het-zelf wandelroute uitgezet, maar er worden ook begeleide rondleidingen gegeven.

Geïnteresseerden die in Lanxmeer zouden willen wonen, of die er van op de hoogte gehouden willen worden, kunnen zich aanmelden bij de Bewonersvereniging van EVA-Lanxmeer (BEL). Alleen leden van de BEL kunnen een koopwoning kopen.
Huurders melden zich bij woningcorporatie Kleurrijk Wonen (Woongaard).

Het Groene Dak, Utrecht

Een ecologisch gebouwd nieuwbouwproject met 40 huur- en 26 koopwoningen, gerealiseerd in 1993.

Het initiatief kwam van een groep 'idealisten' die een ecologisch woonproject wilden voor verschillende woonvormen met betaalbare huren. Er zijn zelfstandige woningen en enkele groepswoningen, rond een gemeenschappelijke binnentuin met gemeenschapshuis.

Al bij de bouw was er veel zelfwerkzaamheid, en nog steeds wordt van alle bewoners een actieve inbreng verwacht, zoals vergaderen, meebeslissen en tuinwerkdagen. In Het Groene Dak wonen zo'n negentig volwassenen en vijftig kinderen.

Belangstellenden kunnen een informatiepakket aanvragen. Na het invullen van een enquète volgt inschrijving als aspirant-lid (a 16 euro) en komt de belangstellende op een (lange) wachtlijst. Groepen kunnen een rondleiding aanvragen.

Bewonersvereniging Het Groene Dak, p/a Simon Bolivarstraat 51, 3573 ZJ Utrecht. 030-2735979. www.groenedak.nl

Het Groene Dak wordt regelmatig beschreven in publicaties.

De Buitenkans, Almere-Buiten

De Buitenkans is een heel bijzonder wijkje in de Stripheldenbuurt in Almere-Buiten: duurzaam gebouwd, organisch vormgegeven, autovrij en sociaal.

 Het initiatief voor De Buitenkans ontstond in 1999. Na jaren van plannen maken en vergaderen kon in mei 2005 de eerste paal worden geslagen en in de zomer van 2006 werd het eerste huis opgeleverd; in februari 2007 het laatste. De 59 woningen zijn milieuvriendelijk en duurzaam gebouwd. Naast de duurzame bouwmaterialen hebben de huizen zonneboilers waarin de zon het water verwarmt. Verder hebben de huizen lage temperatuurverwarming met op de benedenverdieping warmtewanden. Dit is te vergelijken met vloerverwarming maar dan in de muur.
Organische vormgeving vormde het architectonische uitgangspunt: de huizen in de Buitenkans zijn allesbehalve recht en gelijkvormig. Er zijn allerlei typen woningen: tussenwoningen, hoekwoningen, 2 onder 1 kap en vrijstaande huizen. Toch oogt de wijk niet chaotisch omdat alle huizen sedumdaken hebben, dezelfde daklijsten zijn toegepast en alle huizen beneden stuukwerk en boven houtwerk hebben aan de buitenkant. De wijk doet wat Scandinavisch aan door de kleuren van het houtwerk.

Autovrij en sociaal
De wijk is autovrij: auto's staan aan de rand van de wijk op de parkeerplaats. De grote vijver in het middengebied geeft een gevoel van ruimte. Verder is de wijk omgeven door een bosrand - die trekt heel veel vogels aan . Een vogelkenner telde 58 soorten... Ook de groene erfafscheidingen geven de wijk een groene uitstraling.
Naast een mooie vormgeving is ook het sociale element belangrijk. Door de verschillende soorten huizen en prijsklassen is de bewonersgroep gemeleerd. Er zijn gezinnen, alleenstaanden, jongeren en ouderen, werkenden en renteniers. Er is een buurthuis in aanbouw dat gezamenlijk eigendom is en waar allerlei activiteiten mogelijk zijn. Ook het beheer van het terrein en de bosrand wordt in eigen beheer uitgevoerd. Maar geen van de activiteiten is verplicht!

Zo is er in Almere een wijk ontstaan waar de mensen ontspannen met elkaar omgaan, waar de kinderen zich dagen vermaken met het vangen van kikkervisjes in de vijver, waar je de vogels nog hoort fluiten, waar je op 15 minuten lopen van het station zit, waar je op 10 fietsminuten 's morgens de herten kunt bekijken en waar ieders huis echt anders is dan dat van de buren.

Het project werd in collectief particulier opdrachtgeverschap ('CPO') gerealiseerd. Omdat bij de start van de bouw niet alle huizen verkocht waren, nam de Alliantie Flevoland deze van de vereniging over en werd zo partner in het project.

Vereniging de Buitenkans, Franka Steekelenburg, tel. 036-5295806, e-mail: info@debuitenkans.nl

Het Carré, Delfgauw (Pijnacker)

Het Carré kwam in 2003 tot stand in opdracht van Woningbouwvereniging Rondom Wonen. Het project bestaat uit 49 energiezuinige en duurzaam gebouwde huurwoningen in carrévorm rond een groot binnenterrein.

Het is een voorbeeldproject wat betreft milieuvriendelijke energietechnologie (zonnewarmte wordt zomers opgeslagen in de bodem, en ’s winters gebruikt voor verwarming). Omdat de bijzondere gebouwen ook bijzondere bewoners verdienden, gaf Rondom Wonen de werving en selectie van bewoners uit handen aan de toenmalige Vereniging Ecodorp. Die zag daarin een voorloper op een echt ecodorp.

Het Carré, is gebouwd rond een binnenterrein dat door de bewoners gezamenlijk vorm wordt gegeven. Er is een gemeenschapsgebouw en het project biedt mogelijkheden voor beperkte werkzaamheden 'aan huis'. De woongemeenschap is gebaseerd op de pijlers: Gemeenschapsvorming, Ecologie en Spiritualiteit.
Er zijn vier- en vijfkamerwoningen, bij sommige woningen kunnen de bewoners zonodig in aanmerking komen voor huurtoeslag.

De samenstelling van de bewoners is divers. Er zijn gezinnen met twee ouders en kinderen in verschillende leeftijdscategorieën, éénoudergezinnen, samenwonenden zonder (thuiswonende) kinderen en alleenwonenden. In de loop der jaren hebben de bewoners vele vormen van bedrijvigheid ontwikkeld.
Toewijzing van woningen vindt plaats op voordracht van Vereniging Het Carré; daaraan gaat een selectieprocedure vooraf. 

Het Carré. Contactpersoon: Salima Boers, 015-2576995, salima32@zonnet.nl

Romolenpolder, Haarlem

Het project Romolenpolder is een van de oudste milieuwijken in Nederland. Het kwam in 1991 tot stand dankzij de intensieve inzet van de Stichting Mens- en Milieuvriendelijk Wonen en Werken (MW2) Romolenpolder.

Dit project werd tussen 1987 en 1991 in vier fasen gerealiseerd. Bij elke fase was een ander team van architecten, opdrachtgevers en aannemers betrokken. In de eerste twee fasen werden de gestelde milieudoelen nauwelijks gerealiseerd, ondermeer door ondeskundigheid van de betrokkenen. Pas vanaf de derde fase - in de projecten Robeek I en II - kwam het milieu hoog op de agenda.

Stichting MW2 nodigde op verschillende onderdelen deskundigen uit en organiseerde studiereizen, waardoor ze een betrouwbare gesprekspartner werden. In plaats van reageren op voorstellen van de kant van de gemeente, kwam de stichting telkens met eigen, goed onderbouwde voorstellen. Dat was een bewust gekozen strategie.

Mens- en milieuvriendelijk
In de woningen zijn allerlei milieumaatregelen getroffen: ze hebben vloeren van holle baksteen, lokale verwarming en natuurlijke ventilatie. Voor de afwerking van het houtwerk is natuurverf gebruikt. Het hele project is omringd door een geluidswal tegen het verkeerslawaai. De woningen aan de buitenrand hebben een vegetatiedak, waardoor ze visueel een geheel vormen met de geluidswal.
Midden in de wijk staat een woongebouw met ruimte voor een kinderdagverblijf en een natuurvoedingswinkel. Voor het ge-integreerde en ecologisch verantwoorde beheer van de woningen, de openbare ruimte en voorzieningen werd door de bewoners zelf een beheersstichting opgericht, die echter een paar jaar later, om financiele redenen, weer ter ziele ging.

Centraal Wonen-project
In de wijk vind je een Centraal Wonen-project. Dit bestaat uit 46 woningen, twee gemeenschappelijke ruimten, een logeerkamer, wasmachineruimte en een grote tuin. Er wonen ongeveer zeventig mensen, waaronder zo'n twintig kinderen. Alle woningen zijn binnendoor bereikbaar. Er is geen lift. Belangstellenden komen op een wachtlijst, maar daaraan vooraf gaat eerst een verplichte rondleiding door het complex. Deze rondleidingen worden eens per twee maanden gehouden. De website van de woongroep Lavendelstraat biedt een goed beeld van (een deel van) de wijk.

Klik hier voor informatie over en contact met Centraal Wonen-Romolenpolder.

MW-2 projecten

'MW-2' betekent Mens- en Milieuvriendelijk Wonen en Werken. In Nederland zijn verschillende projecten gerealiseerd. Hieronder drie projecten, twee in Den Bosch en een in Heerhugowaard.

De Hooipolder, Den Bosch

Woon-werkerf De Hooipolder in de wijk De Maaspoort in Den Bosch werd in 1987 opgeleverd. De zestien vrijstaande, duurzaam gebouwde koopwoningen (houtskeletbouw met grasdaken) zijn door de bewoners grotendeels zelf gebouwd. Binnen dit project waren begin 2003 drie bedrijven gevestigd, waarvan een voor de exploitatie van het voormalig collectieve gemeenschapshuis.

Info: Archi Service, Hooipolder 18, 5235 VM Den Bosch. 073- 6415709. www.archiservice.nl

't Heem, Den Bosch

't Heem, ook in De Maaspoort in Den Bosch, werd in 1990 opgeleverd. Hier staan 26 milieubewust gebouwde huurwoningen rond een gemeenschappelijke binnentuin. Het zijn vier 'blokken' met op de hoeken 'modulen', die worden verhuurd als atelier- of werkruimte aan bewoners van het project. Verhuur loopt via een woningbouwvereniging, maar de bewonersvereniging draagt huurkandidaten voor. Er is een wachtlijst voor nieuwe bewoners, maar het verloop is zeer klein.
Web: heemcollectief.nl    Facebook: woonwerkerfhetheem

Info: Marianne van Mierlo, J. Mosmanslaan 27, 5237 BB Den Bosch. 073-6420242. m.v.mierlo@tiscali.nl

De Vuurplaats, Heerhugowaard

Vereniging De Vuurplaats in Heerhugowaard (NH) startte in 1994. Het project omvat 14 zelfstandige huurwoningen met twee, drie en vijf kamers, verdeeld over twee woonlagen. De bewonersgroep is gevarieerd samengesteld; de oudste bewoonster is 70-plus. Er wonen tien kinderen en 17 volwassenen. In overleg met de andere bewoners zijn huisdieren toegestaan.

De bovenwoningen liggen aan een groot dakterras met picknicktafel, bankjes en planten. De voordeuren van de benedenwoningen liggen aan een binnenstraat en hebben een achterdeur naar de gemeenschappelijke tuin. Voor gezamenlijk gebruik zijn er verder: een grote huiskamer met keuken, een voorraadberging, een wasmachineruimte, een activiteitenruimte (ook voor verhuur), een fietsenstalling en een grote tuin van zo'n 1.500 vierkante meter. De woningen zijn zowel toegankelijk voor mensen met een hoog als met een laag inkomen. Per woning moet een entreegeld van ca. 380 euro worden betaald (eventueel in termijnen). Dat geld wordt gebruikt voor aanschaf en vervanging van gemeenschappelijke inventaris. Verdere kosten: 12 euro per jaar contributie en 12 euro per persoon voor gebruik van groente en fruit uit de tuin.
De vereniging gaat uit van sociocratische besluitvorming; dat betekent o.a. dat er geen 'baas' is: alle besluiten worden in goed overleg genomen. Wie een woning betrekt wordt automatisch lid van de vereniging en onderschrijft daarmee de doelstellingen en afspraken van de vereniging.

Procedure nieuwe kandidaten

Wie belangstelling heeft om in De Vuurplaats te komen wonen, kan een afspraak maken voor een rondleiding en een gesprek met enkele bewoners. Daarna wordt gevraagd een brief te schrijven met een motivatiein in dit MW-2 project te komen wonen. Deze brief wordt in de bewonersgroep besproken, waarna een gesprek met alle bewoners volgt. Nieuwe (aspirant)bewoners krijgen een mentor/mentrix toegewezen. Er is een proeftijd van twee maanden. Over De Vuurplaats is een folder beschikbaar.

Vereniging De Vuurplaats, Keizerfazant 46, 1704 WL Heerhugowaard. Contactpersoon: Steven Rijsdijk, e-mail: info@de-vuurplaats.nl

De Waterspin/Pander, Den Haag

In de oude binnenstad van Den Haag ontstond een uniek ecologisch (nieuwbouw)wijkje, met twee woon-werkcomplexen rond een autovrije binnentuin: Pander en De Waterspin. Het initiatief kwam van (oud)krakers.

Nadat de voormalige meubelfabriek van Pander was verbouwd tot een veelzijdig en geliefd woon-werkcomplex, namen mensen die op de wachtlijst stonden het initiatief om ook de aangrenzende panden onder handen te (laten) nemen. Hiertoe richtten ze in 1992 Vereniging De Waterspin op. Er werden werkgroepen gevormd rond de thema's ecologie, bouwen en publiciteit. Ieder lid was verplicht om in een van die werkgroepen actief te worden. Ook werd er contact gezocht met het woningbedrijf dat ook eigenaar is van het Pander-complex. Bij de verdere planontwikkeling had de vereniging een grote inbreng. De bouw startte in 1997 een een jaar later werden de eerste woningen opgeleverd.

De Waterspin bestaat uit vier gebouwen in de Spijkersmakersstraat in het centrum van Den Haag. Twee gebouwen zijn nieuw gebouwd, twee andere werden gerenoveerd. In de nieuwbouw kwamen acht sociale huurwoningen en achttien koopwoningen. De twee andere gebouwen werden gerenoveerd tot huurwoningen en negen ateliers/werkruimten.Al vanaf het begin kreeg het project als thema: duurzaam wonen en leven in een stedelijke omgeving. De nieuwbouwwoningen hebben een serre-balkon waarbij gebruik wordt gemaakt van passieve zonne-energie. De woningen en ateliers in gebouw 'Alcatraz' grenzen aan een grote gezamenlijke vide die functioneert als warmtebuffer en wintertuin. Op het binnenterrein is een helofytenfilter aangelegd, voor de zuivering van het grijze afvalwater afkomstig uit de collectieve wasmachineruimte. Het bio-ecologisch karakter blijkt uit de bijzondere vormgeving en de materiaalkeuze. De bouwmaterialen zijn zoveel mogelijk duurzaam, milieuvriendelijk en onderhoudsbesparend. Alle woningen zijn energiezuinig door thermische isolatie. energiebedrijf ENECO plaatste in het project drie energiebesparende warmtepompen voor de levering van ruimteverwarming en warm tapwater. Daarvoor wordt warmte onttrokken aan het grondwater, dat van een diepte van ongeveer vijftig meter wordt opgepompt met een constante (aardwarmte-) temperatuur van zo'n 13 graden C. Door middel van een warmtewisselaar wordt dit opgewaardeerd tot ongeveer 60 graden C.

Zelfbeheer
De leden van Vereniging De Waterspin werden uiteindelijk ook de bewoners. De huurders hebben contractueel met het woningbedrijf vastgelegd dat zij het zelfbeheer hebben. Dit houdt in dat de vereniging zelf haar huurders zoekt, overeenkomsten sluit, de huur int en huursubsidie regelt.

Vereniging De Waterspin, Spijkermakersstraat 34 t/m 142, 2512 ET Den Haag

Zie ook het boek Kiezen voor verandering

Waterland, Groningen

In 1995 werden de eerste woningen opgeleverd in de ecologische wijk Drielanden. De wijk bestaat uit drie delen: Zonland, Mooiland en Waterland. Er staan in totaal 166 woningen, waarvan 26 in de huursector.

Het initiatief voor de ecologische wijk Drielanden kwam in 1989 van de (inmiddels opgeheven) Vereniging Ecologisch Wonen Groningen. Samen met een architect en een projectontwikkelaar werd een ambitieus bouwplan opgesteld: er moest zoveel mogelijk rekening worden gehouden met het milieu, dus: zuinig met energie, grondstoffen en water en met veel groen. En: Drielanden zou een autovrije wijk moeten worden. Na jaren van touwtrekken en duwen vond de vereniging een geschikte locatie voor hun plannen: de huidige locatie tussen de wijken Lewenborg en Beijum, in het noordoosten van de stad, midden in het stadsgewestpark Noorddijk.

Wensen inleveren
In het definitieve bouwplan werden oorspronkelijk veel van de ideeën van de verenging meegenomen, maar - zoals dat meestal gaat - moest een aantal wensen worden ingeleverd. De zonnecollectoren voor warmwatervoorziening en composttoiletten bleken te duur en het gemeentelijk waterbedrijf wilde niet aan een tweede waterleidingnet voor regenwater. Ook werd onder druk van de makelaar op het laatste moment afgestapt van het idee van een autovrije wijk, en er kwamen meer huizen en minder groen dan eerst gepland.
De eerste woningen werden in 1995 opgeleverd en ondanks dat niet alle oorspronkelijke plannen zijn gerealiseerd is het toch een interessant ecologisch voorbeeldproject geworden. Uiteindelijk kwamen er 166 woningen zowel in de sociale huursector (26 stuks) als koopwoningen. De huizen zijn naar de normen van 1995 goed ge-isoleerd, voorzien van waterbesparende maatregelen en voor een groot deel op de zon georiënteerd. De oorspronkelijke structuur van het landschap is zoveel mogelijk bewaard gebleven. Het bijzonderste aan de wijk is het helofytenfilter of rietzuiveringsveld. Hierin wordt het afvalwater uit keuken en douche (grijs afvalwater) van de meeste huizen in Waterland gezuiverd. Dit betekent wel dat de Waterlanders zorgvuldig moeten omgaan met was- en schoonmaakmiddelen. Uit een driejarig onderzoek door het Van Hall Instituut blijkt dat de sloten in het wijkwatersysteem veel schoner zijn dan het overige oppervlaktewater in de buurt.

Actieve bewonersvereniging
Door de makelaar is bij verkoop van de woningen in Drielanden niet verteld dat de huizen in een bijzondere - want ecologische - wijk stonden. Lang niet alle bewoners hebben dus bewust gekozen voor de milieumaatregelen. Vooral de huurders, waaronder een deel van de kerngroep van Drielanden, maken zich sterk voor de ecologische aspecten van hun wijk. Zij richtten een bewonersvereniging op en mede door hun inzet zijn er na de oplevering toch zonnecollectoren gekomen. Het openbaar groen is door bewoners vol fruitbomen geplant en er zijn allerlei plannen ontstaan voor en tegen de autotoegankelijkheid. Maar de huurders hebben zich ook nog om een andere reden verenigd: ze beheren gezamenlijk een strook grond waar iedereen die dat wil een groentetuintje kan lenen. De bewonersorganisatie kent verschillende werkgroepen en geeft een wijkkrantje uit.

Zelf huurders kiezen
De 26 huurwoningen zijn eigendom van woningcorporatie Nijestee. De bewonersvereniging heeft het recht om zelf nieuwe huurders voor te dragen als er iemand vertrekt. Hiervoor wordt een wachtlijst bijgehouden. Deze lijst is ongeveer even groot als het aantal huurwoningen. Van de mensen op de wachtlijst wordt minimaal verwacht dat ze een reden hebben om juist in Waterland te komen wonen.

TM-dorp Sidha-wijk, Lelystad

Het TM-dorp in een nieuwbouwwijk in Lelystad startte in 1985. Tot nu toe zijn zo'n 225 woonruimten gerealiseerd, verschillende kantoor-units, een Ayurvedisch gezondheidscentrum, een vegetarisch restaurant, school en natuurvoedingswinkel.

 De belangrijkste gemeenschappelijke factor in de Sidha-wijk is dat alle bewoners, ook de kinderen, actief 'transcendente meditatie' (TM) beoefenen (dit is ook een voorwaarde bij toewijzing van woonrumte!). Spiritueel 'leider' is Maharishi Mahesh Yogi. De wijk bevat kleine appartementen, driekamerwoningen en ruime eengezinswoningen. Daarnaast zijn er bedrijvenhallen, kantoor-units, een groot winkelpand, een peuterspeelzaal en een grote meditatiehal waar mensen tweemaal per dag het TM-Sidhiprogramma beoefenen. Aan de rand van het dorp is een volkstuinencomplex voor de bewoners. In het dorp is een vegetarisch restaurant gevestigd, waar ook mensen die elders wonen terecht kunnen.
Alle woningen woren beheerd door woningcorporatie Harmonisch Leven, die zich laat inspireren door de Vedische traditie. Sinds 2001 wordt de wijk verder uitgebreid met zowel koop- als huurwoningen. Deze worden op biologische wijze gebouwd. Voor de langere termijn zijn er plannen voor nog een bedrijfsverzamelgebouw, gastenverblijven en ouderenvoorzieningen. Het woningbestand zal in de toekomst uitgroeien tot zo'n 750 woningen, waarvan ca. 10% in de koopsector. Op gezette tijden worden er rondleidingen door de wijk gegeven.

TM Sidha-dorp, p/a Rivierenlaan 232, 8226 LH Lelystad. 0320-218077, woningbouw@sidhadorp.nl

Mens- en milieuvriendelijk wonen in Zwolle

In Zwolle-Zuid ligt woonproject De Bongerd: 36 milieuvriendelijke en energiezuinige koop- en huurwoningen met gemeenschappelijke voorzieningen.

De 36 woningen hebben een gezamenlijke tuin, en gemeenschapsruimte, fietsenbergingen etc. Verder is er een peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang. Dit project startte in 1993 en werd in 1997 gerealiseerd.

Woonproject De Bongerd, Commissarislaan 41, 8016 LT Zwolle. Contactpersoon: Frank Schaafsma, Backermarke 65, 8016 LJ Zwolle, tel. 038-4601696.

Geïnspireerd door De Bongerd ontstond in de Zwolse wijk Stadshagen het duurzaam wonenproject Meanderhof. En in 2013 startte een derde initiatief, in de wijk Holtenbroek: Mens- en Milieuvriendelijk Wonen De Nooten.

In 2021 werd een nieuw wijkje in ontwikkeling genomen: De Tippe, in co-creatie met de gemeente en een bouwpartner. Kernwaarden: duurzaam, sociaal en noaberschap. Er komen zowel koop- als (sociale) huurwoningen en appartementen en gezamenlijke binnen- en buitenruimtes.  Naar de website >>>

Het zijn initiatieven van samenwerkingsverband Mens- en Milieuvriendelijk Wonen Zwolle (MMWZ).

De Meanderhof: mens- en milieuvriendelijk wonen in Zwolle

Vereniging Mens- en Milieuvriendelijk Wonen Zwolle Stadshagen (MMWZ Stadshagen) realiseerde in de nieuwbouwwijk Stadshagen een duurzaam woningbouwproject met 51 woningen. De Meanderhof - werd in 2008 opgeleverd.

De Meanderhof omvat 33 koop- en 18 huurwoningen, met of zonder eigen tuin. Ook zijn er gemeenschappelijke tuinen. Het project straat openheid uit; er komen geen hoge houten schuttingen, maar heggen zodat prive-tuin en gemeenschappelijk groen een visuele eenheid vormen. De woningrijen vormen twee hoven, waarvan er een omringd is met voorgevels en de andere met achtertuinen. Beide hoven zijn autovrij en hebben een eigen karakter. Ook is er een gemeenschappelijke ontmoetingsruimte. Er is gebruik gemaakt van duurzame bouwtechnieken, zoals zongericht bouwen, hoogwaardige isolatie en optioneel lage-temperatuurverwarming en winning van warmte en electriciteit uit zonlicht.
Het betreft een particulier initiatief van burgers. Doel van de vereniging MMWZ is het tot stand brengen en bewonen van mens- en milieuvriendelijke woningbouwprojecten in Zwolle. Bij de bouw en het gebruik van de woningen willen ze meer bereiken dan nu door de overheid op het gebied van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid wordt vereist. Er wordt gestreefd naar diversiteit en samenhang in de wijk, hoge ecologische kwaliteit, kwaliteit in de stedenbouwkundige vormgeving en variatie aan bewoners.

Diversiteit aan bewoners
De diversiteit van bewoners werd:bevorderd door te bouwen voor verschillende inkomens en samenlevingsvormen. In de Meanderhof varieert de oppervlakte van de woningen tussen 100 en 210 m2, verdeeld over appartementen en grondgebonden eengezinswoningen. Door de samenwerking met en investeringsbereidheid van een woningstichting werd het mogelijk om een deel sociale woningbouw te realiseren. De prijzen zijn marktconform en variëren.

De Meanderhof is deels vergelijkbaar met De Bongerd, in Zwolle-Zuid, ook een initiatief van Vereniging MMWZ.  In 2013 ontstond in de wijk Holtenbroek een derde initiatief: Mens- en Milieuvriendelijk Wonen De Nooten. En sinds 2021 is in de wijk Stadshagen De Tippe in ontwikkeling.

De Groene Marke, Zutphen

In Zutphen staan vijftig duurzaam gebouwde houtskelet huur- en koopwoningen waarvan sommige met werkruimte. De achtertuinen van de woningen grenzen aan een centrale binnentuin, waarin ontmoetingsruimte 'het Middenhuis' is gebouwd.

De Groene Marke ligt in een uitbreidingswijk van Zutphen, Leesten-West. Er wonen mensen van diverse leeftijden, met verschillende inkomens en in verschillende samenlevingsvormen (alleenstaanden, senioren, eenoudergezinnen, stellen met en stellen zonder kinderen). In 2020 woonden er 73 volwassenen en 14 kinderen.

De bewonersvereniging werd al in 1991 opgericht, en in 1995 werden de eerste woningen betrokken.

Contact via de website of schriftelijk: De Groene Marke, Fie Carelsenstraat 32, 7207 GN Zutphen. Web: degroenemarke.nl/

Ecologisch woonproject De Goedemeent, Purmerend

In 1998 werd ecologisch woonproject De Goedemeent opgeleverd: een wijkje met 33 individueel ontworpen ecologische koopwoningen, op een totale oppervlakte van 16800 m2.

Het project Ecologisch Wonen Purmerend wordt gevormd door een groep van 33 enthousiaste eigenwoningbezitters die - na jaren van intensieve voorbereiding - in 1995 begonnen met de bouw van een bijzondere groep woningen. Hoewel alle woningen verschillend zijn, zijn de uiterlijke kenmerken als daken, daklijsten en plintstenen gelijk. Bovendien zijn overal duurzame bouwmaterialen toegepast. "Het is hier heel groen, speels en fantasierijk. Iedereen kent elkaar, je woont niet in een anonieme straat", aldus Elly Brugge, een van de initiatiefnemers. De sociale binding tussen de bewoners staat centraal.

Ecowijkje De Goedemeent kwam tot stand vanuit een samenwerking tussen de toekomstige huiseigenaren binnen een speciaal daarvoor opgerichte woningbouwvereniging. De bewonersgroep heeft veel ervaring opgedaan bij het realiseren van hun bouw- en woonplannen. De contacten met de gemeente en met architecten, de ideeen van de bewoners en de uiteindelijke keuzen en de realisatie leverden een schat aan waardevolle informatie op.

Prijs gewonnen
In 2003 won het Ecologisch Woonproject Purmerend de Van Herwijnenprijs 2003 (van Vereniging Eigen Huis), voor het meest bijzondere plan dat bijdraagt aan de verbetering van de sociale en fysieke woonomgeving. De bewoners van De Goedemeent besteedden het aan deze prijs verbonden geldbedrag aan het uitgeven van het boek 'Inspiratie! - van woonwens naar droomwijk', waarin ze hun ervaringen overdragen aan ge-interesseerden in soortgelijke projecten. Het boek rolde eind 2004 van de persen en is voor 25 euro te bestellen.

Op de website van De Goedemeent staan onder andere een uitgebreid verslag van de totstandkoming van de wijk, foto-impressies en een evaluatie na vijf jaar wonen. En kritische kanttekeningen bij het boek Inspiratie!...

Het boek Inspiratie is ook aanwezig in de bibliotheek van Omslag in Eindhoven.

De Kersentuin, Utrecht-Leidsche Rijn

Onder het motto 'Duurzaam wonen in een leefbare buurt' kwam eind 2003 een ecologische nieuwbouwwijk tot stand die integraal is ontwikkeld op initiatief van de toekomstige bewoners.

De ecologische nieuwbouwwijk De Kersentuin ligt in het nieuwe Utrechtse stadsdeel Leidsche Rijn. De wijk omvat in totaal 94 woningen (28 huur- en 66 koophuizen). Het project ontstond als vervolg op Het Groene Dak. De (toekomstige) bewoners hebben zelf de plannen voor deze wijk gemaakt. Daartoe organiseerden zestig huishoudens zich binnen een bewonersvereniging. Die telde tien verschillende werkgroepen en elk huishouden was verplicht zich minimaal een avond per week in te zetten voor De Kersentuin. Deze verplichting gold zowel voor de huurders als de kopers. De bewonersvereniging stelde een programma van eisen op en koos een adviseur, een architect en een bouwpartner voor de realisatie van de huurwoningen. De bewoners hadden gezamenlijke doelstellingen en wilden onder meer bouwen in eigen beheer, flexibiliteit in de woningen, vrije indeelbaarheid en ook technische en sociale duurzaamheid, alsmede een grote diversiteit in woningtypen en soorten (huur en koop door elkaar). De bewoners hadden niet de intentie goedkoop te bouwen, wel wilden ze een goede prijs-kwaliteitverhouding bereiken.
Het doorzettingsvermogen werd gedurende het bouwproces danig op de proef gesteld, maar de doelstellingen zijn bijna allemaal bereikt. Eind 2003 werden de laatste woningen opgeleverd.
Klik hier voor een uitgebreide projectbeschrijving

Gedifferentieerd en autoluw
De woningen in De Kersentuin zijn duurzaam, flexibel, compact, levensloopbestendig en uitbreidbaar gebouwd. De buurt is gedifferentieerd opgezet en is autoluw en kindvriendelijk vormgeven, met vloeiende overgangen tussen openbaar, semi-openbaar en prive-gebied. Als gemeenschappelijke voorzieningen zijn in de wijk een parkeergarage, een projecthuis gebouwd.

Vereniging De Kersentuin, Atalantahof 11 3544 VD Utrecht. 030-2109900, info@kersentuin.nl

Woonderij EOS, Zutphen

In de Zutphense nieuwbouwwijk Leesten-oost werd in 2006 Woonderij EOS gerealiseerd: een milieuvriendelijk woonproject waarin zorg voor mensen en natuur centraal staat.

Woonderij EOS is een bijzonder woonproject. Er zijn dertig eensgezinswoningen - zowel in de huur- als de (sociale) koopsector. En er wonen mensen die er al lang van te voren voor kozen om elkaars buren te zijn. et is een mens-, natuur- en milieuvriendelijk project. Alle leden van de groep waren voor de bouw al actief in verschillende werkgroepen.
Onderdeel van het EOS-project is zorghuis Helios, dat plaats biedt aan meervoudig gehandicapte kinderen en licht verstandelijk gehandicapte jonge volwassenen. Het zorghuis is sinds januari 2006 geheel bewoond.

Bij de bouw is gekozen voor milieuvriendelijke bouwmaterialen en besparende energiesystemen. De autovrije binnentuin is met de wadi's een welkome plek geworden voor plantjes, vogels, vlinders, en andere dieren. Het is een fijne speelplek voor de kinderen en een mooie ontmoetingsplek.

Op 20 juni 2004 werd de eerste steen gelegd aan de Loverendale (deze straatnaam verwijst naar het eerste biologisch dynamische bedrijf in Nederland). De eerste woningen werden in april 2005 opgeleverd.

In 2004 won dit bijzondere woonproject de Toekomstprijs van de gemeente Zutphen.

Over de totstandkoming van de wijk werd een dvd gemaakt (aanwezig in de Omslag-biblioheek).

Woonderij EOS. Contactpersoon is Han Deibert, tel. 0575-561685.

Meer informatie over Zorghuis Helios Bij Mario Domen. 0575-524249, m.domen@wxs.nl

Zonnespreng, Driebergen

Zonnespreng is een ecologisch woonproject in Driebergen, waar duurzaamheid en nabuurschap belangrijke pijlers zijn. Het werd in 2010 opgeleverd.

Zonnespreng ligt in de bebouwde kom van Driebergen. Vanaf de weg (Drieklinken) is het project niet te zien. De woningen zijn gebouwd in de oude moestuin van de zusters Ursulinen. Ze staan in het groen, omringd door bomen en in de nabijheid van een oude vijver en een spreng. De gezamenlijke binnentuin werd door de bewoners zelf vormgegeven en aangeplant. Behalve de tuin zijn er ook een ontmoetingsruimte, logeerkamer en een kelder voor gemeenschappelijk gebruik.

Zonnespreng werd door de bewoners zelf ontwikkeld op basis van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Aan de oplevering gingen zo'n tien jaren van intensieve voorbereiding vooraf.
Het project omvat twintig duurzame woningen in alle prijscategorieën. Anno 2012 wonen er 32 volwassenen en 16 kinderen, tussen 2 en 75 jaar.
Alle woningen zijn individueel vormgegeven qua ontwerp en plattegrond, maar vormen samen wel één geheel. Er is o.a. gebruik gemaakt van leem, natuurlijke verven, vlas isolatie, FSC hout, sedum op het dak, warmtepomp voor verwarming, warmtepompboilers voor warm water en zonnepanelen.

Nabuurschap
De bewoners, met hun verschillende karakters, interesses en financiële mogelijkheden vormen een gevarieerde groep. Zij vinden elkaar in hun ideeën over nabuurschap en duurzaamheid. Die verbondenheid vormt de basis van het woonproject.
Nabuurschap krijgt vorm door zelfredzaam, met aandacht en zorg voor elkaar. Betrokkenheid zonder dwingende structuren. Ontmoeten, niet omdat het moet, maar omdat het spontaan ontstaat. In de binnentuin, in het trappenhuis, of tijdens het gezamenlijk klussen.

Rondleidingen
Mensen die meer willen weten over (de totstandkoming van) Zonnespreng, informatie willen over duurzaam bouwen, CPO en/of een rondleiding door het project willen, kunnen contact opnemen met Katja van der Valk, 0343-539220.

Zonnespreng. Drieklinken 105, 3972 EC Driebergen.

Ecodorp Boekel

In november 2018 kocht coöperatie Ecodorp Boekel de grond aan voor de realisatie van Ecodorp Boekel: een wijkje met dertig zweer duurzame woningen. In 2020 startte de bouw en in 2022 werden de woningen opgeleverd.  

Het eindplaatje ziet er fantastisch uit: een ecologisch dorpje met 30 zeer duurzame (deels zelfgebouwde) huizen in drie organisch vormgegeven clusters, met een gemeenschapshuis en veel gedeelde voorzieningen. De bewoners leven er grotendeels zelfvoorzienend: met moestuinen, een permacultuur voedselbos, eigen duurzame energie-opwekking en waterzuivering, een boomhutten-hotel, educatiecentrum en allerlei andere bedrijvigheid.

De gemeente Boekel zag de plannen ook wel zitten. Er kon welstandsvrij worden gebouwd en ook nog eens binnen de verruimde regels van de Crisis- en Herstelwet.

Rondleidingen 
Bij de ontwikkeling, inrichting en bebouwing van het terrein hebben heel veel mensen meegeholpen.
Er worden regelmatig informatiebijeenkomsten en rondleidingen verzorgd.

De website biedt uitgebreide informatie en doet verslag van de totstandkoming van het ecodorp: www.ecodorpboekel.nl

Ecodorp Bergen (NH)

Op het voormalige MOB complex in Bergen (NH) is ecodorp Bergen in ontwikkeling. In mei 2013 werd de locatie van 15 ha aangekocht. De opbouw van een echt ecodorp is volop gaande.

Ecodorp Bergen wordt een woon-werkgemeenschap met de ambities: versterken van natuurwaarden, duurzaam samenleven, ateliers en werkplaatsen, zelfvoorziening in voedsel en energie, beheer van het landschap en bijdragen aan duurzaam toerisme. Concreet betekent dat: duurzame huizen bouwen, gebouwen te bestemmen voor ateliers, theater, muziek, dans, tentoonstelling, restaurant, winkel, kringloop, healing, cursussen/seminars, werkplaatsen en gemeenschappelijke voorzieningen. Verder wordt ruimte geschapen voor recreatie, permacultuurtuinen, dieren, waterzuivering en het opwekken van duurzame energie.

De bewoners willen zoveel mogelijk zelfvoorzienend worden op het gebied van voedselvoorziening, energie, water, waterzuivering en afvalverwerking. Bouwmaterialen worden zoveel mogelijk lokaal betrokken en hergebruikt.

Serieuze belangstellenden kunnen opteren als toekomstige bewoner. Meer hierover >>>

Anno 2023 is er nog steeds geen permanente bewoning, maar er worden tal van activiteiten georganiseerd en elke vrijdag is er een meewerkdag. Daarnaast is er iedere eerste zondag van de maand een rondleiding over het terrein.  Website: www.ecodorpbergen.nl

Strowijk IEWAN Nijmegen

Strowijk IEWAN in Lent (Nijmegen) is het eerste ecologische woon-werkproject in de sociale huursector met zelfbeheer. Het werd goeddeels zelf gebouwd en in mei 2015 opgeleverd.

In Strowijk IEWAN staat het grootste strogebouw van Nederland, maar de omvang van het gebouw is niet eens zo bijzonder in vergelijking met hoe de bouw tot stand is gekomen. Bewoners, vrijwilligers en professionele bouwvakkers werkten zij aan zij aan dit complex van 24 sociale huurwoningen, verschillende werktuimten en een ontmoetingsruimte, opgetrokken uit stro, leem en hout. Op 1 mei 2015 is Iewan, in de volksmond beter bekend als Strowijk, officieel in gebruik genomen.

Strowijk IEWAN is ontwikkeld en (goeddeels) zelf gebouwd door de bewoners. De wijk bestaat bestaat uit verschillende woon/werk-gebouwen met zowel zelfstandige appartementen als groepswoningen, gemeenschappelijke voorzieningen, een tuin en een gemeenschappelijke ruimte.

Nadat woningbouwvereniging Talis 'ja' had gezegd en ook de provincie Gelderland het groene licht gaf, werd in de zomer van 2014 met de bouw gestart. Om de bouw te versnellen startte IEWAN de campagne 'Adopteer een Strobaal' gevoerd, waaraan heel veel mensen meededen.

Op de daken liggen zonnepanelen om energie op te wekken. Afvalwater wordt gezuiverd met een rietfilter. Bewoners en niet-bewoners kunnen elkaar treffen in gemeenschapshuis De Kleine Wiel voor optredens, bijeenkomsten, cursussen en workshops. In dit gebouw zijn ook een voedselcoöperatie, co-werkplek, een praktijk- en een overlegruimte ondergebracht.

In april 2013 ontvingen de projecten Strowijk Nijmegen en het naast geplande Meergeneratie woonproject Eikpunt samen een subsidie van 300.000 euro van de gemeente Nijmegen voor het verder ontwikkelen van hun plannen. Beide initiatieven hebben veel samen opgetrokken.

Eens per maand is er een een rondleiding door de wijk. Daarnaast zijn er aparte bijeenkomsten voor potentiële woonbelangstellenden. Tv-reportage uit september 2020 over IEWAN >>>

Strowijk IEWAN, Karl Marxstraat 101, 6663 LA LENT. Web: iewan.nl

Eikpunt: meergeneratie woongemeenschap Nijmegen

In Lent, ten noorden van de binnenstad van Nijmegen, werd in 2016 meergeneratie woongemeenschap Eikpunt ogeleverd: gemeenschappelijk ecologisch woonproject voor meerdere generaties. 

Het initiatief voor een meergeneratiewoonproject ontstond in 2009 en werd al direct beed gedragen door een flinke groep mensen die elkaar ook regelmatig troffen en actief werden  binnen verschillende werkgroepen.

De locatie, met veel groen en een oude eikenboom, bood ruimte voor creatief bouwen. Een filmpje over de achtergronden en plannen >>>

Woongemeenschap Eikpunt is gebaseerd op vier pijlers: meergeneratiewonen, duurzaamheid, stilte & bezinning en gemeenschapsvorming. Verdeeld over de Duitslandstraat, Karl Marxstraat en Rosa Luxemburgstraat verrezen 40 huurwoningen en negen koopwoningen, gebouwd uit houtskelet en stro/leem, met ecologische tuinen en toepassing van permacultuur. De huurwoningen werden gebouwd in opdracht van woningcorporatie Talis uit Nijmegen. Er  kwamen één- en tweepersoons woningen en gezinswoningen. Het project wordt bewoond in zelfbeheer en alle bewoners zijn actief in een of meer werkgroepen.
Een paar jaar later werd ook een stilteruimte gebouwd.

Wie nader wil kennismaken met het project en zijn bewoners kan eens per twee maanden deelnemen aan een rondleiding. Op de lange wachtlijst hebben dertigers en veertigers voorrang. Eigen videokanaal >>>

Eikpunt kwam tot stand in het zogenaamde 'Plant je vlag-gebied' aan de noordkant van de Waal in de nieuwe woonwijk Vossenpels. Eikpunt grenst direct aan Strowijk IEWAN.

Woongemeenschap Eikpunt, Duitslandstraat 4, 6663 LE Lent. Web: woongemeenschapeikpunt.nl

Coöperatie Woldwijk, Ten Boer (Gr)

Coöperatie Woldwijk is sinds 2016 gevestigd op een locatie van 39 ha ten noorden van de kern Ten Boer. Op het terrein stonden een woning en een boerderij, die tot voor kort eigendom waren van de gemeente. Begin 2018 droeg de gemeente grond en boerderij over aan coöperatie Woldwijk, die er grootste plannen mee heeft.

De gemeenteraad van Ten Boer bepaalde al in 2014 dat de locatie moet worden bestemd om ruimte te geven aan duurzame initiatieven in de breedste zin van het woord, en het moet iets “teruggeven” aan de inwoners van Ten Boer. In goed gezamenlijk overleg werd cooperatie Woldwijk de nieuwe gebruiker.; die zag en ziet mogelikkheden voor (experimenteel) bouwen, horeca, voedsel/agrarisch, energie, zorg en wonen/werken/ontmoeten.

Inmiddels wordt coöperatie Woldwijk gevormd door Energiecoöperatie Ten Boer, CareX/Op Stee (alternatief bouwen en leven), Agrarisch natuurbeheer (Langereis en Kooistra) en Tiny House Noord-Nederland, Er kunnen zich nog andere initiatieven aansluiten.

Het internationale (duurzaam) bouwcollectief Mas con Menos heeft op Woldwijk zijn Nederlandse uitvalsbasis en verzorgt daar ook af en toe workshops. Op de locatie is ook een florerende zelfoogsttuin aangelegd. 

Alternatief bouwen, leven wonen en werken
Met 'Op Stee’ wil CareX de kans bieden aan ontwerpers, bouwers en toekomstige bewoners om hun idee voor alternatief bouwen, leven, wonen en werken te realiseren. Initiatiefnemers van verschillende pluimage zijn welkom: de innovatieve architect of duurzaam bouwbedrijf zowel als de handige zelfbouwer, Tiny Houses en de ecologische woongemeenschap.

Dorpsgemeenschap met Tiny Houses
Tiny House Noord-Nederland wil op Woldwijk een dorpsgemeenschap realiseren met mensen van verschillende leeftijdscategorieën, waarvan de leden verbonden zijn door een gedeelde levensvisie en die willen experimenteren met een woon- en leefwijze die gestoeld is op de gedachte ‘meer met minder’.  Zo'n dorpsgemenschap kan zich in twee jaar op organische wijze ontwikkelen tot een omvang van ongeveer 10 huishoudens c.q. woonverblijven door uitgifte van standplaatsen voor Tiny Houses, met voor huisvesting bedoelde bijgebouwen. Het startpunt wordt gevormd door 2 à 3 huishoudens. Klein beginnen geeft de gelegenheid om praktische zaken uit te vinden en voorzieningen aan te leggen, zoals eigen afvalwaterbehandeling, eigen energieopwekking, hergebruik van water enzovoort. Met de opgedane ervaring kunnen nieuwkomers uitgenodigd worden om aan te haken.

Coöperatie Woldwijk ligt tussen de Boersterweg, Stadsweg en de Wolddijk. Website: woldwijk.nl

  

Zelfbouwcoöperatie Boschgaard, Den Bosch

Op de plek van het oude buurthuis van de Graafse Wijk (Den Bosch oost) werd medio 2024 collectief woonproject Boschgaard gerealiseerd: een nieuw buurtcentrum met daar bovenop 19 sociale huurwoningen.

Boschgaard is een pand in collectief zelfbeheer, waar iedereen die er woont evenveel inspraak heeft in het reilen en zeilen van de coöperatie. Het project combineert duurzaam bouwen en zelfwerkzaamheid en is daarmee op deze gebieden een pionier in Nederland.
Toekomstige bewoners realiseerde hun plannen in nauwe samenwerking met woningcorporatie Zayaz. Er is plek voor 25-30 bewoners. Zij hielpen actief mee met de bouw, met hulp van veel anderen.

Het is in Den Bosch het eerste bouwproject binnen de sociale huur waarbij het initiatief volledig bij de toekomstige bewoners vandaan komt. Zayaz financiert en blijft eigenaar van het pand, maar de toekomstige bewoners hebben het eigenaarschap over het project.  Lees  hier neer >>>     Artikel jan.2024 >>>

Naar de website >>>

De Groene Morgen, Zetten

In Zetten (gem. Overbetuwe, 5 km van Wageningen) komt een sociaal en ondernemend duurzaam wijkje: De Groene Morgen.

Na degelijke voorbereidingen heeft initiatiefgroep De Groene Morgen (DGM) het haalbaarheidsonderzoek voor het realiseren van een duurzaam, sociaal en ondernemend wijkje overwegend positief afgesloten. Waarschijnlijk kan de bouw in 2025 starten.
Het wijkje zal gaan bestaan uit 13 duurzame, organische woningen met veel vormen van gemeenschappelijkheid. De huizen worden gebouwd van ecologische en duurzame materialen die bij afbraak van de woningen worden hergebruikt of gecomposteerd. De woonwijk gaat in haar eigen energiebehoefte voorzien en reinigt haar eigen afvalwater. Hemelwater komt niet in het riool maar wordt terug gegeven aan de aarde.

Gemeenschappelijk
Alle (toekomstige) bewoners zijn lid van Vereniging De Groene Morgen en nemen deel aan algemene ledenvergaderingen, waarin de voortgang van het project wordt besproken. Daarnaast is elke bewoner actief in een van de werkgroepen rond specifieke thema's. Ze gaan samen zorg dragen voor hun leefomgeving en delen de gemeenschappelijke buitenruimte met o.a. een moestuin en voedselbosstrook. Naast de verschillende woningen komt er een multifunctionele ruimte met een, waar verschillende activiteiten georganiseerd kunnen worden.

Samenwerking met gemeente en woonstichting
De woningen worden in CPO (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) gerealiseerd. De dertien woningen van De Groene Morgen maken onderdeel uit van de wijk Veldzicht. Het project Veldzicht wordt ontwikkeld door Mecus planontwikkeling BV in samenwerking met de Gemeente Overbetuwe en de Woonstichting Valburg. Naast de CPO woningen van De Groene Morgen gaat Woonstichting Valburg hier sociale huurwoningen en starterswoningen bouwen en ontwikkelt Mecus BV er woningen voor senioren enkele vrije sectorwoningen.

Website van De Groene Morgen >>>  

Hof van Zutphen

In Zutphen, naast het NS station, op loopafstand van de binnenstad en de IJssel, werd in de zomer van 2022 de Hof van Zutphen opgeleverd: 51 koopwoningen: appartementen en grondgebonden eengezinswoningenen, een gezamenlijke binnentuin en een gemeenschappelijke ruimte. Voor (jonge) senioren.

Het initiatief kwam van Stichting Knarrenhof. Anders dan de naam Knarrenhof suggereert, staat wonen in de Hof van Zutphen ook open voor jongere ouderen. Diversiviteit in leeftijd is inspirerend voor de woongroep in zijn geheel. 

De appartementen zijn levensloopbestendig en zorg-voorbereid. Ook is er een gezamenlijke binnentuin en een gemeenschappelijke ruimte waar je van alles met elkaar kunt doen en organiseren. Het zijn allemaal koopwoningen in verschillende typen en smaken: appartementen van 87 m2 tot 143 m2 en eengezinswoningen. Het is helaas niet gelukt om sociale en vrije sector huurwoningen te realiseren.  3D animatie >>>

De bouw startte in november 2020 en werd in juni 2022 voltooid. Naar de website >>>

Er is veel belangstelling om in de Hof van Zutphen te wonen. Daarvoor moet je eerst lid worden van Stichting Knarrenhof. Procedure >>> 

In Hardenberg en Gouda zijn ook Knarenhoffen in aanbouw. En er komen er meer.

Oekodorf Sieben Linden, Poppau (Duitsland)

In de buurt van het dorpje Poppau is sinds 1997 Oekodorf Sieben Linden in ontwikkeling. De bedoeling is dat er op termijn zo'n 200 à 300 mensen zullen gaan wonen.

De initiatiefnemers van Sieben Linden willen hun idealen over een sociaal-ecologische samenleving vormgeven door het creeren van een ecodorp. Dit ecodorp, gelegen tussen Hamburg en Berlijn, fungeert tevens als een onderzoeks- en experimenteerplek voor toekomstgerichte leefstijlen met betrekking tot werk en vrije tijd, economie en ecologie, individu en gemeenschap, en het zoeken naar een goede balans tussen mondiale culturen en kleinschalige dorpsgemeenschappen. Het dorp ontwikkelt zich gestaag: eind 2008 woonden er 82 volwassenen en 35 kinderen, deels in zelfgebouwde gemeenschappelijke huizen, deels in bouwketen op het terrein. Strobalen en leem zijn geliefde bouwmaterialen. Hierover worden ook cursussen gegeven. Er wordt nauw samengewerkt met enkele andere ecologische projecten in de nabije omgeving. Het ecodorp-initiatief leidde in 2002 tot de oprichting van een vrije school en een kinderopvang-project in de regio.

Veel geduld

Oekodorf Sieben Linden beschikt over een terrein van zo'n 42 ha. Daarvan is 25 ha bosgebied, 6 ha bouwgrond en 11 ha moestuin, akkerland en overig groen. Het dorp biedt een uitgebreid programma van cursussen, seminars, excursies en activiteiten. Eens per maand zijn er speciale weekends om nader kennis te maken met doel, achtergronden en aanpak van het initiatief. Wie Sieben Linden van binnenuit willen beleven kan intekenen op meeleef-, meewerk- en/of bouwweken (o.a. met leem, strobalen en rondhout). Wie in Sieben Linden wil komen wonen, moet veel geduld hebben en bereid zijn om veel tijd, aandacht en arbeid in de opbouw van het ecodorp te investeren. Er is geen plek voor nog meer woonwagens. De ecodorpers raden aan om eerst een huis in (de buurt van) Poppau te huren en werk te zoeken in de regio.

Oekodorf Sieben Linden, 38486 Poppau/Duitsland. E-mail: verein@oekodorf7linden.de

Sieben Linden is aangesloten bij het Global Eco-village Network-Europe en voert daarvoor ook het (gedeelde) secretariaat.

In de bibliotheek van Omslag in Eindhoven is enige projectinformatie beschikbaar.

Global Ecovillage Network

Voor ondelinge uitwisseling tussen de vele ecodorpen wereldwijd, is er het Global Ecovillage Network (GEN). Er zijn afdelingen in verschillende continenten.

Het GEN hanteert een ruime definitie van het begrip ecodorp: 'een gemeenschap van mensen die streven naar duurzaamheid'. In veel ecodorpen vormen ecologie, gemeenschapsvorming en spiritualiteit de belangrijkste pijlers. De concrete uitwerking daarvan kan per project, land of regio sterk verschillen.

Het GEN is een non-profit organisatie. Voortgekomen vanuit de praktijk, functioneert het netwerk als een schakel tussen de grote hoeveelheid autonome ecodorpen en -initiatieven wereldwijd. Daarnaast neemt het netwerk zelf initiatieven, zoals het organiseren van meetings en tainingen en het uitgeven van boeken, videos en dvd's. Vanuit het wereldwijde netwerk zijn er drie afdelingen, die zich elk op een specifieke regio richten: Ecovillage Network of the Americas (ENA), GEN Oceania and Asia (GENOA) en GEN-Europe. Deze laatste afdeling bestrijkt Europa, Afrika en het Midden-Oosten.

GEN-Europe
GEN-Europe ontstond in 1996. GEN-Europe verspreidt ondermeer informatie over ecodorpen en 'ecovillage-living' in Europa, organiseert uitwisselingen en trainingen en kan bemiddelen bij stages, vrijwilligerswerk en vakanties in Europese ecodorpen. Het netwerk publiceert op zijn website nieuwsbrieven.  Klik hier voor een overzicht van aangesloten projecten.

GEN-Nederland
Eind 2014 ontstond het initiatief voor een EcodorpenNetwerk in Nederland, voor onderling contact en uitwisseling tussen ecodorp-initiatieven. Zomer 2018 werd de nieuwe naam Global Ecovillage Network Nederland, oftewel GEN-Nederland. Website >>>

In de bibliotheek van het Servicepunt Anders Wonen Anders Leven zijn verschillende publicaties en video's van het GEN en GEN-Europe opgenomen