Praktische informatie voor ieder die wil wonen en leven in een ecologische en meer sociale omgeving, in een duurzaam huis, in een woongroep of leefgemeenschap
Servicepagina's
Centraal of gemeenschappelijk wonen - ook wel CO-houding genoemd - is voor veel mensen een aantrekkelijk 'compromis' tussen de hechte gezamenlijkheid van een woongroep of leefgemeenschap en het individualisme van 'alleen' wonen. In de projecten die op deze pagina worden
beschreven wordt gestreefd naar een goede balans tussen
individualisme en collectiviteit, waarbij ieder een
zelfstandige woonplek heeft. Er is altijd sprake van
vormen van collectiviteit. Centraal Wonen of 'co-houding' is een woonvorm
die wereldwijd ook steeds meer opgang maakt. |
Servicepunt Centraal- en gemeenschappelijk wonen
Vereniging Gemeenschappelijk Wonen Centraal Wonen (of 'Cohousing') is
een vorm van gemeenschappelijk wonen waarbij ieder
huishouden over een zelfstandige woning of wooneenheid
beschikt en daarnaast gemeenschappelijke voorzieningen
en ruimten met elkaar deelt. Maatschappijkritiek als basisHet concept Centraal Wonen ontstond rond 1970 in Denemarken. Het eerste CW project in Nederland werd in 1977 opgeleverd: De Wandelmeent in Hilversum.Flip Krabbendam, al sinds 1973 bij Centraal Wonen betrokken, over de begintijd van Centraal Wonen: ,,De wens om samen te wonen in groepen was reactie én kritiek op de overheersende ieder-voor-zich-mentaliteit van de jaren vijftig en zestig. Er waren in die tijd veel meer initiatieven voor groepswonen, de communebeweging was daarvan misschien wel de bekendste en meest fanatieke. Centraal Wonen was veel gematigder, maar de basis was hetzelfde: maatschappijkritiek. De eerste CW-ers wilden zich niet langer isoleren in de burcht van het eigen huis, en stoorden zich aan de ongelijkheid tussen de verschillende maatschappelijke klassen. Door in groepen te wonen kon je het 'ieder voor zich' en de ongelijkheid de rug toekeren. In een groep stond je open voor de anderen en in het contact met die anderen kon je de sociale strijd en de ongelijkheid achter je laten als iets primitief van vroeger." Gemeenschappelijke voorzieningenGaandeweg raakten de kritiekpunten van Centraal Wonen wat uit het zicht en kwam de nadruk steeds meer op het wonen te liggen. In veel projecten werd het wonen ook minder groepsgericht en individualistischer. Ook hier groeide de behoefte aan meer privacy. In sommige projecten wordt de ontmoetingsruimte zelden of nooit meer als zodanig gebruikt. Toch is Centraal Wonen als woonvorm door de jaren heen ongeveer gelijk gebleven. In het algemeen zien de projecten uit de begintijd er nog net zo uit als latere projecten: elk huishouden beschikt over een zelfstandige woning met een eigen keuken(tje), slaapkamer(s), douche en wc. Daarnaast zijn er gemeenschappelijke
voorzieningen - die per project verschillen - maar die
meestal bestaan uit een grote, gezamenlijk te gebruiken
woonkamer, een grote keuken, wasmachines voor
gezamenlijk gebruik en een fietsenberging. Vrijwel alle
CW-projecten beschikken over een - vaak forse - tuin.
Soms is er een collectief te gebruiken werkplaats of
vergaderruimte. Grotere projecten zijn soms
onderverdeeld in 'clusters', die elk weer hun eigen
sfeer, afspraken en voorzieningen hebben. Sociaal en milieuvriendelijkElk project hanteert eigen 'huisregels' en stelt eigen toetsingscriteria op voor nieuwe bewoners. De wijze van inspraak en besluitvorming verschilt van project tot project. Grotere projecten werken vaak met werkgroepen voor specifieke onderwerpen. Ondanks de ideologische veranderingen in de afgelopen veertig jaar, en ondanks allerlei verschillen tussen afzonderlijke projecten, blijft gemeenschappelijk wonen toch een bijzondere woonvorm! Alle bewoners hebben immers vrijwillig voor elkaar gekozen, evenals voor een basis van gelijke rechten en plichten zonder leiding of zeggenschap van buitenaf. Daardoor is er over het algemeen meer ruimte voor individuele ontplooiingskansen, emancipatie en solidariteit. Ook krijgt het milieu in de meeste projecten meer dan gemiddelde aandacht, wat zich bijvoorbeeld uit in het toepassen van duurzame bouwmaterialen en verf, zonneboilers en zonnecollectoren, biologisch tuinieren en ecologisch groenonderhoud.Landelijke verenigingDe meeste projecten zijn aangesloten bij de Landelijke
Vereniging Gemeenschappelijk Wonen (VGW. Het
verenigingssecretariaat fungeert als algemeen
informatiepunt. Er zijn verschillende folders, boeken en
video's te koop of te huur en startende groepen kunnen
een informatiepakket aanvragen. Daarnaast is de
landelijke vereniging een belangrijke schakel tussen de
aangesloten projecten en houdt ze zich bezig met
belangenbehartiging bij de overheid, woningcorporaties
en andere instanties. Voor leden van de vereniging
worden af en toe themadagen georganiseerd en een paar
keer per jaar is er een algemene ledenvergadering op één
van de aangesloten projecten. Tijdschrift GeWoon AndersViermaal per jaar verschijnt het blad 'GeWoon Anders', waarop ook niet-leden zich kunnen abonneren. Belangstellenden kunnen een gratis proefnummer aanvragen. Stuur daarvoor een e-mail naar info@lvcw.nl Advies en begeleidingBinnen de VGW is een netwerk van deskundigen actief. De
consulenten kunnen advies en ondersteuning bieden aan
nieuwe initiatiefgroepen of aan groepen die al langer
bestaan. Ook kan het spel 'Luchtkastelen' worden
gehuurd: een rollenspel waarin de nadruk ligt op het
leren onderhandelen met allerlei instanties. Dit spel
wordt vanuit de VGW begeleid. In de bibliotheek van Omslag in Eindhoven zijn
verschillende publcaties
over Centraal Wonen aanwezig, evenals verschillende
evaluatierapporten. Ook ligt er het blad GeWoon Anders
ter inzage. Kijk ook op de pagina's Gemeenschappelijk wonen 50+ en 'Ecowijken en -dorpen' TIP: op 13 februari 2024 verscheen in de Britse krant The Guardian een uitgebreid arikel over Centraal Wonen in Nederland. Lees het hier >>> Cohousing in BelgiëSamenhuizen vzw is de koepel voor gemeenschappelijk wonen ('samenhuizen' en cohousing in België. De vzw maakt zich sterk voor samenhuizen in velerlei vormen, biedt advies en begeleiding en organiseert een veelheid van activiteiten. Is ook uitgever van relevante publicaties. De website biedt veel nuttige achtergrondinformatie, met allerlei actueel nieuws en een rubriek 'zoekertjes': samenhuizen.beOverzicht van activiteiten ook van anderen) >>> Impressies van Centraal WonenOm een indruk te krijgen van de diversiteit van Centraal Wonen, hier enkele willekeurige links.
Gemeenschappelijk Wonen Nieuwegein (Utr)Gemeenschappelijk Wonen - kortweg GW - is begin
jaren tachtig gestart in de wijk Fokkesteeg in
Nieuwegein. De meeste woningen zijn gegroepeerd rondom
drie gemeenschappelijke tuinen ('hoven'). Na een grote renovatie in 2011 bestaat de gemeenschap
nu uit zeer ruime woongroepen, appartementen in een CW,
zelfstandige appartementen en eengezinswoningen. Achter de deur begint het echte GW-levenWonen in het GW houdt niet op bij de
voordeur (of de achterdeur). Integendeel: voor veel
bewoners begint daar pas het echte GW-leven. Het
grootste gedeelte van de hoven wordt gemeenschappelijk
gebruikt en onderhouden. De activiteitencommissie
draait op volle toeren. Naast een bar, is er een
multifunctionele ruimte die wordt gebruikt voor
workshops, vergaderingen en de wekelijkse filmavond. Al
deze voorzieningen worden beheerd en gerund door
bewoners. Het aanbod van activiteiten is volledig
afhankelijk van initiatieven van bewoners en kan sterk
wisselen. Het GW-project ligt in het zuiden van
Nieuwegein. Op loopafstand is een klein winkelcentrum en
een gezondheidscentrum. Verder zit je binnen vijf
minuten in park Oudegein of binnen tien minuten in het
zwembad. Er zijn uitstekende verbindingen met tram en
bus naar de stad Utrecht. Procedure voor nieuwe bewonersIn GW Nieuwegein komt regelmatig woonruimte vrij.
Woonbelangstellenden kunnen zich inschrijven via een formulier
op de website >>> Centraal wonen De Stam in TilburgIn de Tilburgse wijk Groeseind is in 2012 Centraal Wonenproject De Stam van start gegaan. Een van de meest recente CW-projecten.CW De Stam bestaat uit 5 eensgezinswoning (BG, 1e en 2e etage) en 13 etagewoningen variërend in oppervlakte van 70-130 m2. Daarnaast hebben de bewoners de beschikking over een multifunctionele gemeenschappelijke ruimte met veel creatieve mogelijkheden en een gezamenlijke tuin: ,,Het centraal wonen nodigt uit tot het delen van deze ruimte, maar ook van spullen en ervaring en het elkaar met plezier zo af en toe eens een handje te helpen! Op een zonnige dag samen de handen uit de mouwen om de tuin levendig te onderhouden, of met elkaar een nieuw recept uit te proberen, een hapje en een drankje, even bijkletsen na een drukke dag! Alles mag, niets hoeft…''. Belangrijke uitgangspunten van De Stam zijn: - 18-20 huishoudens, met een mix van jong en oud, alleenstaanden en gezinnen - zoveel mogelijk duurzaam en energiearm gebouwd - iedere woning met eigen voorzieningen en privacy - gezamenlijke ruimte, tuin en speeltuin - mens- en milieuvriendelijke sfeer en toepassingen in de verdere vormgeving - nabuurschap staat hoog in ons vaandel, zowel naar de Stambewoners als naar bewoners van de wijk Groeseind. De initiatiefgroep was al vanaf 1997 actief. Begin 2008 bood woningcorporatie Tiwos hen de kans om - binnen bepaalde grenzen - het Centraal Wonenproject te gaan realiseren In 2012 was het eindelijk zover! Vereniging Centraal Wonen De Stam, p/a Energieplein 2, 5041 NH Tilburg. Tel. 013-5361751, bgg 013-5421236, e-mail: cwdestam@gmail.com Nieuwe Cohousing initiatieven
Kijk ook op de pagina's woongroepen
en -collectieven >>> en ecowijken
en -dorpen >>> |
Woonvormen
Koepels en netwerkenNederland
Rest van EuropaKoepels en netwerken (Europa)Projecten per land (Europa)België
|
© 2005 Omslag, Eindhoven. Tel. 040-2910295. | Deze site staat op de computer van dDH | Best viewed with Any Browser | | Eindredactie: Marta Resink