
Servicepagina' s:
Deze pagina geeft een gevarieerd beeld van de
vele
mogelijkheden van wonen en werken in gezamenlijk verband.
Woon-werkpanden en -projecten zijn er in allerlei soorten
en
maten.
Sommige komen voort uit de kraakbeweging en hebben nog
steeds een
sterk politiek-cultureel karakter.
Andere zijn in eigendom en zelfbeheer van de
mensen
die er wonen en werken. Meestal is voor het eigendom en
het
zakelijk beheer een aparte stichting opgericht.
Soms lukt het om een groot pand in zelfbeheer
te
huren van een woningbouwvereniging.
Deze laatste optie lijkt de laatste jaren terrein te
winnen!
De (politieke) kraakbeweging heeft nog steeds
een
belangrijke functie bij het behoud van grote panden voor
huisvesting van mensen en kleine bedrijven.
Voormalig kraakpand De Plantage Dok is
inmiddels een
door de gemeente Amsterdam gelegaliseerde 'legale
broedplaats' en
zou model kunnen staan voor hedendaags beleid (ware het
niet dat
diezelfde gemeente intussen allerlei bestaande
broedplaatsen aan
het ontruimen is. Wel wat wrang).
Ook woon-werkpand De Paap in Den Bosch is een mooi voorbeeld van
gelegaliseerde 'kraak' me behoud van het activistische karakter.
Woonwerkprojecten zijn zowel in de stad als op
het
platteland te vinden. Dat de laatste categorie meer
mogelijkheden
voor agrarisch en/of recreatief gebruik biedt, zal
duidelijk zijn.
Toch is het opvallend dat panden in grote steden soms ook
over
verrassend veel groene buitenruimte beschikken.
Deze pagina vertoont in menig opzicht een
overlap met
de pagina's 'ecodorpen', 'woongroepen en -collectieven' en
'kraken
en mobiel wonen'. Neem daar dus ook een kijkje!

|
Servicepunt

Een initiatief van Omslag Werkplaats voor
Duurzame
Ontwikkeling
Woon-werkprojecten
Hieronder een willekeurige selectie van woon-werkpanden
- Plantage
Doklaan,
Amsterdam
- Vrijburcht,
Amsterdam-IJburg
- WG-terrein, Amsterdam
- De Papenhulst, Den Bosch
- De Grote Pyr, Den Haag
- Pander, Den Haag
- Nieuw Rijsenburg,
Driebergen-Rijsenburg
- Het Kloosterhof van
Gestel,
Eindhoven
- Stichting De Weyst, Handel
(NB)
- Het Landbouwbelang,
Maastricht
- De Vrouwenschool
(woonwerkpand),
Nijmegen
- Woon-werkwinkelpand De Plu,
Nijmegen
- Poortgebouw, Rotterdam
- Emmaus-Parkwijk,
Utrecht
- Voorstaete-project:
ACU en
Strowis, Utrecht
- De Nieuwe Proef,
Wogmeer (NH)
- Woon- en werkgemeenschap Savita
in Winterberg (Du)
- Coöperaties van Longo Maï
(in
diverse Europese landen)
- Klik hier
voor
oproepen 'Mensen zoeken huis' en 'Huis zoekt mensen'
Links naar enkele andere woon-werkprojecten
- De
Binnenpret, Amsterdam
- Ostade 233,
Amsterdam
- Woon-werkcomplex
Tetterode, Amsterdam
- Nautilus,
Amsterdam (start 2015 op Zeeburgereiland)
- Hotel Bosch, Arnhem
-
Clara Klooster,
Den
Bosch
- De
Beukenhof, Breda (antroposof.
woon-/zorgboerderij)
- De Waterspin, Den Haag
- Woon-werkpand
Burgers, Eindhoven
- Oude
RKZ,
Groningen
- Erve
Veldink, Haarlo
- Eurodusnie,
Leiden
- De Grote Broek, Nijmegen
- Woon-werkpand De
Pontanus, Nijmegen
- De
Refter, Ubbergen
- Zeezicht,
Wageningen
- De Oude Ambachtsschool, Zwolle
- Karakterpanden
bevatten
woningen die niet-standaard zijn en waar je als bewoner
zelf nog
aan moet/kan klussen. Karakteristieke woon- en
werkruimte die
relatief goedkoop maar tijdrovend is. Je woont er met
meerdere
bewoners, in vastere of lossere verbanden. Oa. in
Arnhem,
Eindhoven, Groningen, Dordrecht, Schiedam en Rotterdam.
- Urban Resort
beheert en verhuurt ruimte aan kunstenaars en
ondernemers in de creatieve sector in Amsterdam
- Stad in de Maak zet langdurig leegstaand vastgoed in Rotterdam
om in betaalbaar wonen en werken, ook om activiteiten te ontplooien die
de betrokkenheid van stadsbewoners bij hun eigen woonsituatie en
omgeving tot stand brengt.
Meer over Woon-werkpanden
Enkele woon-werkpanden die momenteel gekraakt zijn, staan
vermeld op de pagina kraken en
mobiel
wonen
Kijk ook op de pagina's: Woongroepen
en
-collectieven, Leefgemeenschappen,
Centraal Wonen en Ecodorpen en -wijken.
Erg veel nuttige tips voor startende en gevestigde
woongroepen
staan in de Gids
voor
woon-werk- en cultuurpanden van De Vrije Ruimte.
De
Papenhulst, Den
Bosch
Woon-werkpand 'De Paap' ligt in het
oude
stadscentrum van Den Bosch, op een steenworp afstand van
de St.
Jan. Er wonen dertig mensen. Samen met de inhuizige
bedrijven huren
ze het pand in zelfbeheer.
Volgens de
overlevering werd het
voormalige ziekenhuis Joan de Deo, aan de Papenhulst in
de Bossche
binnenstad in 1978 verschillende keren gekraakt. (Zie
het smeuiige verslag over die
episode). Uiteindelijk werd
het pand door de bewoners zelf flink verbouwd tot
woon-werkpand.
De bewoners van het nog steeds statige pand hebben zich
georganiseerd in de Vereniging Papenhulst Blijft! Deze
huurt het
pand van een woningbouwstichting, maar heeft het in
eigen beheer.
Dat betekent dat de huurders verantwoordelijk zijn voor
alle
planning en uitvoering van het onderhoud; ze zijn
weliswaar
huurders maar ze gedragen zich als eigenaren.
Elf woongroepen
De bewoners
zijn verdeeld over elf groepen
of gangen. De meeste gangen hebben een gezamenlijke
huiskamer,
sommige mensen hebben een eigen keuken. Iedere gang
heeft een
gezamenlijke badkamer en wc. De verschillende
woongroepen staan
niet los van elkaar; alle bewoners vormen samen De Paap
en zijn
samen verantwoordelijk voor onderhoud, beheer en het
goed verlopen
van het gezamenlijk wonen en werken. Daartoe wordt er
iedere
zondagavond een huisvergadering gehouden, waar de
lopende zaken,
het onderhoud en de ideologische en principiële
onderwerpen
besproken worden.
Werkplaatsen en ateliers
De Papenhulst
herbergt ook diverse
werkplaatsen, zoals ontmoetingsruimte/eetcafe De Bunker;
informatie- en documentatiecentrum De Stelling,
verschillende
ateliers waar muziekinstrumenten worden gemaakt en
gerestaureerd;
een oefenruimte voor het maken van muziek; poppentheater
Poppenhulst en een theaterruimte waarin de
Koningstheaterakademie
is gevestigd. Daarnaast beschikt de Papenhulst over een
grote
moestuin.
Procedure voor nieuwe bewoners
Omdat wonen op De Paap echt iets is waar je bewust voor
moet
kiezen, maken de bewoners veel werk van de
aannameprocedure. Alle
bewoners moeten een deel van hun tijd aan De Paap
besteden. Naar de
huisvergadering komen, de algemene gangen poetsen en een
taak nemen
in het onderhoud is het minimale pakket. Verder moet je
bereid
zijn, ten bate van de minima, de woonlasten te
nivelleren. Hiertoe
is tijd, maar vooral ook inzet en betrokkenheid nodig.
Verder moet
je het leuk vinden om met zoveel mensen te wonen, want
wonen in De
Paap houdt niet op bij je eigen woongroep/gang. Serieuze
belangstellenden kunnen altijd contact opnemen.
De
Paap, Papenhulst 26, 5211 LC Den Bosch. Tel. 073-
6136921,
infopaap@xs4all.nl

Vrijburcht,
Amsterdam-IJburg
Voor het Steigereiland op Amsterdam-IJburg ontwierp
Hein de Haan
een duurzaam en relatief betaalbaar woon-werkcomplex:
Vrijburcht.
 Op
21 april 2007 vond de
feestelijke opening plaats van het nieuwe woon-werkproject
Vrijburcht, op het Steigereiland in Amsterdam-IJburg.
Vrijburcht
was het winnende plan van architect Hein de Haan, die
daarmee de
mogelijkheid verwierf zijn plan voor duurzaam en
'betaalbaar' wonen
ook daadwerkelijk uit te voeren.
Vrijburcht is een in carrévorm gebouwd complex met 49
twee-
en driekamer (koop)woningen, bedrijfsruimten, een eetcafé,
crèche, gezamenlijke binnentuin met een kas voor het
kweken
van groenten, collectieve logeergelegenheid en een
woongroep van
mensen met een licht verstandelijke handicap. Onder de
tuin ligt
een parkeergarage met fietsenkelder. Bijzonder in dit
complex is
een theatertje, waarvan alle bewoners mede-eigenaar zijn.
Het
project werd ontwikkeld binnen het kader van collectief
particulier
opdrachtgeverschap (CPO). De koopprijzen lagen tussen
180.000 en
280.000 euro.
Stichting
Vrijburcht, G. van Aemstelstraat 27, 1091 TB
Amsterdam. Tel.
020-6923007, info@vrijburcht.com

Emmaus
Parkwijk,
Utrecht
Sinds maart 2004 draait in de Utrechtse VINEX-wijk
Leidsche Rijn
een nieuwe Emmaus woon-werkgemeenschap: Emmaus Parkwijk.
 Deze
nieuwe Emmaus-vestiging
is een unieke woonwerkgemeenschap met opvangfunctie, die
wordt
gevormd door mensen die uit een probleemsituatie komen en
mensen
die er uit idealisme voor kiezen om samen met hen te wonen
en te
werken. Het geld om de woon-werkgemeenschap te bekostigen
verdient
Emmaus zelf met hergebruik van 'welvaartsresten'. Deze
kringloopbedrijvigheid zorgt niet alleen voor inkomsten,
maar biedt
ook de broodnodige structuur. Daarnaast draagt Emmaus met
het
inzamelen en verkopen van afgedankte spullen bij aan het
milieu en
geeft ze een signaal af tegen de overconsumptie. Met het
geld dat
overblijft, steunt Emmaus bovendien verschillende
projecten in
binnen- en buitenland.
 Emmaus Parkwijk
is gevestigd op 't
Groene
Sticht een unieke buurt, sociaal en groen met ruimte
voor (ex) dak- en thuislozen om te wonen, te werken en
deel te
nemen aan het 'buurtleven'. De bewoners van de huur- en
koopwoningen op het erf kiezen er bewust voor samen met
hen te
wonen en te leven. Op 't Groene Sticht is verder een
restaurant
waar verstandelijk gehandicapten werken. Dit is gevestigd
in een
voormalige boerderij. In de verbouwde mestsilo is een
meubelwerkplaats. De kop van de boerderij doet dienst als
pension
voor (ex) dak- en thuislozen die werk hebben.
Emmaus-Parkwijk is opgezet door Emmaus
Haarzuilens en aangesloten bij Emmaus-Nederland.
Kernwoorden voor Emmaus-Parkwijk zijn: sociale activering,
maatschappelijke betrokkenheid, gemeenschapszin en
motivatie en
inspiratie.
Plaats voor nieuwe dragende
mensen
Emmaus Parkwijk heeft plaats voor een nieuwe dragende
medewerker
die zich herkent in het volgende profiel: enthousiast,
sociaal,
verantwoordelijk, niet te beroerd om aan te pakken,
initiatiefrijk,
met interesse in het kringloopbedrijf en bereid om met de
huidige
inwonende, dragende krachten de dagelijkse leiding op zich
te
nemen. Maar die het bovenal leuk vindt om met anderen -
waaronder
dus mensen die uit een probleemsituatie komen - vorm en
inhoud te
geven aan het samen leven in de woongroep.
Emmaus biedt kost en inwoning plus zakgeld en een goede
verzekering.
Reiskosten, cursusgelden, contributies worden door Emmaus
voldaan.
Verder heb je een eigen kamer, met de mogelijkheid door te
groeien
naar een grotere kamer met eigen 'natte voorzieningen'.
Gemeenschappelijk De grote huiskamer en de keuken zijn
gemeenschappelijk. Daarnaast biedt 't Groene Sticht
allerlei
boeiende activiteiten en contacten. De keuze voor
Emmaus-Parkwijk
leidt tot een gevarieerd en boeiend leven, met veel
mogelijkheden
om je persoonlijke talenten in te zetten. De uitdaging om
met heel
verschillende mensen samen te leven en te werken. De
mogelijkheid
om praktisch een steentje bij te dragen aan een beter
milieu en de
kans om goede doelen in binnen- en buitenland actief te
ondersteunen.
Wie meer wil weten over Emmaus Parkwijk kan contact
opnemen met Jan, of kijk eens rond op de website.
Emmaus-Parkwijk,
Ab Harrewijnstraat 18, 3544 AL Utrecht. Tel.
030-2342850, e-mail:
parkwijk@emmaus-utrecht.nl.

Pander, Den Haag
Krakers vanuit het complex De Blauwe
Aanslag
namen eind 1982 een grachtenpandje in bezit, verderop
aan het
Buitenom. Groot was de verbazing toen bleek dat dit
pandje
onderdeel was van een gigantisch complex: de oude
meubelfabriek
Pander die na het faillissement deels in gebruik was bij
de
Bescherming Bevolking, maar verder grotendeels leeg
stond.
Inmiddels wonen er 130 mensen!
De krakers waren enthousiast over de mogelijkheden van
de oude
fabrieksgebouwen. Er was ruimte voor alternatieve
woonvormen naast
gezinnen met kinderen, woonruimte voor alleenstaanden,
jongeren,
ouderen, betaalbare huren, kleine bedrijfjes en
ateliers. Hoewel de
gemeente andere plannen met de locatie had - sloop en
nieuwbouw -
lukte het de kraakgroep om steun voor hun plannen te
vinden bij
buurtbewoners en organisaties als Groepswonen
door
Ouderen, Schep je eigen Werk, Sosjale Joenit en
Anders Wonen.
Met hulp van architectenbureau DAK begonnen zij een
succesvolle
lobby richting gemeentelijke politiek, waarna (om een
lang verhaal
kort te houden), na zo'n zeven jaar onderhandelen, in
1990 het
woon-werkproject Pander werd opgeleverd.
Meer dan buren
Inmiddels wonen er zo'n 130 mensen in het complex, in
leeftijd
variërend van één tot tachtig jaar. Ze zijn
allemaal lid van de Vereniging Wonen Werken Pander. Het is
een
bonte verzameling Hagenaars: voormalige krakers,
toekomstige
yuppen, ouderen, studenten, gezinnen, kinderen,
alleenstaanden,
kunstenaars, ambachtslieden, ondernemers en idealisten. De
bewoners
van Pander vormen een min of meer hechte gemeenschap van
binnenstadbewoners, die meer willen zijn dan zomaar buren
van
elkaar. Ze willen in zelfbeheer verantwoordelijkheid nemen
voor hun
woon- en leefomgeving.
Vereniging Pander beschikt
over een gemeenschappelijke tuin, een bar annex
ontmoetingsruimte,
een werkplaats met gereedschapsuitleen en kantoorruimte,
waar
bewoners en gebruikers taken in het beheer op zich
nemen. Ook taken
als inschrijving, toewijzing en leegstandsmutatie worden
binnen
Pander door de bewoners zelf uitgevoerd. Regelmatig
vergaderen
bewoners en gebruikers over de gang van zaken in het
complex. Het
tweejaarlijks gekozen verenigingsbestuur en de
verschillende
werkgroepen zorgen voor de concrete werkzaamheden.
Pander is een
fel
begeerde woonplek en heeft dan ook een lange wachtlijst.
Toch zijn
belangstellenden altijd welkom op het maandelijkse
spreekuur op de
eerste zaterdag van de maand van 13:00-15:00 uur (niet
januari,
juli en augustus). Klik hier
voor meer
over Wonen in Pander.
Op verzoek
worden groepen en
belangstellenden in het complex rondgeleid.
Over Pander, en over het aangrenzende ecologisch
gebouwde
nieuwbouwproject De
Waterspin, zijn verschillende boekjes verschenen,
waarvan
sommige ook in de Omslag-bibliotheek
aanwezig zijn.
Zie ook het boek 'Kiezen
voor de
verandering'.
Vereniging
Wonen
Werken Pander, Binnendoor 32, 2512 XX Den Haag.

Het WG-terrein, Amsterdam
Je fietst er bijna ongemerkt langs.
En toch is
het een enorm terrein middenin Amsterdam Oud-West. Het
WG-terrein: en dorp in de
stad.
Als je vanaf de Eerste Helmersstraat onder de poort
door gaat, waar vroeger de centrale receptie van het
Wilhelmina
Gasthuis was, sta je ineens in een autovrije straat met
twee
prachtige kastanjes aan weerszijden. Aan je rechterhand
Paviljoen 1, aan je linkerhand Paviljoen 2.
Deze statige gebouwen vormen samen het woon-werkproject
van de
Woon- en Werkvereniging WG-terrein. Het project ligt
midden tussen
andere gebouwen van het voormalige ziekenhuis die een
nieuwe
bestemming hebben gekregen.
 Doel
van de woon- en
werkvereniging is ruimte te bieden - letterlijk - aan
personen,
groepen, instellingen en startende bedrijven, die
financieel minder
draagkrachtig zijn en om politieke of sociale redenen
elders niet
of nauwelijks terecht kunnen. Er wordt verwacht dat zij de
intenties van het project onderschrijven, zoals
maatschappelijke
betrokkenheid, onderlinge solidariteit en mens- en
milieuvriendelijkheid. Daarnaast proberen de bewoners met
hun
voorzieningen iets extra's te bieden aan de buurt en
hebben ze een
Weg Geef Fonds waar actiegroepen een bescheiden aanvraag
voor
kunnen indienen.
Geschiedenis

De paviljoens 1 en 2 werden in 1891 gebouwd in twee
voormalige
ziekenhuispaviljoens. In 1983 verhuisde het Wilhelmina
Gasthuis
naar het Academisch Medisch Centrum in de Bijlmer en het
ziekenhuisterrein kreeg een nieuwe bestemming. Een deel
van de oude
gebouwen werd gesloopt en vervangen door
nieuwbouwwoningen. Andere
gebouwen bleven behouden en kregen een woon- of
werkfunctie.
Tijdens dit proces bleek er voor de twee paviljoens niet
meteen een
nieuwe bestemming te zijn. Op termijn zouden ze worden
gesloopt om
plaats te maken voor woningbouw.
Vanuit de buurt en
maatschappelijke groepen is toen voorgesteld om in de
twee
paviljoens een woon-werkproject te realiseren met een
maatschappelijke en sociale doelstelling. Hierbij werd
Rataplan
architecten (nu: architectenbureau
Kwa) ingeschakeld. Door zoveel mogelijk in
zelfbeheer te doen,
moesten de woonlasten zo laag mogelijk blijven. De
gemeente bleek bereid om de twee panden voor een periode
van
vijf jaar in bruikleen te geven onder de voorwaarde dat
de bewoners
zelf de noodzakelijke verbouwing zouden betalen. Dankzij
een lening
van de Triodosbank, waarvoor de bewoners persoonlijk
borg stonden,
bleek dit mogelijk. Rataplan architecten maakte een informatief
boekje over de geschiedenis en de
ontwikkeling van de paviljoens 1 en 2 van het
WG-terrein.
Milieuvriendelijk
 Het project bleek
uitermate
succesvol en na veel overleg, onderzoek en gelobby, kwam
er
toestemming om het project voort te zetten. Wel was een
ingrijpende
verbouwing noodzakelijk om de gebouwen aan de eisen te
laten
voldoen. Om dit haalbaar te maken, en voor de continuïteit
van
het project op langere termijn, werd een samenwerking
aangegaan
met woningbouwvereniging Het Oosten. Deze heeft de twee
paviljoens
aangekocht en verhuurt ze nu als een geheel aan de
Vereniging WG.
De Vereniging WG verhuurt de woon- en werkruimten aan de
individuele huurders. De verbouwing is door de leden van
de
vereniging zo milieuvriendelijk mogelijk uitgevoerd, met
milieubewuste materialen, geen tropisch hardhout,
zonneboilers,
vegetatiedaken, en waterbesparende douches en toiletten.
Wonen en werken
 In totaal zijn er
86 wooneenheden
verspreid over dertien groepswoningen ('woongangen'),
variërend in omvang van vier tot elf eenheden. De
sanitaire
voorzieningen worden per gang gedeeld en soms ook de
keuken.
Sommige gangen functioneren als echte woongroep, in andere
gangen
blijft het samenwonen beperkt tot gebruik van de
gemeenschappelijke
voorzieningen en wat buren verder gezamenlijk hebben.
Daarnaast
zijn er zo'n 35 bedrijfsruimten, die onderdak bieden aan
ambachtelijke bedrijven, kantoren, maatschappelijke en
sociaal-culturele organisaties en ateliers. De
bedrijfsruimten
bevinden zich in principe op de begane grond, terwijl de
wooneenheden op de verdiepingen zijn ondergebracht. Alles
bij
elkaar wonen er nu zo'n honderd volwassenen en twintig
kinderen.
Binnen het project zijn verschillende organisaties
gevestigd:
Kinderdagverblijf Willemientje, het Gasthuistheater,
Expositiezaal
WG-kunst, Gered Gereedschap, de Fietsersbond afdeling
Amsterdam,
Vrijwillige Internationale Aktie, de Marokkaanse
Vrouwenvereniging
Nederland, Islamitische Bond van Ouderen, Vereniging van
Ethiopiërs in Nederland, Vereniging van Senegalezen en het
landelijk anti-kernenergie archief LAKA.
Samen wonen met engagement
 Het WG is een
mooie plek om te wonen en/of te
werken: een groene oase in de stad, nog steeds met
relatief
betaalbare huren, sociaal en maatschappelijk geëngageerd.
Maar
je moet er wel wat voor doen: naast de huurbetaling wordt
iedereen
geacht een aantal uren mee te werken aan het beheer van
het project
en de gemeenschappelijke voorzieningen. En wie er gaat
wonen moet
het natuurlijk leuk vinden om samen met anderen te wonen
of werken.
Een impressie van wonen in het WG staat op de video over Centraal
Wonen.
Woon-
en Werkvereniging WG-terrein, Ketelhuisplein 41,
1054 RD
Amsterdam

Plantage Doklaan Amsterdam
Het complex aan de Plantage Doklaan 8
tot 12
in Amsterdam is een verzamelgebouw voor kunstzinnnig,
cultureel en
politiek rumoer in Amsterdam.
Het is vooral
een praktisch
ingestelde plek, waar zo'n dertig mensen dagelijks
vertoeven:
kunstenaars, theatermakers, vormgevers en andere
creatievelingen.
Verder huisvest het pand een kleine drukkerij en ook de
Nederlandse
afdeling van milieuorganisatie A SEED is er onder dak.
Op 3 januari 1998 werd de voormalige ambachtsschool aan de
Plantage
Doklaan 8-12 gekraakt. Het pand, om de hoek van Artis,
werd
jarenlang sporadisch verhuurd maar structurele plannen
ontbraken.
Totdat een groep krakers, afkomstig uit ontruimde
culturele
vrijplaatsen zoals de Graansilo en de Houtkopersburgwal,
zich
ervoor begon in te zetten om een permanente plek te
creëren
voor kunst en tegencultuur. Onder het motto 'Geen cultuur
zonder
subcultuur' werd de gemeente gewaarschuwd voor de
consequenties van
de op gang zijnde ontruimingsgolf van de Amsterdamse
culturele
broedplaatsen. De acties bleven niet zonder resultaat: de
gemeente
ontwierp het zogeheten 'broedplaatsenbeleid' en Plantage
Doklaan
8-12 werd in dit nieuwe beleid een pilot-project.
Legale broedplaats

Doel van dit nieuwe gemeentelijke beleid is het realiseren
van betaalbare woon- en werkruimte voor creatieve mensen
met een
hoge maatschappelijke betrokkenheid. Inmiddels is de
legalisatie
van het pand een feit en is de ingrijpende verbouwing
achter de
rug.
De verbouwing werd deels uitgevoerd door de gebruikers
van het
pand zelf, en deels door een aannemer. Voor de
(voor)financiering
van de aankoop van het pand en de verbouwing - alles bij
elkaar
zo'n 1,6 miljoen euro - werd een solidair flappenplan opgesteld. Want de
gemeente zou pas
met geld over de brug komen als de verbouwing helemaal
klaar zou
zijn. In januari 2005 was de verbouwing voltooid; dit
feit werd
gevierd met een spetterend feest.
Klik hier voor een verslag van de
verbouwing.
Leven en werken in Het Plantagedok
De Plantage Doklaan is een collectief project waarin
samenwerken
en samenleven centraal staan. Werken en wonen zijn niet
strikt
gescheiden. Materiaal, kennis en ideeën worden
voortdurend
uitgewisseld en getoetst. Kunst is een belangrijk
resultaat van
deze uitwisseling maar dit staat niet los van het pand
als
ontmoetingsplaats. De betrokkenheid van de
plantage-dokgroep is ook
maatschappelijk en politiek georiënteerd.
De ongeveer dertig mensen die zich bijna dagelijks door
het pand
bewegen hebben uiteenlopende leeftijden en
achtergronden. Ze delen
eigenzinnigheid en gevoel voor het collectieve en ze
stellen hun
denkbeelden graag ter discussie. Maar ze lijden vooral
vooral aan
een gebrek aan zitvlees. Wat ze vooral willen is: dingen
maken,
mooie dingen maken!
Vereniging Plantagedok, Plantage
Doklaan 8-12, 1018 CM
Amsterdam, info@plantagedok.nl

De Grote Pyr, Den Haag
Een monumentaal
schoolgebouw nabij het centrum van Den Haag werd
verbouwd tot een
ecologisch woon-werkcomplex in zelfbeheer.
De voormalige
HBS, omgedoopt
tot 'De Grote Pyr', moest de 'opvolger' worden van het
vermaarde
kraakpand De Blauwe Aanslag aan de Buitenom. Na
jarenlange
onderhandelingen bood de gemeente in 2001 de HBS aan als
vervangende
huisvesting. Verkoopprijs: een miljoen gulden. Maar de
gemeente
bood er drie miljoen bij voor het wegwerken van het
achterstallig
onderhoud. Met dat geld werd De Grote Pyr grondig,
ecologisch
verbouwd volgens een vijfjarenplan.
Meer dan een verzameling mensen en bedrijven
De Grote Pyr
is meer dan 'alleen' een verzameling van bewoners en
bedrijfjes. Het complex heeft een 'nuttig
vloeroppervlak' van 3600 vierkante meter en biedt
daarmee ruimte
aan dertig (groeps-) woningen en twintig bedrijven,
waaronder een
drukkerij, staalwerkplaats, houtwerkplaats, een
biologisch-
vegetarisch cateringbedrijf en een kindermuseum. Naast
woon- en
werkruimten kwamen er ook openbare ruimten: een eetcafé
en
een concertzaal. De Grote Pyr vervult daarmee ook
een buurtfunctie.
Ecologie en zelfbeheer
Bij de verbouwing is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van
tweedehands bouwmaterialen,
minder milieubelastende materialen en -bouwwijzen, en
ecologische
warmte- en watervoorziening. Er werd gewerkt met een
casco-ontwerp: de bewoners moesten zelf de keukens en
badkamers
inbouwen. Vanwege krapte in geld en tijd werd een
bouwteam gevormd van
vijf verschillende groepen: een aannemer voor een groot
deel van de
verbouwing, simpelere klussen werden uitgevoerd door de
bewoners en gebruikers, en er werd meegewerkt door een
internationale
bouwbrigade.
Drie handige jongens hadden
aan de verbouwing een volledige baan, betaald uit de
bouwpot. De
vijfde groep bestond uit startende bouwbedrijven,
zoals
de staalwerkers en de timmerman, die daarmee tevens een
basis hopen
te legden voor hun eigen bedrijven in De Grote Pyr.
De
Grote
Pyr / Stichting WWW, Waldeck Pyrmontkade 116, 2518
JR Den Haag.
Tel. 070-3626724, info@grotepyr.nl.

Woon-werkwinkelpand
De Plu, Nijmegen
De Plu is een woon-werkwinkelpand in
een
voormalige paraplufabriek in de Nijmeegse wijk
Bottendaal. De Plu
wordt bewoond door jongeren en allerlei
sociaal-culturele
activiteiten vinden er onderdak.
Het voormalige fabriekscomplex werd in 1982 gekraakt en
sinds
1984 gehuurd. In 1995 kocht de vereniging De
Parapluiefabriek het
pand zelf aan met het doel er betaalbare woonruimte voor
jongeren
te realiseren en er sociaal-culturele activiteiten
onderdak te
brengen. Zo werd op een democratische manier een
plezierige een
creatieve woon-werkplek gerealiseerd.
Er wonen zeven mensen en zijn er veel verschillende
activiteiten en bedrijvigheden, o.a. een
meubelwerkplaats,
expositieruimte, kapsalon, café, schoenenatelier,
motorgarage, muziekkelder en een binnenhuisarchitect.
Activiteiten
en bewoners dragen gezamenlijk zorg voor onderhoud en
beheer van
het hele pand. De Plu houdt regelmatig open dagen, en
wie een
indruk wil krijgen van de activiteiten in het pand kan
ook op
zaterdagmiddag eens binnenlopen.
De
Paraplufabriek, Van Oldenbarneveldtstraat 63a,
6512 AT
Nijmegen, postmaster@plu.nl

De
Vrouwenschool, Nijmegen
In een voormalig klooster in Nijmegen-oost is sinds
1994 De
Vrouwenschool gevestigd: een woonwerkpand in zelfbeheer
van en voor
vrouwen, met negentien woon- en tien werkruimten.
 De Vrouwenschool
heeft haar
wortels in de feminstisch-emancipatorische beweging van de
jaren
zeventig. Het doel was en is nog steeds: een veilige plek
bieden
waar vrouwen zich persoonlijk, zakelijk en artistiek
kunnen
ontwikkelen. Van een 'alternatief kraakpand' ontwikkelde
de
Vrouwenschool zich tot een woon-werkpand in eigendom en
zelfbeheer.
Het initiatief startte al in 1979 aan de Gerard
Noodtstraat; in
1994 betrokken de vrouwen een voormalig klooster aan de
Dominicanenstraat in Nijmegen-Oost, dat zij nu in eigendom
hebben.
De Vrouwenschool verhuurt zowel woonruimte als betaalbare
werkruimte. Alle bewoners hebben een (zeer) ruime eigen
kamer; de
keuken, douches en toiletten worden gezamenlijk gebruikt.
Naast de
vast verhuurde ruimten, is er een gezamenlijke ruimte -
'de kapel'
- die wordt gebruikt voor eigen activitenten, maar ook
wordt
verhuurd aan derden voor feesten, lezingen en cursussen en
tentoonstelling. Tijdens de jaarlijkse Vierdaagse doet de
kapel
dienst als hotel.
De
Vrouwenschool is een Vereniging van Eigenaren, wat
betekent dat
iedereen die er woont en/of werkt via haar lidmaatschap
mede-eigenaar wordt van het pand. Met
het oog op de doelstelling - bevorderen van
zelfontplooiing van
vrouwen - zijn de huren relatief goedkoop. Maar daar
staat
tegenover dat er affiniteit wordt gevraagd met de
uitgangspunten
van de School en er is veel zelfwerkzaamheid, zoals het
plegen van
onderhoud aan pand en tuin en verschillende bestuurlijke
verplichtingen. In De Vrouwenschool wonen ook een
paar
kinderen.
Het zal geen verbazing wekken dat er
veel animo
bestaat om in De Vrouwenschool te komen wonen en/of
werken.
De Vrouwenschool,
Dominicanenstraat 6, 6521 KD Nijmegen. Tel.
06-15224121,
Contactpersoon: Ingrid
Sewpersad,
e-mail: interesse@vrouwenschool.nl

Voorstaete-project,
Utrecht
Dankzij een solidair financieringsplan en
veel
zelfwerkzaamheid kwam het Voorstaete-project in
Utrecht tot stand.
Dit bestaat uit politiek-cultureel centrum
ACU, enkele woningen en low-budget
hostel Strowis.
 Na jarenlange
leegstand werd in 1976 het
pand Voorstraat 71-73 gekraakt. De begane grond, waar
vroeger
Automobiel Centrale Utrecht (ACU) zat, werd in gebruik
genomen als
filmhuis, café, concertzaal en actie- en
informatiecentrum.
De twee bovenliggende verdiepingen werden woonruimte. In
1993
dreigde het ACU ontruimd te worden, maar gelukkig werd
tijdig het
Voorstate-project ontwikkeld: het ACU, met het ernaast
gelegen
braakliggende terrein, zou worden aangekocht om er eigen
woon- en
werkruimten te creëren, in combinatie met een brouwerij,
een
café/concertzaal, een restaurant, een hostel en een
stadspark. Voor de uitvoering van dit ambitieuze plan werd
Stichting Voorstaete opgericht, die deskundig werd
geadviseerd en
begeleid door Vereniging
Solidair. Via een solidair financieringsplan en veel
zelfwerkzaamheid konden uiteindelijk twee projecten in
zelfbeheer
worden verwezenlijkt. Zo werd er een kwart miljoen euro op
de
kosten bespaard!
In het najaar van 1998 openden het nieuwe ACU en - om de
hoek -
lowbudget-hostel Strowis hun deuren:
Politiek-cultureel centrum ACU
Het ACU heeft een lange traditie. Na de kraak in 1976 werd
het pand
gebruikt als café en expositieruimte, met daarboven
woonruimte. In 1978 begonnen de bewoners er een filmhuis
en in 1983
werd het een kroeg annex kraakcafé. Vanaf 1985 ontwikkelde
de
plek zich onder de naam ACU steeds meer tot een
alternatief
cultuurpodium en als plek voor (politieke)
themabijeenkomsten en
benefietconcerten. In 1991 werd het parkeerterrein achter
het pand
in gebruik genomen door stadsnomaden, die er tot aan de
verbouwing
tot de huidige functie hebben gewoond.
Na de aankoop in 1997 werd het pand door tientallen
vrijwilligers
verbouwd tot een politiek-cultureel centrum op
niet-commerciële basis. Het ACU werkt onafhankelijk van
(gemeentelijke) overheden en draait helemaal op
vrijwilligers. Nu biedt het ACU een scala van
activiteiten, zoals een dagelijks
geopend café, een veganistisch eetcafé, concerten,
disco's, benefieten, politieke info-avonden en een
voedselcoöperatie
(VoKo), De inhoud
van de fooienpot is nog steeds bestemd voor kleinschalige
doelen en
ook wie een vergadering wil beleggen kan nog altijd in het
ACU
terecht.
De ruimten boven het ACU werden verbouwd tot enkele
zelfstandige
woonruimten en kantoren. Deze ruimten worden in zelfbeheer
verhuurd.
Politiek-cultureel
centrum
ACU, Voorstraat 71, 3512 AK Utrecht. Tel.
030-2314590, e-mail:
home@acu.nl
Hostel Strowis
Low budgethostel Strowis huist in een monumentaal pand aan
de
Boothstraat (zijstraat van de Voorstraat), dat al in 1972
werd
gekraakt. Nu is het een van de weinige leuke en betaalbare
overnachtingsplekken in Utrecht. Ook dit zeventiendeeeuwse
pand
werd in zelfbeheer verbouwd met hulp van vrijwiligers.
Hostel
Strowis biedt een-, twee- en driepersoons kamers, maar je
kunt er
ook alleen een bed huren op een groepskamer (4 tot 14
personen). De
ruime foyer op de begane grond is het hart van Strowis.
Hier kan
worden ontbeten, gekletst of spelletjes gedaan; er is een
kleine
bibliotheek en er zijn computerfaciliteiten. In de
naastliggende
keuken kunnen gasten hun eigen potje koken. Strowis
beschikt over
een prachtig aangelegde tuin, met een terrasje aan een
vijver. Via
de tuin is Strowis achterlangs verbonden met politiek-cultureel centrum ACU.
Hostel Strowis,
Boothstraat 8, 3512 BW Utrecht. Tel. 030-2380280,
e-mail:info@strowis.nl

Stichting De Weyst,
Handel
(NB)
De
Weyst
werd opgericht in 1984 in het voormalig Kapucijnen
klooster
te Handel en is gebasseerd op de
ideeën van
Mahatma Gandhi, Lanza del
Vasto en de vredes- en
milieubeweging.
Na
jarenlang als
leefgemeenschap te hebben gefungeerd, is De Weyst
tegenwoordig
vooral een groepscentrum dat accommodatie biedt aan tal
van
gezelschappen met diverse achtergronden (zang, dans en
meditatie).
Er zijn twee vaste bewoners.
In de moestuin en boomgaard wordt biologisch geteelt. De
oogst
wordt deels aan huis verkocht. Voor gasten in De Weyst
wordt
vegetarisch en biologisch gekookt met verse groenten uit
eigen tuin
en in de oude houtoven wordt nog op traditionele manier
brood
gebakken. Al sinds 1992 werkt De Weyst samen met de
Reclassering en
de Kinderbescherming, als werkplaats voor 'alternatieve  taakstraf
sacties'. Daarnaast is er ook altijd
plek voor vrijwilligers en stagiaires voor hulp in de
tuin, het
gebouw (rijksmonument uit 1950) en bij de verzorging van
de
gasten.
De Weyst geeft eenmaal per jaar een nieuwsbrief uit,
waarin ook
het programma staat vermeld.
Stichting De
Weyst, Pater Petrusstraat 21, 5423 SV Handel. Tel.
0492-322509,
de_weyst@hotmail.com

Poortgebouw,
Rotterdam
Het Poortgebouw, een monumentaal pand
aan de
Stieltjesstraat in de Rotterdamse kop van Zuid, biedt
onderdak aan
een woongroep van dertig personen en allerlei non-profit
organisaties en activiteiten. Het Poortgebouw herbergt
daarnaast
ondermeer een Voedselkoop (VoKo) en een
eetcafe-op-zolder.
Op 3 oktober
1980 werd het al
jarenlang leegstaande Poortgebouw gekraakt door jonge
activisten
met als doel de gemeente te bewegen betaalbare
huisvesting voor
jongeren te realiseren. Omdat er plannen bestonden om in
het pand,
toen nog gelegen op het voormalige haventerrein, een
'eroscentrum'
te vestigen, juichten de buurtbewoners de bezetting door
de krakers
toe. Twee weken later besloot de gemeenteraad het
Poortgebouw om te
vormen tot officiële jongerenhuisvesting. Om een dure en
grootscheepse verbouw te voorkomen, lobbyden de krakers
voor
verbouw van het pand in zelfbeheer. Dat lukte. Een
cascobeleid werd
overeengekomen: Rotterdam zorgde voor de buitenkant en
de bewoners
huurden het pand en waren verantwoordelijk voor de
binnenkant. Op
voorwaarde dat zij de binnenkant zelf zouden renoveren.
Zo
creëerden de bewoners zelf 28 wooneenheden.
Anno 2006 wordt het
Poortgebouw bewoond door een dertig personen tellende
woongroep,
waaronder vier kinderen. Ook nu geldt het casco-beleid
dat de
gemeente en de bewoners overeenkwamen nog steeds. De
bewoners zijn
georganiseerd in de Vereniging Poortgebouw, die in 1982
werd
opgericht. Sindsdien heeft het huis niet alleen maar een
woonfunctie gehad, maar ook onderdak geboden aan
allerlei 'sociale
en culturele interacties'. Zo is er een weggeefwinkel,
een
vegetarisch eetcafé - soms op zolder gehouden, tijdens
een
open theater-avond 'TheAtic' - een VoKo, een podium en
beschikbare
ruimte voor ideeële of kunstzinnige organisaties die
niet
kapitaalkrachtig genoeg zijn om professionele ruimte te
huren.
"Het Poortgebouw is het levende voorbeeld dat
open-minded,
experimentele en een do-it-yourself mentaliteit de echte
motoren
zijn achter (sub)culturen en niet exploiterend
materialisme en
eeuwenlang lobbyen met de bureaucratie", zo beschrijven
de huidige
bewoners hun plek. Activiteiten van het Poortgebouw
draaien
voornamelijk op donaties en bezoekers van concerten e.d.
betalen de
kostprijs. Subsidies aanvragen is vaak niet mogelijk
door het
spontane karakter van de activiteiten.
Het
merendeel van de
internationale Poortgebouwers is actief binnen de
Rotterdamse
kunst- en cultuurwereld: een creatieve energie die dag
en nacht
zichtbaar en hoorbaar is in het Poortgebouw. De basis
van dit alles
wordt gevormd door een sociale, politieke en ecologische
mentaliteit; de huisregels zijn a-hiërarchisch en
gebaseerd op
tolerantie, vrede, bewustzijn van de behoefte van de
ander, en de
vrijheid van gedachten en expressie.
Vereniging Poortgebouw,
Stieltjesstraat 38, 3071 JX
Rotterdam. Tel. 010-4771000, innbetween@hotmail.com

Het
Kloosterhof
van Gestel, Eindhoven
Het
voormalige klooster aan de Hoogstraat
301a, b en c en Genneperweg 11 in Eindhoven biedt een
dak boven
vele hoofden: diverse woongroepen en zeven
maatschappelijke organisaties
vinden er onderdak, waaronder Omslag.
 In 1983 namen vier
zusters,
verbonden aan de congregatie van de Zusters van Liefde van
Schijndel, hun intrek in een toen deels leegstaand
klooster aan de
Hoogstraat, in de Eindhovense wijk Gestel. Hun doel: het
complex
een sociaal-maatschappelijke functie geven. Zelf hadden ze
maar een
klein deel van de ruimtes nodig. De overige ruimten werden
verhuurd
aan ideële organisaties. Binnen een jaar zat het klooster
'propvol' en bruiste het er van de activiteit en dat is
sindsdien
altijd zo gebleven. In september 2008 droeg de congregatie
het beheer van het pand over aan een
nieuwe stichting; het gebouw kreeg toen een nieuwe naam:
Het
Kloosterhof van
Gestel. In 2010 werd ook de juridische eigendom
overgedragen aan stichting De Hoogstrater.
Diverse zelfstandige woongroepen
 Tot
hun vertrek, eind 2017, vormden de vier zusters de kern
van het
Kloosterhof: de
Hoogstraatgemeenschap.
Inmiddels heeft deze woongroep een nieuwe samenstelling;
zij bewoont het voorste deel van het complex.
 De
achterkant van het gebouw is al sinds 1978 in gebruik door
de
woon-werkgemeenschap van Emmaus Eindhoven.
De vaste kerngroep van Emmaus bestaat
idealiter uit drie of vier personen. In de gemeenschap
wonen en
werken ook altijd zo'n tien mensen mee die bij Emmaus
tijdelijk
onderdak vinden. De Emmaus-woongroep voorziet in het
eigen
levensonderhoud door het inzamelen en verkopen van
welvaartsresten.
Elke woensdagmiddag en zaterdagochtend is er een
drukbezochte
welvaartsrestenmarkt.
De derde zelfstandige woongroep die in het complex is
gehuisvest
is de opnamegroep van De
Combinatie, die tijdelijk opvang en onderdak biedt
aan jongeren
tussen 12 en 18 jaar die in een probleemsituatie verkeren.
In de zuidvleugel bevinden zich de woonruimten van
Emmaus, een
appartement van de Hoogstraatgemeenschap en op de eerste verdieping is een orthodoxe
kerk.
Op de hoek van de
zuidvleugel
zijn de werkruimten van Omslag,
Werkplaats
voor Duurzame Ontwikkeling. Hier zijn ook de
bibliotheek van Omslag en het Servicepunt Anders
Wonen Anders
Leven ondergebracht (de makers van deze website!).
Een medewerkster van Omslag woont ook op deze plek. Klik
hier voor
foto's van de binnen- en buitenlocatie van Omslag: de
werkruimten,
de medewerkers en voor een indruk van de activiteiten.
Een dak boven veel hoofden
De overige
ruimten in het Kloosterhof van
Gestel worden verhuurd als kantoor-, werk- en/of
vergaderruimte aan
uiteeenlopende maatschappelijke organisaties: Vluchtelingen in de Knel en therapie-praktijk HeelSaem.
In het complex is één voormalig
klaslokaal bestemd voor incidentele verhuur aan externe groepen.
Af en toe worden in Het Kloosterhof van Gestel gezamenlijk
activiteiten georganiseerd. Sommige bewoners delen voorzieningen, zoals wasmachines en een
fietsenstalling.
 De
Hoogstraatgemeenschap, Emmaus en Omslag hebben elk de
beschikking over een flink stuk tuin voor eigen gebruik.
De tuin van Omslag
ontwikkelt zich steeds meer als een ecologische sier-,
eet- en
leeftuin. Deze wordt regelmatig gebruikt voor eigen
activiteiten en
kleinschalige groepsbijeenkomsten.
Een klooster met toekomst
Medio 2008 droeg de Congregatie van de Zusters van Liefde
het kloostercomplex over aan een nieuwe
eigenaar/beheerder:
stichting De Hoogstrater. In de statuten ligt verankerd
dat het pand
altijd een ideële en sociaal-maatschappelijke functie
blijft
houden. De overdracht werd begeleid door het Ana Maria Fonds OnroerendGoed,
verbonden
aan Vereniging
Solidair. Meer over deze overdracht >>>
 De vaste huurders hebben zich verenigd in Vereniging
Het
Kloosterhof van Gestel en zijn samen
verantwoordelijk voor het inhoudelijk gebruik van het
pand. Over Het Kloosterhof van Gestel is een folder beschikbaar (informeer bij Omslag). LEESTIP: in december 2022 verscheen een uniek boek over de vier zusters, die het destijds (1983) leegstaande klooster nieuw leven inbliezen: Verbind de verschillen.

Het
Landbouwbelang, Maastricht
Culturele vrijplaats Het
Landbouwbelang
ontstond in het voorjaar van 2002. Krakers namen de
leegstaande
graansilo in gebruik en creëerden zo een plek waar jong
en oud
terecht kan om zich creatief te uiten en elkaar te
ontmoeten.
Terwijl
projectontwikkelaars,
beleggers, politiek, banken en eigenaar gemeente
Maastricht maar
geen overeenstemming konden vinden over de bestemming en
ontwikkeling van de oude graansilo Het Landbouwbelang,
nam een
groep doortastende studenten en kunstenaars het heft in
eigen
handen. Voor het gemak sloegen ze de bureaucratische weg
over en
realiseerden ze zelf vrijwillig een culturele
vrijplaats. Hun
motivatie: "De snelgroeiende en zich culturele hoofdstad
noemende
stad Maastricht heeft sterk de behoefte aan een plek
waar zich op
een laagdrempelige manier veel culturele initiatieven
kunnen
ontwikkelen". De royaal aanwezige ruimten, de
mogelijkheden van het
gebouw en de vrijheid werden en worden beschikbaar
gesteld als
werkruimtes, voor exposities, publieke ruimte, concerten
en feesten
of als repetitieruimte voor mensen die daarvoor nergens
anders
terecht kunnen.
Wonen, werken en cultuur
De vaste bewoners van Het Landbouwbelang
organiseren zelf
ook allerlei culturele activiteiten en projecten, zoals
toneelavonden, concertjes, feesten, open podia,
exposities etc. Dat
de culturele broedplaats in een behoefte voorziet blijkt
uit het
feit dat steeds meer mensen en initiatieven hun weg naar
Het
Landbouwbelang weten te vinden. Om de contacten met de
buurt en
de stad te verstevigen, organiseert Het Landbouwbelang
eens per
jaar een grote Open Dag.
Bekijk een YouTube
filmpje
uit 2007 (4 min.)
Klik hier voor een verslag van een
Duitse
studente die eind 2003 in Het Landbouwbelang woonde.
Het Landbouwbelang, Biesenwal 3 (t/o Het Bassin),
6211 AD
Maastricht, 043-3212411, landbouwbelang@gmail.com

De Nieuwe
Proef,
Wogmeer (NH)
In de Wogmeer, tussen Hoorn, Alkmaar
en
Heerhugowaard, is een woon-werkgemeenschap met een
agrarisch
karakter in opbouw. Een plek om te wonen en te werken
met hoofd,
hart en handen, op 45 minuten reizen van Amsterdam.
Hoeve Jacob van Duven-Voorden ligt in
een nog een mooi
groen gebied. Op de boerderij was er van oudsher al een
combinatie
van wonen en werken, en van werkender- en spelenderwijs
leren. En
dat was weer een deel van de dorpsgemeenschap. Op de
(voormalige)
proefboerderij leeft nog steeds de traditie van
experimenteren en
de resultaten daarvan laten zien: ideeën omzetten in
daden.
Zoals ontmoetingen en volwasseneneducatie - lokaal en
internationaal - die nieuwe inzichten opleveren.
Onder de naam De Nieuwe Proef gaat de nieuwe
woon-/werkgemeenschap
verder in die traditie: experimenteren, ontmoeten,
leren, de
combinatie van wonen en werken en ook de behoefte (en
noodzaak) met
de groene ruimte bezig te zijn. Kortom met respect voor
voor mens,
natuur en milieu, ingevuld volgens de behoeften en
verlangens van
nu.
Agrarisch karakter
De Nieuwe Proef wil zich
ontwikkelen tot een
'community' met een agrarisch karakter: een grote
boerderij op het
platteland, met ruimte voor ateliers, ecologisch
landgebruik,
cultuur, educatie en ontmoeting, een duurzame leefstijl
en bewust
omgaan met de cultuurhistorie. Tot een gemeenschap,
waarin de
mensen met hun verschillende achtergronden zich op hun
gemak kunnen
voelen en een aantal waarden in het leven delen. Jong en
oud, met
hoofd en/of met hand actief, staande in de samenleving,
met eigen
geaardheid en met enthousiasme.
Op De Nieuwe Proef is nog ruimte voor mede-bewoners:
samen maar
niet op elkaars lip. En er zijn mogelijkheden voor een
eigen
atelier, studio, trainings- of oefenruimte. Reacties via
de
website.
De
Nieuwe Proef, Wogmeer 105, 1643 NH Wogmeer.

Nieuw
Rijsenburg, Driebergen-Rijsenburg
Nieuw Rijsenburg is een op
antroposofische
leest geschoeide therapeutische woon-werkgemeenschap
annex
zorgboerderij. De gemeenschap is gevestigd op een
biologisch-dynamisch landbouwbedrijf en bestaat al ruim
vijfentwintig jaar.
Nieuw Rijsenburg biedt langdurige behandeling en
begeleiding aan
jong-volwassenen (18-28 jaar) met ernstige
psychiatrische of
levensloopproblematiek. Gedurende circa een jaar wordt
de
mogelijkheid geboden om, door een combinatie van wonen,
werken en
behandeling, het eigen leven zodanig vorm te geven dat
zelfstandiger de weg in de maatschappij kan worden
gevonden.
Wonen en werken
De leefwerkgemeenschap omvat een biologisch-dynamische
boerderij
met geitenhouderij, kaasmakerij, legkippenhouderij,
melkveehouderij
en groentetuin. Er zijn zestien plaatsen voor een
klinische
behandeling; daarnaast zijn er enkele plaatsen voor
deeltijdbehandeling, waarbij alleen overdag het
programma wordt
gevolgd. De bewoners verrichten in een gezond dagritme
fysieke
arbeid op de boerderij: in de veehouderij, de
kaasmakerij of de
tuin, in de winkel, op de onderhoudswerkplaats, in de
huishouding
of in de keuken. In het werk, dat van direct belang is
voor de
leefwerkgemeenschap, ervaren zij het nemen van
verantwoordelijkheid
en het herstellen van de verbinding met een sociale
omgeving. De
bewoners moeten in staat zijn tot enige zelfstandigheid
en
zelfredzaamheid; ze mogen niet verslaafd zijn en men
moet fysiek in
staat zijn de lichamelijke arbeid te verrichten, die een
agrarisch
bedrijf met zich meebrengt.
Uitgebreid sociaal programma
Nieuw Rijsenburg biedt
24-uurs begeleiding en een sociaal-therapeutische
omgeving met
ruimte voor expressie en aanvullende antroposofische
therapieën, zoals kunstzinnige therapie,
euritmietherapie,
uitwendige behandelingen en biografische begeleiding. Er
is een
uitgebreid sociaal programma met activiteiten
binnenshuis en
culturele activiteiten buitenshuis. Er wordt gezond
gegeten. De
maaltijden worden bereid in de eigen keuken. De
producten van de
boerderij zijn grotendeels voor eigen gebruik maar
worden ook
verkocht in de boerderijwinkel.
In het slaaphuis heeft elke bewoner een eigen kamer met
wastafel,
bureau en kast. Er zijn gemeenschappelijke ruimtes waar
de bewoners
samen eten, therapie hebben of recreëren.
De begeleiding richt zich op verder herstel en terugkeer
naar de
eigen of een nieuwe leefsituatie. Een verblijf van
ongeveer een
jaar in de leefgemeenschap kan een vervolg zijn op
behandeling in
de Bernard Lievegoed Kliniek. Deze kliniek resorteert
samen met
Nieuw Rijsenburg onder de Stichting ter Bevordering van
Antroposofische Psychiatrie. Klik hier voor meer info.
Een leuk artikel over Nieuw Rijsenburg
verscheen in juni 2001
in antroposofisch maandblad Motief.
Nieuw Rijsenburg, Langbroekerdijk
2, 3972 ND
Driebergen-Rijsenburg. Tel. 0343-515571.
Enkele andere sociaal-therapeutische woon- en
werkgemeenschappen
op antroposofische grondslag:

Woon- en werkgemeenschap
Savita in Winterberg (Du)
Centrum
Savita voor natuurlijk leven en genezen is
in 2013 van start gegaan. Geheel gedragen door
vrijwilligers ontwikkelt de plek zich tot woon- en
werkgemeenschap met een eigen activiteitenprogramma.
De voertaal is Nederlands.
Savita ontwikkelt een voormalig vakbondscentrum tot een
woon-werkgemeenschap rond natuurlijke leef- en
geneeswijzen. In 2013 werd de locatie aangekocht door
Erik Haezebrouck. De plek krijgt vorm en inhoud dankzij
bijdragen en inzet van heel veel donateurs en
vrijwilligers.
Op Savita woont een aantal mensen, zij vormen de
‘kerngroep. Hun doel is niet het verdienen van geld,
aangezien al het werk in principe vrijwilligerswerk is.
Op Savita leven mensen die in de uitbouw van hun
persoonlijke leven uitdrukking proberen te geven aan
dezelfde gedachten die ook aan de basis liggen van het
project.
Het grote complex ligt in een prachtige
omgeving in het Duitse Sauerland, nabij Winterberg. Met
veel beboste heuvels (zo’n 700 meter hoog), zuivere
lucht en in een uitstekende wandelomgeving met veel
uitgezette routes. Het grote, mooie gebouw dateert uit
de jaren zestig en kan zo’n zestig gasten herbergen in
eenvoudige mooie kamers met toilet en douche. De plek
biedt verschillende verblijfs-, meewerk- en
meeleefmogelijkheden: als gast, meewerkend gast (ook
voor en lange periode) of als cursist. Gasten
betalen 42,50 euro per persoon per dag. Je kunt ook
kiezen om er als meewerkend gast te verblijven, je werkt
dan vier uur per dag mee om 'de zaak’ draaiende te
houden, variërend van dienstverlening tot meewerken in
tuin, keuken en huishouden. In dat geval betaal je de
helft. Er is een specifiek cursusaanbod, en ter plekke
kunnen ook ruimten worden gehuurd om cursussen te geven.
Savita is goed te bereiken met de Flix-bus, je wordt
dan opgehaald bij Winterberg dat vlakbij ligt. Als extra
bonus ontvang je dan gratis een lakenpakket zodat je dat
niet als bagage mee hoeft te slepen!
Centrum Savita, In der Burbecke 15, 59955
Winterberg-Niedersfeld (Du). Tel.
00-49-2985-9088843. Web: www.savita.nl

Coöperaties van
Longo
Maï
In 1973 trok een groep Zwitserse en
Oostenrijkse werkende jongeren en studenten naar de
heuvels van de
Haute Provence (Fr) om daar een toekomst op te bouwen
volgens hun
eigen idealen. Steen voor steen bouwden zij de eerste
Longo
Maï-coöperatie ('dat het
lang
moge duren'). Anno 2010 is er een keten van
coöperaties, verspreid over Frankrijk,
Zwitserland,
Oostenrijk, Duitsland en Oekraïne, en een
vluchtelingencoöperatie in Costa
Rica.
 Longo Maï
ontstond in de nasleep van
de studentenprotesten van 1968. De groep van ongeveer
dertig
jongeren wilde ver weg van de stad, waar ze teveel
traangas hadden
ingeademd tijdens demonstraties tegen de gevestigde orde.
Onder het
motto 'Liever een millimeter praktijk dan tien kilometer
theorie'
stichtten ze in Limans de eerste coöperatie. Hier werden
vooral schapen gehouden, en daaruit ontstond geleidelijk
aan
allerlei kleinschalige bedrijvigheid. De uitzetting als
'ongewenste
vreemdeling' uit Frankrijk van enkele coöperatieleden, was
in
1974 de aanleiding om in Zwitserland een tweede coöperatie
op
te zetten, en in de jaren daarna volgden er nog meer.
Momenteel
zijn er coöperaties in Frankrijk,
Zwitserland,
Oostenrijk, Duitsland
en in de
Oekraine. Alsmede de vluchtelingencoöperatie Finca
Sonador in Costa Rica.
Geen geïsoleerde eilandjes
De grootte en bedrijvigheid verschilt per coöperatie. Er
zijn
veeteelt-coöperaties (schapen, runderen, varkens,
pluimvee);
biologische tuinbouwbedrijven, kruidenkwekerijen, olijven-
en
druivenboomgaarden, en meubelmakerijen. Met bijbehorende
productverwerking en -verkoop (spinnerij, weverij,
conservenbedrijf, etc.). Voor de afzet van producten zette
Longo
Maï een eigen netwerk op.Longo Maï heeft zich nooit
beschouwd als een vredig eilandje dat los staat van de
rest van het
wereldgebeuren. Integendeel! Er is grote affiniteit met
'maatschappelijke verschoppelingen' en met de slachtoffers
van het
vrije marktsysteem. De coöperaties fungeren als smeltkroes
van
allerlei culturen en talen. Longo Maï runt in Forcalquier
(Fr)
een niet-commercieel lokaal radiostation ( Radio
Zinzine), is
actief in het Europese boerenprotest en zet zich in voor
het behoud
van kleine scholen. Altijd in samenwerking met de lokale
bevolking.
Internationale
solidariteit
In 1982 nam Longo Mai het initiatief tot oprichting van
het CEDRI,
Europees Comitee ter Verdediging van Vluchtelingen en
Migranten, en
in 1989 - na de val van de Berlijnse muur - werd het Europees
Burgerforum opgericht
door mensen uit Oost- en West-Europa om gezamenlijk te
zoeken naar
een derde weg. Op de coöperatie in Limans vinden
regelmatig
grote internationale congressen plaats met workshops over
oa.
duurzame energie en milieu-ontwikkeling, de
immigratieproblematiek
en concrete uitwisseling tussen Oost, West, Noord en Zuid. 
In solidariteit met vluchtelingen uit Nicaragua en El
Salvador,
richtte Longo Maï in Costa Rica de opvangcoöperatie
Finca
Sonador op, waar nu zo'n 250 mensen wonen en in hun
eigen
levensonderhoud voorzien.
De Nederlandse steungroep
Pro
Longo Maï een paar keer per jaar een
Nederlandstalige nieuwsbrief
uit. Ook is er een Nederlandstalige
informatiekrant.
De meeste coöperaties bieden de
mogelijkheid om er een vakantie
door te brengen; er is een eigen
vakantiedorpje bij Forcalquier (in de Provence).
Cooperative
Europeenne de
Longo Mai, Grange Neuve, 04300 Limans/France. tel.
(+)04-92730598.
Contact voor Nederland via: Stichting
Pro Longo Maï
Door de jaren heen
is er
een speciale band gegroeid tussen Omslag en Longo
Maï. Samen
organiseerden we in het voorjaar van 2006 een busreis
vanuit
Nederland naar de coöperaties in Frankrijk. Klik
hier voor meer informatie over die reis en het
(foto)verslag.
In augustus 2008 presenteerde Longo
Maï
zich tijdens een
drukbezochte Aanloopdag bij Omslag, met 's avonds een
muziekoptreden van Comedia Mundi in de tuin. Klik
hier
voor een verslagje, foto's en muziek
Omslag heeft relatief veel Nederlandtalige informatie
over Longo
Maï verzameld op een speciale website en
in
de Omslag-bibliotheek.

|

Woonvormen
Koepels en netwerken
Nederland:

Rest van Europa
Koepels
en
netwerken (Europa)

Projecten
per
land (Europa)
België
Duitsland
Frankrijk

Groot-Brittannië

Ierland
Oostenrijk

Ukraïne
Zwitserland
Mondiaal
Koepels en
netwerken
(buiten Europa)


Projecten
per land
(buiten Europa)
Costa Rica
Israël

Venezuela
Verenigde Staten

|