Agenda, Actueel nieuws en Prikbord - Anders Wonen Anders Leven

Nieuwsbrief #130 'Anders Wonen Anders Leven' is uit!

Op 27 november verscheen weer een verse elektronische nieuwsbrief Anders Wonen Anders Leven. In deze editie opnieuw veel nieuwe initiatieven rond sociaal en ecologisch gemeenschappelijk wonen. Met daarnaast volop kort actueel nieuws en berichten met betrekking tot 'anders' wonen en leven en duurzaam bouwen.

De nieuwsbrief biedt ook de vaste rubrieken 'Nieuwe initiatieven rond gemeenschappelijk wonen', 'Woongroepen zoeken bewoners' en 'Kennismaken met projecten'. Er is aandacht voor actuele ontwikkelingen rond wonen in een tiny house, duurzaam bouwen en nieuws over verwante ontwikkelingen in andere landen.

Klik hier om de nieuwsbrief te lezen.

Belangstellenden kunnen zich gratis abonneren op rechtstreekse toezending.

De nieuwsbrief wordt maandelijks verstuurd naar ruim 4.500 belangstellenden, voornamelijk in Nederland en Vlaanderen.

De Nieuwsbrief Anders Wonen Anders Leven wordt samengesteld door het landelijk Servicepunt Anders Wonen Anders Leven, een initiatief van Omslag, Werkplaats voor Duurzame Ontwikkeling.

De eerstvolgende editie verschijnt eind december 2018.

Stuur nieuws, oproepen, aankondigingen en reacties naar: marta (at) omslag.nl

Een abonnement op de nieuwsbrief is gratis. Een vrijwillige donatie wordt zeer op prijs gesteld - donateurs worden (desgewenst) vermeld op de website.

Ook het tijdschrift ZOZ, uitgave van Omslag, bevat telkens een vaste rubriek met nieuws rond 'anders' wonen en leven. Proefnummer aanvragen >>>

Ecodorp Boekel heeft de bouwgrond gekocht!

28 november was een grote dag voor Ecodorp Boekel: bij de notaris werd de koopakte getekend voor de aankoop van 1,45 ha grond aan de Run van de gemeente Boekel om een dorpje met 30 permanente, zeer duurzame woningen te realiseren. Grondprijs: € 1,08 miljoen.

De provincie Noord-Brabant investeert € 200.000 subsidie in het project en daarnaast heeft het Nationaal Groenfonds een investering van € 900.000 gedaan om de grond te kunnen aanschaffen, zodat deze groene woonwijk een voorbeeld kan zijn van een wijk die in balans leeft met zijn natuurlijke omgeving.

Afgelopen najaar deed de Duitse GLS Bank al de toezegging een lening te verstrekken van 3,5 miljoen, met een looptijd van dertig jaar, onder voorwaarde dat de ecodorpers zelf gezamenlijk 40% eigen vermogen inzetten.
Voor de mede-financiering daarvan loopt een certicifatenactie tegen een rente van 2 procent of in natura. Iedereen kan een of meerdere certificaten kopen à € 300,-.

De initiatiefnemers, huidige en toekomstige bewoners hebben zich verenigd in een coöperatie. Ze hebben vijf jaar lang gezocht naar een hypotheekverstrekker die onder gunstige voorwaarden wil participeren in de realisatie van het dorp. Nederlandse banken durfden de investering niet aan, maar de Duitse GLS-bank (Gemeinschaftsbank für Leihen und Schenken) is daartoe wel bereid. Deze coöperatieve bank heeft ruime ervaring met het financieren van woongemeenschappen bij de aankoop van collectieve panden via het Mietshäuser Syndikat (MS).

Het Nederlandse platform CoopLink, kennisnetwerk van/voor wooncoöperaties heeft bemiddeld in de contacten met de GLS Bank, evenals VrijCoop, die het model van het in Duitsland actieve Mietshäuser Syndikat ombouwde naar de Nederlandse situatie. In verschillende steden in Duitsland wonen en werken bijna 2000 mensen met elkaar in panden die in collectief bezit zijn en waarin individuen de door hen gebruikte en gedeelde ruimte huren.

Volgens voorzitter Ad Vlems staan nu alle seinen op groen voor de definitieve bouw van de huizen. De leden hopen in 2019 te kunnen starten met de bouw van de eerste tien woningen. Nu de bouwvergunning is aangevraagd, wordt begonnen met het bouwrijp (laten) maken van de grond, zodat de wijk kan voldoen aan de hoge duurzaamheidsambities.

Meer over Ecodorp Boekel >>> Mee-investeren in Ecodorp Boekel >>> Aankoop van de grond in de krant >>>

Korte documentaire over Ecodorp Boekel bij Omroep Human (feb. 2017) >>>

Diever krijgt groene wijk met ruig openbaar groen en (ook) kleine huizen

In het centrum van Diever (Dr) komt een nieuwe wijk met 80 zeer duurzame woningen, waar biodiversiteit voorrang krijgt op groenonderhoud. Er is ook ruimte voor negen tiny houses.

De nieuw te bouwen woningen komen in de bestaande nieuwbouwwijk Kalterbroeken. De woningen krijgen geen gasaansluiting. Zonnepanelen, warmtepompen en sedumdaken worden eerder regel dan uitzondering.
Het bestemmingsplan staat ook de bouw van negen tiny houses toe: 'microwoningen' niet groter dan 50 vierkante meter. Er komen zowel koop- als huurwoningen en huishoudens kunnen ook samen bouwen in eigen beheer. De wijk grenst aan een visvijver en een ecologische zone. Meer >>>

Aan de noordkant van de wijk is nu al het wooncomplex van de Zandroos in aanbouw: 11 koop- en 11 sociale huurappartementen voor actieve, spirituele en milieubewuste 50-plussers. Centraal in het grote gebouw komt een gemeenschappelijke ruimte, waar naast bewoners ook buurt- en dorpsgenoten elkaar kunnen ontmoeten, en misschien komt er ook een voedselos. De oplevering is in mei 2019.

Kalterbroeken is een bestaande nieuwbouwwijk, direct achter het gemeentehuis en aan de rand van Diever (gemeente Westerveld). Artikel uit het Dagblad van het Noorden >>>

Steun van ministerie bij ontwikkeling van ecodorpen

,,Het bouwen van ecodorpen past goed binnen de huidige regels, iets wat bij veel gemeenten en initiatiefnemers van ecodorpen nog niet bekend is'' aldus Monique Arnolds van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Zij ondertekende als eerste de intentieverklaring voor het ontwikkelen van een Green Deal Ecodorpen.

De ondertekening vond plaats aan het slot van het symposium 'De meerwaarde van Ecodorpen’, op 27 september georganiseerd door het Nederlandse Ecodorpen Netwerk. Tijdens dit symposium stonden onder meer de mogelijkheden van de nieuwe Omgevingswet centraal. Deze wet kan gemeenten meer ruimte geven om af te wijken van het Bouwbesluit bij het realiseren van ecowijken en -dorpen die nu nog vaak stranden in te starre regelgeving.

Tijdens het symposium stelden verschillende ecodorp-initiatieven zich voor, waarbij ze ook de knelpunten zichtbaar maakten, waar ze in de praktijk tegenaan lopen. Doel van het symposium was om gemeenten, woningcorporaties, ecodorpers en initiatiefnemers dichter bij elkaar te brengen en meer samen op te trekken bij het realiseren van projecten. Van het symposium is binnenkomt een inhoudelijk verslag beschikbaar.

In de Grean Deal spreken personen, ecodorpen, (lokale) overheden en andere organisaties de wens uit tot:
1. Het onderzoeken van de bijdrage die een ecodorp levert aan de economische, ecologische, sociale meerwaarde van de samenleving.
2. Het openstaan voor uitwisselingen van ideeën tussen ecodorpen en (lokale) overheden
3. Het versterken van de samenwerking tussen (lokale) overheden en ecodorpen die toewerkt naar een Green Deal Ecodorpen

Meer over deze en andere ontwikkelingen rond ecodorpen: ecodorpennetwerk.nl

Nieuwe naam en logo
Het Nederlandse Ecodorpen Netwerk heeft een nieuwe naam: GEN-Nederland oftewel: Global Ecovillage Network Nederland. De naam sluit aan bij het internationale Global Ecovillage Network (GEN) waarbij de Nederlandse ecodorpenbeweging 2015 is aangesloten.

TIP: In ZOZ148 komt er verslag van Omslag-medewerkster Marion van der Heijden, die bij het synmposium aanwezig was. Proefummer aanvragen >>>

Duitse GLS Bank verkent Nederland

Met de medefinancierng van twee sociaal-ecologische woon(werk)projecten in zelfbeheer, verkent de Duitse GLS Bank nu ook de mogelijkheden in Nederland. Een belangerijke financiele steun in de rug voor Ecodorp Boekel.

De Gemeinschaftsbank für Leihen und Schenken (GLS) werd in 1974 opgericht vanuit een antroposofische achtergrond. Het was de eerste sociale en ecologische bank in Duitsland die met zijn geld niet speculeert op de internationale financiële markten, maar onder zeer gunstige voorwaarden kredieten verstrekt aan duurzame ondernemers die sociaal, ecologisch en economisch zinvolle projecten willen creëren.

De GLS Bank is ook de ‘huisbankier’ van de wooncollectieven die zijn aangesloten bij het Mietshäuser Syndikat, een Duits initiatief, dat al ruim twintig jaar opereert als netwerk van groepen die collectief een woongebouw kopen en daar als individu hun woon- en/of werkruimte huren tegen een sociale huur. Het collectief blijft eigenaar. De aanpak is onder meer gebaseerd op collectieve aankoop en financiering, solidaire medefinanciering, zelforganisatie, zelfbeheer en het oprichten van een coöperatie door leden/bewoners (die alle mede-eigenaar zijn) voor het organiseren van onderhoud, besluitvorming etc.

Het eerste project in Nederland dat door de GLS Bank werd medegefinancierd is woonwerkpand Soweto in Amsterdam. Het volgende project dat in aanmerking komt is Ecodorp Boekel. Hopelijk zullen ook de Nederlandse ethische banken zich door de GLS Bank laten inspireren.

Om de kansen en mogelijkheden van collectieve aankoop van panden in zelfbeheer in Nederland te vergroten, werd in 2015 VrijCoop opgericht. Dit netwerk heeft inmiddels ook goede contacten opgebouwd met de GLS Bank.

TIP: ZOZ148 bevat een uitgebreider verhaal over de GLS Bank. Proefummer aanvragen >>>

Ruimte voor de bouw van kleine huizen in nieuw bos

Tijdens een informatiebijeenkomst op 17 december worden de mogelijkhden verkend voor de functiecombinatie nieuw bos en Tiny Housing. Aanmelden voor 26 november.

In februari 2018 presenteerde het Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI) het rapport 'Nieuw bos en klein wonen'. Het geeft weer hoe de ambitie van onze overheid om 20.000 hectare nieuw bos te creëren financieel rendabel gemaakt kan worden, door het te combineren met Tiny House bewoning. Volgens Guido Enthoven van het IMI kunnen maar liefst 60.000 Tiny Houses gerealiseerd worden in deze praktische functiecombinatie.

Gemeenten moeten aan de slag met de klimaatdoelstellingen en hebben een behoorlijke woningopgave. Tiny House aspirant bewoners kloppen daarnaast in toenemende bij hen aan de deur met de vraag waar wonen in een Tiny House is toegestaan en of de gemeente een locatie beschikbaar wil stellen. Er komen dus behoorlijk wat vragen op de gemeenten af waar men niet direct een antwoord op heeft. Er is vaak beperkt capaciteit beschikbaar om deze antwoorden te vinden. De meest efficiënte weg is om samen met andere gemeenten de functiecombinatie nieuwe natuur en klein wonen te onderzoeken, met ondersteuning van een team van ervaren specialisten op het gebied van natuurontwikkeling en Tiny Housing.

Gemeenten die mogelijkheden zien voor de functiecombinatie nieuw bos en Tiny Housing kunnen nu deelnemen aan het ‘testlab nieuwe natuur en klein wonen’, voortkomende uit het rapport Nieuw bos en Klein wonen. In een community of practice worden samen oplossingen gezocht worden voor de vraagstukken die bij een dergelijk project komen kijken. Informatie en kennis delen met andere gemeenten is daarbij zeer waardevol en maakt een belangrijk deel uit van het testlab. De gemeenten Wageningen, Zwijndrecht, Nijmegen, Westerveld, Oss, Westland, Horst aan de Maas, Oosterhout en Zeewolde hebben inmiddels interesse in deelname getoond/deelname toegezegd.

Op 17 december 2018 is er van 13.00-16.15 uur een eerste informatiebijeenkomst gepland in het Provinciehuis in Den Bosch als kick-off van het testlab. Naast het IMI zijn de partners in het project aanwezig: Natuurverdubbelaars, Staatsbosbeheer, Link in Green en Tiny House Nederland. Aan de bijeenkomst zijn geen kosten verbonden.

De bijeenkomst richt zich in het bijzonder op vertegenwoordigers van gemeenten en provincies, maar staat ook open voor serieuze initiatiefnemers, met een ambitie die verder gaat dan het realiseren van een eigen woonwens. Wie interesse heeft kan zich voor uiterlijk 26 november aanmelden per e-mail bij g.enthoven ( at ) imi.nu of daan ( at ) natuurverdubbelaars.nl. Vermeld ' aanmelding 17 december. Meer over deze middag: www.marjoleininhetklein.com

Erfdelen: collectief wonen op het platteland - in Salland?

Erfdelen is een concept voor herbestemming van leegstaande boerderijen op het platteland tot een collectieve woonvoorziening. Momenteel loopt een onderzoek naar de mogelijkheden voor Proeftuin Erfdelen Salland. Recent kwam er financiële steun van diverse kanten.

Elke dag komen er op het Nederlandse platteland vijf boerderijen leeg. Tegelijkertijd groeit bij veel mensen de behoefte om kleiner te wonen, met meer mensen samen te wonen en elkaar te helpen. Tel daarbij op de noodzaak om minder fossiele brandstoffen te gebruiken en de CO2 uitstoot te beperken. En als je dan ook nog de leefbaarheid van het platteland wilt vergroten, dan ligt het voor de hand dat er nieuwe plannen worden ontwikkeld.

Pieter Parmentier bedacht het concept 'Erfdelen’, waarbij een kleine groep oudere mensen samen een boerderij betrekt en voorzieningen deelt, zoals een eetkeuken, werkplaats, logeerkamers, wasserette en bibliotheek). Daarnaast heeft ieder een eigen kleine vrijstaand woning in of rond de boerderij. Een eerste pilot wordt momenteel ontwikkeld voor Salland. Er zijn ook regelmatig informatiebijeenkomsten in andere regio's in het land, zoals op 13 december in Wormerveer (NH).

Laatste nieuws
Eind november 2018 werd bekend dat Provinciale Staten van Overijssel twee miljoen euro beschikbaarheeft gesteld om pilots zoals Erfdelen mogelijk te maken. De regeling wordt op dit moment uitgewerkt en het voornemen is om niet teveel regels in te bouwen. Daarnaast hebben de rentmeesters van ASR zich bereid verklaard om mee te werken (ASR is eigenaar en beheerder van 38.000 hectare en daarmee ook van veel landgoederen en erven). Ook de Rabobank ziet mogelijkheden en de Ter Steege Groep is eveneens bereid om te investeren.

Web: www.erfdelen.nl Interview met Pieter Parmentier >>>

TIP: Op 12 januari 2019 organiseert Bureau Viertel in Lent/Nijmegen een speciale 'Steigerdag' rond het concept Erfdelen. Meer over deze dag >>> .

Duurzaam wonen in de Over-Betuwe

Aan de Veldstraat in Hemmen/Zetten (5 km van Wageningen) komt een zeer duurzaam, sociaal en ondernemend wijkje: De Groene Morgen.

Na jarenlange voorbereidingen heeft initiatiefgroep Duurzaam Wonen Over-Betuwe (DWO) overeenstemming bereikt met de gemeente en woningstichting Valburg voor het realiseren van een duurzaam, sociaal en ondernemend wijkje aan de Veldstraat in Zetten (5 km van Wageningen). Als alles volgens plan blijft verlopen, zou in de loop van 2020 al kunnen worden gestart met de bouw van de eerste woningen.

Het wijkje krijgt de naam De Groene Morgen en zal gaan bestaan uit 20-24 energiezuinige en betaalbare woningen (huur en koop) van verschillende grootte voor 44 bewoners. Ze gaan samen zorgdragen voor hun leefomgeving en delen een aantal gemeenschappelijke ruimtes en voorzieningen. Ook komt er een mogelijkheid om werkruimtes te huren. Naast verschillende wooneenheden komt er een multifunctioneel ruimte met een openbare functie, waar verschillende (buurt)activiteiten georganiseerd kunnen worden.
Naast het project van DWO is het de bedoeling dat op het perceel ook een aantal zorgwoningen, een particulier initiatief voor senioren en enkele vrije sectorwoningen komen, alles onder een ecologische paraplu.

De woningen worden van ecologische en duurzame materialen gebouwd en de bouwmaterialen kunnen bij afbraak van de woningen worden hergebruikt of gecomposteerd. De wijk krijgt geen gasaansluiting, gaat in haar eigen energiebehoefte voorzien en reinigt haar eigen afvalwater. Hemelwater komt niet in het riool maar wordt terug gegeven aan de aarde.

Na enkele huiskamerbijeenkomsten om belangstellenden nader te informeren. worden momenteel individuele gesprekken gevoerd met potentiële bewoners om concrete wensen, verwachtingen en een actieve bijdrage aan het project te bespreken. Daarna kan aspirant-lidmaatschap van de vereniging volgen en deelname aan algemene ledenvergaderingen, waarin de voortgang van het project wordt besproken. Elk lid wordt ook actief in een van de werkgroepen rond specifkeke thema's. De bewonersgroep krijgt al flink vorm; er is nu al een wachtlijst voor de categorie 'huur 60+', maar voor andere woningen kunnen gemotiveerde belangstellenden zich nog melden. Voor hen komt er begin februari 2019 een informatiebijeenkomst. De website wordt binnenkort bijgewerkt: duurzaamwonenoverbetuwe.nl

Veel meer initiatieven rond duurzaam, sociaal-ecologisch en gemeenschappelijk wonen >>>

Villa Futura, Den Haag

Aan de Virulylaan 50, op de grens van Den Haag en Leidschendam zal zich Villa Futura ontwikkelen: een woongemeenschap voor én door actieve mensen van alle leeftijden, die samen een prettige en duurzame leefomgeving willen creëren.

Villa Futura wordt een woongemeenschap met circa 20 koopwoningen. Zelfstandig, maar daarnaast ook met voorzieningen die door het gezamenlijk gebruik efficiënter zijn, zowel qua milieu als qua kosten en die bovendien bijdragen aan de sociale samenhang. De lat ligt hoog waar het gaat om innovatieve duurzaamheidsambities; die worden waargemaakt door middel van workshops en mede-opdrachtgeverschap.Villa Futura is een initiatief van het Centrum Groepswonen Den Haag.

Er is nu nog ruimte voor een paar mensen om mee te doen. Meer info >>>

Ter introductie van dit project is er op dinsdagavond 11 september een informatiebijeenkomst, met een workshop over duurzaam bouwen door Kees Duijvestein. Meer >>>

Meer projecten van Centrum Groepswonen >>>

De Boschgaard: sociaal ecologisch wonen/werken in Den Bosch

De Boschgaard is een initiatief van een groep jonge idealisten die samen met woningcorporatie Zayaz een zelfgeorganiseerd ecologisch woonproject met sociale wijkruimten aan het opzetten zijn in Den Bosch: een sociaal, ecologisch woonwerkpand in zelfbeheer.

Boschgaard is een collectief van Bosschenaren die samen een pand willen beheren waarin ze kunnen wonen, werken en een sociale buurtfunctie vervullen. Voor de initiatiefnemers is het logischer om samen een pand te delen waarin iedereen zijn eigen stek heeft, maar waar ook een boel ruimte is om samen te werken. Samen een kantoor te delen, een werkplaats of een atelier, maar dan in je eigen huis. Dit scheelt kosten, en je kunt nog eens om hulp vragen als je dat nodig hebt. Daarnaast willen ze een deel van het pand als sociale ruimte gebruiken, waarvan ook de buurt gebruik kan maken. Dat kan varieren van vergaderruimte tot theater, tuinieren, fietsreparatie of een taalcursus.

Woningcorporatie Zayaz bleek bereid de plannen te steunen en stelde een locatie beschikbaar aan het Mgr. van Roosmalenplein 32, waar voorheen gemeenschapshuis de Patio was gevestigd. Dit pand werd al in 2005 gekraakt door een groep idealistische jongeren die steeds goed voor het pand hebben gezorgd, evenals voor het aangrenzende terrein en haar bewoners Zo groeide de Patio uit tot een betekenisvolle plek voor veel mensen uit de omgeving. De huidige bewoners hebben al een hoop voorwerk gedaan om de plek weer voor de buurt in te zetten, en de nieuwe bewoners gaan die initiatieven nog verder verstevigen en vergroten.
De Boschgaard zal uit negentien units gaan bestaan, waar ongeveer 30 mensen kunnen wonen. Daarbij wordt gestreefd naar een diverse groep singles, duo’s en gezinnen. Een deel van het pand zal bestaan uit groepswoningen en een deel uit individuele woningen tegen sociale huurprijzen. De bewoners gaan een vereniging vormen die samen verantwoordelijk is voor de onderhoud en beheer van het pand.

Er is nu nog ruimte voor een paar gemotiveerde bewoners met een duurzame leefstijl, die collectief willen wonen, graag actief willen zijn om het pand draaiende te houden en die ook iets leuks kunnen bijdragen aan de sociale buurtruimes. Bekijk een filmpje op lokale tv >>>

Reacties naar: wonen@boschgaard.nl. Web: www.boschgaard.nl

Bouw van 'Zweeds' ecodorpje Bolderburen in Almere gestart

De bouw van de eerste huizen/huisjes in het 'Zweedse' ecodorpje Bolderburen in Almere-Oosterwold is gestart. Alle huizen zijn verkocht.

In Almere-Oosterwold is de bouw gestart van de eerste huizen in ecodorpje Bolderburen: een groene oase op een terrein van 2 hectare biologische landbouwgrond. Er komen 22 vrijstaande houten huizen naar Zweeds model, goed geïsoleerd, ecologisch en energieneutraal. Er komt een mix aan huizen, die als uitgangspunt hebben: groter wonen op een kleiner oppervlakte. De huizen zijn ontworpen voor verschillende gezinssamenstellingen en levensfasen. Van een villa met vijf slaapkamers, tot een Tiny House voor een persoon. De locatie biedt volop ruimte voor moestuinen en fruitboomgaarden. Water wordt op eigen terrein gezuiverd en energie wordt grotendeels zelf opgewekt.
Allle woningen zijn inmiddels verkocht. Inspiratiebron voor het dorpje zijn de boeken van Astrid Lindgren over Bolderburen en Michiel van de Hazelhoeve.

Intussen is ook gestart met de vervolgprojecten Hazelhoeve I en Hazelhoeve II. De huizen hiervan zullen naar verwachting in 2019 en 2020 opgeleverd worden. Voor deze woningen komen alleen mensen in aanmerking die al als belangstellende bekend zijn bij de gemeente Almere. Er is een wachtlijst. Misschien komen er nog meer soortgelijke projecten. Meer op de website >>>

Uitgebreid Interview in De Volkskrant van 26 november 2018 >>>

Allemansland in Brabant

Geïnspireerd door Bolderburen ontstond het plan voor ‘Allemansland’, nabij de grens van Noord-Brabant en Limburg. Momenteel zijn gesprekken gaande met de gemeenten Deurne, Gemert-Bakel en Venray en misschien komt er zelfs een tweede initiatief. Er zijn regelmatig bijeenkomsten voor geïnteresseerden. Web: allemans.land

Het is een feit: ecodorp Noordeland komt in Vlagtwedde!

Na jaren van noeste voorbereiding, is op 13 juni de koopovereenkomst getekend voor het realiseren van Ecodorp Noordeland in Vlagtwedde (Gr).

De gemeente Vlagtwedde is enthousiast over de vestiging van een ecodorp in hun gemeente en heeft samen met de initiatiefgroep gezocht naar een geschikte locatie voor een ecodorp met 50 tot 100 inwoners. Die is nu gevonden: het terrein van de oude aardappelzetmeelfabriek in Ter Apel, een locatie van 9,3 ha.
Wat nu nog rest is de goedkeuring van het bestemmingsplan (6 maanden) voor 30 ecowoningen, duurzame bedrijvigheid en voedselnatuur.

Ecodorp Noordeland wil uitgroeien tot een woonwerkgemeenschap van 50 tot 100 bewoners van alle leeftijden. De vele gemeenschappelijke voorzieningen in het dorp bieden ruimte aan samen zijn, samen delen en samen doen. Denk hierbij o.a. aan een dorpshuis, groepsruimte, restaurant, bibliotheek, houtwerkplaats, verscheidende ateliers, een podium, moestuinen en voedselbos, een kinderspeelplaats, zwemvijver, sauna en een stilteplek.
Centraal in dit initiatief staan veerkracht, diversiteit en het opbouwen van een rijk web van verbondenheid, met ecologische duurzame woningen en diverse collectieve voorzieningen waaronder bedrijfs- en kantoorruimten voor (lokale) economische bedrijvigheid. ,,Zo willen we een bijdrage leveren aan manieren van wonen en werken die meer in harmonie zijn met de natuurlijke omgeving en houdbaar zijn voor de toekomst''

Binnen het initiatief is nu nog ruimte voor mensen die zich willen aansluiten. Ook mensen die willen ondersteunen met specifieke deskundigheid zoals: een financieel adviseur, een fiscalist, een notaris, een jurist, een boekhouder, een websitebouwer/lay-outer, techneuten en eco-bouwers en een eco-architect zijn van harte welkom.

De initiatiefgroep gaat proberen subsidies te verwerven, maar elke nieuwe deelnemer legt zelf ook E. 15.000,- inschrijfgeld in.

Web: www.ecodorpnoordeland.nl

ZOZ 148 bevat een uitgebreider verhaal over de totstandkoming van Ecodorp Noordeland. Bestellen >>>

Meer nieuwe initiatieven in zeer verschillende stadia van ontwikkeling >>>

Magazine 'Klein wonen' - tweede editie is uit!

Medio september verscheen het tweede nummer van het digitale magazine Klein Wonen; het verschjijnt elk kwartaal .

Nu de vraag naar wonen in kleine huisjes fors toeneemt, en er steeds meer plekken komen waar tiny houses kunnen worden gebouwd en bewoond, werd het tijd voor een heus magazine dat de ontwikkelingen rond dit nieuwe fenomeen volgt en in beeld brengt. De redactie koos voor een digitaal magazine, omdat zo optimaal gebruik kan worden gemaakt van interactie, zoals hyperlinks naar video’s, extra foto’s (o.a. 360 graden beelden), websites, sociale media en downloads.

Elke editie brengt een keur van interviews, achtergrondverhalen, columns, fotoreportages en nieuwtjes over wonen in tiny houses, campers, woonboten en andere klerine woonvormen, de laatste ontwikkelingen op het gebied van klein wonen, zelfbouw, projecten en het buitenleven rond kleine woningen.

De redactie van Klein Wonen wordt gevormd door mensen die stevig zijn geworteld in de tiny house-beweging, zoals Marjolein Jonker, Raymond Kool, Mick van Zadelhoff en Regina Frakking. Daarnaast kunnen artikelen worden aangeleverd door gastschrijvers.

Een los nummer is voor 2 euro te bestellen. Een abonnement kost 8 euro voor een jaar of 14 euro voor twee jaar. Meer >>>

Groen licht voor wooncoöperaties

Er komt overheidssteun bij het oprichten van een wooncoöperatie: een organisatievorm waarbij de zeggenschap van huurwoningen primair bij de bewoners zelf ligt.

Op 28 mei organiseerde Platform31 het congres 'De wooncoöperatie, die komt er wél'! Daar kondigde BZK-minister Ollongren een aantal regelingen aan die de verdere ontwikkeling van wooncoöperaties moeten stimuleren en ze gaat onderzoeken hoe zij initiatieven financieel kan ondersteunen. Ook staat zij achter het idee van een landelijk expertise- of kenniscentrum voor wooncoöperaties, ‘anders moet iedereen het wiel zelf uitvinden’. Een uitgebreid kennisdossier over wooncoöperaties staat op www.platform31.nl.

De structuur van een wooncoöperatie is zoals bij een vereniging, de coöperatie exploiteert en/of beheert de woningen voor de leden. Sinds de nieuwe Woningwet van kracht is, hebben huurders van woningcorporaties de wettelijke mogelijkheid om een wooncoöperatie te starten. Daarbuiten zijn er ook mogelijkheden en varianten. Het kan gaan om bestaande of nieuwe woningen. Zo blijven er meer sociale huurwoningen beschikbaar voor mensen die daarvoor in aanmerking komen.

Nieuwe taak voor CoopLink
Mede door deze ontwikkeling ziet CoopLink, kennisnet wooncoöperaties dat in 2016 werd opgericht voor en door initiatieven voor wooncoöperaties, een nieuwe taak voor zich weggelegd. De initiatiefnemers - !Woon, de WBVG en de Woonbond - zagen en zien in wooncoöperaties de ultieme vorm van zelfbeheer door bewoners. Het doel was altijd al om na drie jaar (2016-2018) te komen tot een zelfstandig functionerend platform van wooncoöperaties, want een beweging voor meer wooncoöperaties staat of valt met de kracht van de initiatiefnemers. En zonder een goede kennis en representatie van de initiatieven is er geen krachtige groei van de wooncoöperaties mogelijk. Meer over Cooplink >>>

De organisatievorm van een wooncoöperatie is ook heel goed toepasbaar bij bestaande of nieuwe gemeenschappelijkwonen-projecten.

Zet je (woon)dromen in de steigers

Voor mensen die een ecologisch woon(werk)project willen opzetten in zelfbeheer, biedt Bureau Viertel in 2018 een startersbijeenkomst en een serie praktische workshops.

Gemeenschappelijk wonen kan niet georganiseerd worden door een projectontwikkelaar of door de overheid. Het moet vanuit toekomstige bewoners zelf komen. Van mensen die dromen van wonen en leven in een groene, sociale, avontuurlijke en inspirerende omgeving. Mensen die het aandurven om hun idealen in de praktijk vorm te geven. Strowijk Iewan in Lent (Nijmegen), is daarvan een mooi inspirerend voorbeeld. Het is het eerste sociaal-duurzame woon(werk)-project dat door de bewoners zelf in eigen beheer ecologisch werd ontwikkeld.

Om beginnende groepen en losse dromers handvatten te geven, organiseert Bureau Viertel af en toe een startbijeenkomst 'Zet je dromen in de steigers'. De bijeenkomsten worden georganiseerd door Hanneke Beld en Mare Nynke Zijlstra, initiatiefnemers van Iewan: ,,Wij willen dat er veel meer woonprojecten van de grond komen en liefst wat sneller. Het wiel telkens opnieuw uitvinden is niet nodig. Wij delen onze kennis graag!

Zet je dromen in de steigers-Academy
Naast startersbijeenkomsten organiseert Bureau Viertel in 2018 en 2019 ook een serie losse workshops, telkens rond een thema dat van belang is om je eigen woonproject op te kunnen zetten. De nadruk ligt op een praktische aanpak, met ruimte voor vragen en het delen van ervaringen. Waar nodig worden gastspecialisten uitgeneodigd. Je kunt mixen en matchen om precies datgene te leren waar je behoefte aan hebt, of het hele programma volgen. Bekijk hier het programma >>>

TIP: Op 12 januari 2019 organiseert Bureau Viertel in Lent/Nijmegen een speciale 'Steigherdag' rond het concept Erfdelen. Meer over deze dag >>> .

-------
NB: in oktober 2016 organiseerde Omslag de Aanloopdag 'Een sociaal-ecologisch woonproject met zelfbeheer opzetten', waaraan Bureau Viertel ook haat medewerking verleende. Het uitgebreide verslag van deze boeiende dag is nog beschikbaar. Lees het hier >>>

Waar is plek voor een Tiny House?

Op veel plekken in het land zijn mogelijkheden om (tijdelijk) een zeer klein huis te plaatsen. Tiny House-pionier Marjolein Jonker en Marcel van Mierlo (Leven in Tuinen) onderhouden een website, waar mensen Tiny Houses en Tiny House woonlocaties kunnen opzoeken en aanbieden.

Bedrijven en eigenaren van Tiny Houses die bestemd zijn voor primaire bewoning, kunnen hun huisjes te huur of te koop aanbieden. Daarnaast kunnen eigenaren van gronden die geschikt zijn of geschikt gemaakt kunnen worden voor Tiny Houses, deze aanbieden op de website. En wie op zoek is naar een Tiny House of een stukje grond voor een klein huis, kan rondneuzen op de kaart, in de blog of op het forum. Je kunt zelfs een alert instellen zodat je een berichtje in je mailbox krijgt wanneer er een nieuw aanbod wordt geplaatst in de door jou gewenste regio. Ook verschijnt er een nieuwsbrief. Websites: tinyfindy.nl. Zie ook www.marjoleininhetklein.com

Nieuw boek 'Anders Wonen' te koop bij Omslag

Marleen Hartog schreef een bijzonder leuk en inspirerend boek met verhalen van en over mensen die bewust kiezen voor een andere manier van wonen en leven dan gangbaar is: 'Anders Wonen'. Omdat de verhalen erg aansluiten bij de interesses van Omslag, hebben we het boek in de wederverkoop genomen.

Veel mensen dromen van een hutje op de hei, een plekje in de natuur en een eenvoudiger leven. Uit de ratrace van méér en sneller stappen en kiezen voor eenvoud, rust, aandacht, duurzaamheid en levenskwaliteit.
Sommige dromers zetten daadwerkelijk de stap om hun vleugels uit te slaan en verder te kijken dan de verwachtingen van de maatschappij. In haar boek ‘Anders wonen - verhalen van paradijsvogels' laat Marleen ons kennismaken met unieke mensen en hun verhalen. De een woont in een (zelfgebouwde) woonwagen, een ander op een schip of op een afgelegen plekje tussen het groen in een yurt, een woongemeenschap of in een Tiny House.
De avonturiers vertellen waarom zij voor hun alternatieve woonplek kozen. Wat was de drijfveer, hoe hebben ze dit aangepakt en wat heeft het hen gebracht? Een boek vol ervaring, inspiratie en lef! Prijs: € 19,95.

Meer over dit boek >>> Dit boek bestellen bij Omnslag >>> In ZOZ 142 staat een uitgebreide recensie >>>

Eerste Knarrenhof opgeleverd in Zwolle

Na een aanlooptijd van zes jaar, was in april 2018 eindelijk het officiële openingsfeest van de eerste Knarrenhof, in Zwolle. Een buurtje met 48 grote en kleine koop- en huurwoningen verdeeld over drie hofjes, met een gemeenschappelijk gebouw: het Hofhuys.

Een Knarrenhof is een nieuw concept voor wonen in een hofje door ouderen, binnen de grenzen van de sociale huur. Knarrenhof stelt privacy en wooncomfort centraal in een veilige en afsluitbare hof. Ieder heeft een eigen voordeur, inpandige berging, terras, zolder en eigen afsluitbare schuur op het terrein. Door de combinatie van ouderwets burenfatsoen en 'noaberschap' voelt een bewoner zich nooit alleen. Met de gemeenschappelijke tuin en hobbyruimte is er namelijk mogelijkheid voor ontmoeting.
Een Knarrenhof is geen woongroep, want niets moet (!) gezamenlijk, maar het kan wel. De bewoners organiseren samen het onderhoud, de zorg, energie etc. met hulp van de landelijke Stichting Knarrenhof.
Alles wat ze zelf kunnen doen, doen de bewoners liever zelf. Want als je dat laat doen door gebruikers zelf, is het altijd actiever, leuker, beter en goedkoper.

Ook in veel andere plaatsen in Nederland zijn inmiddels Knarrenhofjes in voorbereiding, zoals bijvoorbeeld in Almelo, Gouda, Uden en Zutphen: knarrenhof.nl/waar. Het streven is dat woningen in een Knarrenhof tegen een sociale huurprijs kunnen worden aangeboden; helaas lukt dat niet overal. Ook wordt bij sommige initiatieven de leeftijdsgrens van 50+ minder stringent gehanteerd, zoals bij het ‘Lutterhöfke’ in De Lutte.

Rondleidingen door nieuwe ecologische woon(werk)projecten

Recent zijn verschillende nieuwe sociaal-ecologische woon(werk)projecten opgeleverd. De trotse bewoners - soms ook de bouwers - leiden belangstellenden graag in hun wijk. Daarbij vertellen ze over de totstandkoming en het bouwproces, maar natuurlijk ook over het dagelijks wonen en leven in hun wijk.

- Wijk met 23 aardehuizen in Olst: eens per maand een rondwandeling door de wijk met uitleg over de achtergronden, het bouwproces en het huidige wonen in deze bijzondere wijk, die door de bewoners zelf werd ontwikkeld en gebouwd. Opgeleverd in 2014. 21 koop en 2 sociale huur. Start om 14:00 uur bij het parkeerterrein aan de noordzijde van de wijk, aan de Rietgors. Richtprijs € 3 p.p.. Geschikt voor deelnemers vanaf 12 jaar. Web: www.aardehuis.nl.

- Strowijk IEWAN in Lent: elke eerste zondag van de maand een rondleiding met uitleg in het eerste ecologische woon-werkproject in de sociale huursector,met zelfbeheer. Ontwikkeld en (goeddeels) zelf gebouwd door de bewoners. Opgeleverd in mei 2015. Start om 14:00 uur bij gemeenschapsgebouw De Kleine Wiel, Karl Marxstraat 101. www.iewan.nl. Er zijn aparte bijeenkomsten voor potentiële woonbelangstellenden.

- Woongemeenschap Eikpunt in Lent (Nijmegen) biedt eens per twee maanden een rondleiding voor algemeen geïnteresseerden. De pijlers van deze woongemeenschap zijn: meergeneratiewonen, stilte en bezinning, ecologisch en duurzaam en gemeenschapsvorming. Op de lange wachtlijst hebben dertigers en veertigers voorrang. www.woongemeenschapeikpunt.nl

- EcowijkMandora in Houten (U) werd in mei 2017 opgeleverd. Ook hier zijn eens per maand rondleidingen. Vooraf aanmelden! Web: www.ecowijkmandora.nl

Kijk voor meer rondleidingen en info-bijeenkomsten bij bestaande woonprojecten in de Aktie Agenda.

Meewerken aan Ecodorp Bergen

In mei 2013 werd Ecodorp Bergen eigenaar van een 15 ha grote locatie aan de Groeneweg. Veel mensen kunnen praktisch bijdragen om op deze plek een ecodorp te realiseren. Maar dat gaat stap voor stap.

Ecodorp Bergen wordt een woon-werkgemeenschap met de ambities: versterken van natuurwaarden, duurzaam samenleven, ateliers en werkplaatsen, zelfvoorziening in voedsel en energie, beheer van het landschap en bijdragen aan duurzaam toerisme. Concreet betekent dat: duurzame huizen bouwen, gebouwen te bestemmen voor ateliers, theater, muziek, dans, tentoonstelling, restaurant, winkel, kringloop, healing, cursussen/seminars, werkplaatsen en gemeenschappelijke voorzieningen. Verder wordt ruimte geschapen voor recreatie, permacultuur tuinen, dieren, waterzuivering en het opwekken van duurzame energie.

De opbouw van Ecodorp Bergen is een proces waaraan ook veel vrijwilligers kunnen meewerken. Daartoe is er elke donderdag een meewerkdag en zijn er af en toe klusweekends. Tijdens het meewerken maak je ook kennis met het terrein en toekomstige bewoners en kun je het samenleven en werken in een community ervaren. Wie meerdere dagen achter elkaar meewerkt kan overnachten in de daarvoor bestemde gebouwen. Lees hier de laatste nieuwsbrief >>>

Voor belangstellenden is er elke eerste zondag van de maand om 14:00 uur een rondleiding over het terrein met uitleg van de plannen en vorderingen. Website: www.ecodorpbergen.nl

Nieuwe ecodorp-initiatieven in Nederland

Voortdurend ontstaan er nieuwe initiatieven voor het opzetten van een ecodorp in Nederland. De meeste groepen verkeren nog in een prille initiatieffase.

Nieuwe en lopende initiatieven in 2018 zijn:

- Ecodorp Bergen (NH): grond aangekocht; groep en plek in opbouw
- Ecodorp Boekel (NB): locatie in (voorlopig) gebruik; groep in opbouw, tijdelijke woningen
- Ecodorp Noordeland (Noord-Oost Nederland) - locatie op het oog in Vlagtwedde
- Anastasia-dorp in Borger Odoorn (Dr). Medio 2017 locatie aangekocht
- Cooperatieve Vereniging Ecodorpen Gelderland (CVEG) Div. locaties in ontwikkeling
- Ecodorp Zuiderland, Nijmegen-Noord - locatie toegewezen, in 2018 in opstart
- Ecodorp Gelderland (in ontwikkelfase, groepsvorming)
- Ekodorp Elst. Meer info via hans ( at ) schaaij.eu en op Facebook
- Ecodorp Veluwezoom (pril initiatief uit 2016, alleen Facebookpagina)
- Ecodorp Bolderburen, Almere (in 2018 in aanbouw)
- Ecodorp Allemansland in Deurne/Venray (in 2018 in prille opstartfase)
- EcoHof Texel - bezig met groepsvorming
- Ecodorp Limburg: 'Lowakimo' (geen website, uitgebreide folder op verzoek) Info: 06-46157821, lowakimo(at)gmail.com
- Eco aan de Zaan (prille oriëntatiefase)
- Ecodorp Zeeland: pril initiatief, nog geen locatie, actief op Facebook
- Volwaardig Leven (afsplitsing van Anastasiadorp Twente, zoeken locatie)
- Ecodorp Akasha - nog zeer pril. Initiatiefnemers wonen in Loosdrecht: www.ecodorp-akasha.nl
- Ecodorp Natuurlijk Gaia in Venhorst/Boekel (NB). Pril initiatief
- Zelfbouw-ecodorp Terra Libertas in Groningen - opgestart in december 2015

Omslag houdt een (bij lange na niet volledig) overzicht bij van initiatieven-van-onderop.

Bekijk hier meer nieuwe initiatieven, die soms nog een in zeer pril stadium van ontwikkeling verkeren.

Te koop bij Omslag: de gids Diggers and Dreamers

De nieuwste editie van de gids 'Diggers and Dreamers' is nu verkrijgbaar bij Omslag. De gids (200 pagina's) biedt een uitgebreid overzicht van leefgemeenschappen en andere vormen van gemeenschappelijk wonen in Groot-Brittannië, naast inhoudelijke verhalen.

Diggers and Dreamers is al 25 jaar een bron van informatie en inspiratie voor dromers en doeners die zich willen oriënteren op leefgemeenschappen, cohousings en andere vormen van gemeenschappelijk wonen in Groot-Brittannië. De paperback staat barstensvol informatie over zeer uiteenlopende vormen van ‘communal living’ in steden, op het platteland, in ‘housing co-ops’, seculier, samen onder één dak, cohousings, woongroepen, seniorengroepen en nog veel meer.
Daarnaast bevat de gids informatie over het starten van nieuwe gemeenschappen en over het actief en levendig houden van bestaande groepen. Het belangrijkste deel van de gids is een opsomming van bestaande projecten, met informatieve beschrijvingen, foto’s, contactgegevens en eventuele mogelijkheden om een poosje mee te wonen en werken. In het Verenigd Koninkrijk is WWOOF-en erg populair.
De bijbehorende website www.diggersanddreamers.org.uk biedt veel extra informatie en een zoekmachine om projecten te zoeken.

Om de zeer hoge portokosten bij verzding vanuit Engeland te vermijden, heeft Omslag de 25ste editie van Diggers and Dreamers in de wederverkoop genomen. De gids telt 200 pagina's full color en kan via de webwinkel van Omslag worden besteld. Prijs: € 17,- plus € 2,- verzendkosten. Bestellen >>>

In ZOZ #135 (september/oktober 2016) van ZOZ, tweemaandelijks tijdschrift van Omslag, wordt 'Diggers and Dreamers' besproken door Omslag-medewerkster Marta Resink, die in 2016 een studiereis maakte langs woonprojecten in het Verenigd Koninkrijk. Lees meer >>>

Startgids voor Samenhuizers

Samenhuizen is de Vlaamse term voor gemeenschappelijk wonen. Hoe zet je de eerste stappen voor een nieuw initiatief? Samenhuizen vzw maakte daarover de Samenhuizen Startgids, een zeer informatief werkboek voor co-housing en co-wonen. Ook te bestellen bij Omslag.

De Startgids is vooral gemaakt voor individuen en groepen die zelf een gemeenschappelijkwonen-project willen starten. Naast algemene informatie over de verschillende vormen van samenhuizen, volgen hoofdstukken die stap voor stap de aanpak beschrijven: de aanloop: drie pijlers, hoe vind ik een startgroep, de grondvesten, structureren van het proces en de mate van participatie tijdens de ontwikkeling. Hoofdstuk 3 gaat over de juridische en financiële aspecten. Dit hoofdstuk is op onderdelen anders dan de situatie in Nederland, maar is wel informatief. Zoeken naar een geschikte locatie komt in het vierde hoofdstuk aan bod: ruimtelijke ordening, welke informatie heb je nodig, kopen, ontwerp en bouwen of verbouwen. Het laatste hoofdstuk gaat over ‘de groep’: vergaderen, groepsprocessen, nieuwe bewoners en mogelijke spanningen en conflicten.

Je kunt goed merken dat deze brochure vanuit de praktijk is geschreven, en herschreven. In het verleden heeft Omslag een eerdere versie van deze startgids in de wederverkoop genomen. We hebben nu besloten ook de nieuwste versie in het Omslag-winkeltje op te nemen. De brochure kwam tot stand met steun van de Vlaamse overheid en het Luchtkasteelfonds. De Startgids is ook integraal beschikbaar als bestand op de website van Samenhuizen: www.samenhuizen.be/startgids

Ook te bestellen bij Omslag!. Prijs: €. 15,-. Bestellen: www.omslag.nl

Aanloopdag 'Opzetten van een sociaal-ecologisch woonproject in zelfbeheer'

Op zaterdag 1 oktober 2016 organiseerde Omslag in Eindhoven een Aanloopdag rond het opzetten van een sociaal-ecologisch woonproject in zelfbeheer. Ervaringsdeskundigen Hanneke Beld en Mare Nynke Zijlstra, betrokken bij Strowijk IEWAN, vertelden vanuit hun ervaringen. En ze presenteerden een nieuwe workshop.

Strowijk IEWAN in Lent (bij Nijmegen) is de eerste ecologische woonwijk in Nederland, die door de bewoners zelf werd geïnitieerd en (deels) gebouwd in samenwerking met een woningcorporatie. Het leverde een prachtig project op met woningen van verschillende grootte in zelfbeheer binnen de sociale huursector. Hanneke Beld en Mare Nynke Zijlstra zijn vanaf het eerste keukentafelgesprek (1999) tot aan de oplevering (2015) betrokken bij Strowijk IEWAN. Ze wonen er ook. Vanaf het allereerste begin hebben de toekomstige bewoners de regie stevig in eigen hand gehouden en ze hebben hun huizen goeddeels zelf gebouwd met hulp van heel veel vrijwilligers.

Tijdens deze Aanloopdag vertelden Hanneke en Mare Nynke over de totstandkoming van Strowijk IEWAN en over de samenwerking met Talis. Daarna onthulden ze hun plannen met Bureau Viertel, met aansluitend de try-out van een workshop voor startende groepen, waaraan alle deelnemers actief en enthousiast deelnamen.

Lees hier het inhoudelijke verslag van deze zeer informatieve dag >>>

Verslagen van Aanloopdagen bij Omslag

Omslag organiseert op de eigen locatie in Eindhoven regelmatig Aanloopdagen rond een specifiek thema. Elke dag wordt ingeleid door een of meer personen vanuit de praktijk. De Aanloopdagen worden steevast zeer goed bezocht door deelnemers vanuit het hele land.

Van elke dag wordt een uitgebreid inhoudelijk verslag gemaakt.

Aanloopdag 'Lokaal ecologisch voedsel' (11 november 2017)
Aanloopdag 'De woöncooperatie, een nieuwe vorm van zelfbeheer' (25 maart 2017)
Aanloopdag 'Opzetten van een sociaal-ecologisch woonproject in zelfbeheer' (1 oktober 2016)
Aanloopdag 'Kleinschalig collectief wonen' (23 april 2016)
Aanloopdag 'Wonen in een zeer klein huis ('tiny house') in Nederland. (26 maart 2016)
Aanloopdag 'Filosofie van de eenvoud' (21 maart 2015)
Aanloopdag 'Permacultuur in je moestuin' (17 januari 2015)
Aanloopdag 'Een @nder soort geld' (25 oktober 2014)
Aanloopdag 'Kleinschaligheid als Alternatief' (5 april 2014)
Aanloopdag 'Collectief Wonen: duurzaam, sociaal en solidair' (8 februari 2014)

Meer over Aanloopdagen bij Omslag >>>

ZOZ - tijdschrift voor doen-denkers

ZOZ is het tweemaandelijks tijdschrift van Omslag Werkplaats voor Duurzame Ontwikkeling. Elk nummer bevat ook nieuws en artikelen rond 'anders' wonen en leven.

ZOZ 148 verscheen eind oktober 2018. Bekijk hier de inhoudsopgave van ZOZ >>>

Elke twee maanden brengt Omslag het papieren tijdschrift ZOZ uit: 48 pagina's boordevol nieuws en verhalen van en over mensen die werken aan een kleurrijke, duurzame samenleving. Ook: boek- en filmrecensies, lekkere vegetarische recepten, oproepen en de uitgebreide Aktie Agenda.
Elk nummer van ZOZ bevat ook altijd verschillende bijdragen over 'anders' wonen en leven, en een vaste rubriek met nieuws van het Servicepunt Anders Wonen Anders Leven.

Een jaarabonnement op ZOZ kost € 17,50 (€ 25- voor abonnees buiten Nederland). Ook als losse nummers te koop,

Vrijblijvend nader kennismaken met ZOZ? Vraag een proefnummer >>>

Servicepagina's

Reacties

Actueel nieuws en prikborden