
|
Terugblikken
op Aanloopdagen die al geweest zijn
Zaterdag 30 maart 2019: Werken aan gemeenschapsvorming
Tijdens deze Aanloopdag stond de CLIPS-methodiek centraal: een
ondersteuningsprogramma voor (eco)gemeenschapsprojecten. Paul Hendriksen verzorgde een introductie van dit nieuwe model voor
gemeenschapsontwikkeling.
Bekijk hier het inhoudelijke verslag van deze boeiende dag >>>
Een vitale, duurzame gemeenschap vormen is niet altijd zo eenvoudig.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat 80% van de initiatieven het niet
redt, meestal om sociale redenen. Hoe neem je met elkaar besluiten, hoe
ga je om met conflicten, hoe maak je collectieve dromen waar? Hoe zorg
je dat je/jullie enthousiasme van het begin, ook werkelijk op aarde komt
en een duurzame gemeenschap wordt?
CLIPS staat voor: Community Learning Incubator Programme for
Sustainability. In 2018 werd deze methode ook in Nederland
geïntroduceerd. De basis is een handig model voor gemeenschapsontwikkeling, met
aandacht voor vier elkaar aanvullende domeinen: het individu (‘Ik’), de
gemeenschap (‘Wij’), de gezamenlijke visie en missie en doelen
(‘Intentie’) , en de organisatie en omgeving van het initiatief
(‘Structuur’).
CLIPS kwam tot stand als resultaat van een
samenwerkingsverband van ecodorp-initiatieven uit negen Europese landen, waaronder Nederland.
Feitelijk is CLIPS een praktische bundeling van ervaringen en inzichten
van reeds langere tijd bestaande ecodorp-projecten in heel Europa.
Binnen CLIPS zijn die uitgewerkt in een oplossingsgericht programma om
bestaande en kersverse gemeenschapsprojecten te ondersteunen. Daarbij
wordt gebruik gemaakt van een goedgevulde gereedschapskist aan manieren
en middelen die zichzelf in de Europese ecodorpen-praktijk meermaals
hebben bewezen.
Tijdens deze Aanloopdag liet trainer Paul Hendriksen de deelnemers kennismaken met die vier domeinen.
NB: De CLIPS methode wordt
ook beschreven in een Nederlandstalig handboek. Dit handboek (60 pag. A4) is
ook bij Omslag te koop (à € 10,-) CLIPS-gids bestellen >>>
Zaterdag 11 november 2017: Lokaal ecologisch voedsel
In juli 2017 presenteerde Omslag de nieuwe poster: 'Gezond eten met
Ecovoeding', met negen aandachtspunten rond ecologisch voedsel. Op
zaterdag 11 november 2017 organiserden we een Aanloopdag rond lokaal ecologisch voedsel.
Dick Verheul, medewerker van Omslag lichtte poster nader
toe. Daarna vertelden enkele mensen vanuit hun eigen praktijk
hoe zij bezig zijn met lokaal ecologisch voedsel.
Alex Schreiner van CSA permacultuurtuinderij De Voedselketen
vertelde over het bedrijf dat zij samen met Linder van den Heerik runt:
over het achterliggende doel, de opzet en ontwikkeling van De
Voedselketen, telen zonder dierlijke mest en over het systeem van groente-abonnementen met
afhaalpunten in de regio. En ook over hun toekomstplannen.
Andreas Heijdendael, deelnemer aan de uitdaging 'Tien dagen lokaal' in Den Bosch, deed verslag van de achtergronden van deze actie en over zijn eigen ervaringen om gedurende tien dagen
zoveel mogelijk biologische geteelde producten uit eigen regio te
consumeren.
Natuurlijk bood deze dag ook volop gelegenheid voor het delen van eigen ervaringen en onderlinge uitwisseling.
Bekijk hier het uitgebreide verslag van deze Aanloopdag >>>
NB: meer
over Community Supported Agricultrure (CSA) en over de uitdaging 'Tien
dagen lokaal in Den Bosch', verscheen in ZOZ #142, tweemaandelijks
tijdschrift van Omslag. Proefnummer aanvragen?>>>

Zaterdag 25 maart 2017: De wooncoöperatie: een nieuwe vorm van zelfbeheer
Een wooncoöperatie is vorm
van wonen waarin de zeggenschap en zelforganisatie van de bewoners
voorop staat. Deze nieuwe vorm van (huur)wonen is in Nederland nog
vrij nieuw, en er is nog veel kennis en ervaring nodig om de wooncoöperatie ook in ons land tot een succes te maken.
Daarom organiseerde Omslag op 25 maart een Aanloopdag over wooncoöperaties, met medewerking van Bernard Smits.
In 2015 werd de nieuwe Woningwet van kracht. Deze wet biedt woningcorperaties de mogelijkheid om hun bezit af te stoten aan een wooncoöperatie.
Een wooncoöperatie is een vorm van zelforganisatie, waarin bewoners
gezamenlijk hun woningen beheren en onderhouden. Op die manier hebben de
leden echte zeggenschap en invloed op de betaalbaarheid en de kwaliteit
van hun wonen en/of leden kunnen gedeeltelijk eigenaar worden van hun
woning. Een wooncoöperatie kan ook een uitweg bieden aan Centraal- en
andere gemeenschappelijkwonen-projecten die te maken hebben met
negatieve effecten van de inkomenstoets.
De wooncoöperatie is voor menigeen een nog onbekend fenomeen, zowel voor
huurders als woningcorporaties. Om het opzetten van wooncoöperaties te stimuleren en initiatieven met elkaar te verbinden, werd in 2016 het landelijk platform CoopLink opgericht, een initiatief van de Landelijke Woonbond, Woningbouwvereniging Gelderland (WBVG) en !WOON
(v/h Amsterdams Steunpunt Wonen). Vooral via de website kan kennis en
ervaring worden gedeeld, maar er zijn ook af en toe fysieke
uitwisselingen.
Tijdens
de Aanloopdag op 25 maart verzorgde Bernard Smits, directeur van de
WBVG en mede-initiatiefnemer van CoopLink een presentatie over het hoe en
waarom van wooncoöperaties: voor wie is het interessant? Wat komt er
allemaal bij kijken als je een wooncoöperatie wilt oprichten en hoe vind
je medestanders, contacten met de huidige verhuurder, en met welke
juridische en financiële aspecten moet je rekening houden?
Het werd een pittige dag zonder kant-en-klare blauwdrukken, maar wel met veel
nuttige en praktische informatie en ontmoetingen met anderen die ook in
dit onderwerp zijn geïnteresseerd.
Bekijk hier het uitgebreide inhoudelijke verslag, met uitgebreide bijlage en foto's >>>
Zaterdag 1 oktober 2016: een sociaal-ecologisch woonproject met zelfbeheer opzetten
Strowijk
IEWAN in Lent is de eerste ecologische woonwijk in Nederland, die
door de bewoners zelf werd geïnitieerd en gebouwd, in samenwerking met
een woningcorporatie. Het leverde een prachtig project op met woningen
van verschillende grootte, in zelfbeheer en binnen de sociale
huursector. Twee van de initiatiefnemers en huidige bewoners vertelden
tijdens deze Aanloopdag over de totstandkoming van dit bijzondere
project. En ze boden de try-out van en nieuwe workshop.
Hanneke Beld en Mare Nynke Zijlstra zijn vanaf het eerste keukentafelgesprek (2009) tot aan de oplevering (2015) betrokken bij Strowijk IEWAN
in Lent (bij Nijmegen). Ze wonen er ook. Dit project, met 24
wooneenheden in zelfbeheer in de sociale huursector, gemeenschappelijke
tuinen en een gemeenschapshuis, kwam tot stand in samenwerking met
woningcorporatie Talis. Vanaf het allereerste begin hebben de
toekomstige bewoners de regie stevig in eigen hand gehouden en ze hebben
hun huizen goeddeels zelf gebouwd met hulp van heel veel vrijwilligers.
Filmpje over IEWAN >>>
Omdat Hanneke en Mare Nynke hun rijke ervaringen graag willen delen met anderen, hebben ze Bureau Viertel
opgericht. Ze werken nu aan een aanbod van presentaties en trainingen
voor diverse doelgroepen, begeleiding van startende groepen, advies aan
zowel bewoners, wooncorporaties als gemeenten, en gastlessen op school.
Tijdens
deze Aanloopdag vertelden ze enthousiast vanuit hun eigen ervaringen. Na
de pauze begeleidden ze een levendige try-out van een workshop voor
startende groepen,
waaraan alle deelnemers actief deelnamen. Het verslag van deze geweldige
dag en een sfeerverslag door een deelneemster zijn beschikbaar,
Bekijk hier het uitgebreide inhoudelijke verslag, en een sfeerverslag. Met veel foto's >>>
Zaterdag 23 april 2016:
kleinschalig collectief wonen
Deze super-informatieve dag organiseerden we vooral voor (groepjes) mensen die overwegen om samen een
kleinschalige collectieve woonvorm op te zetten, bijvoorbeeld in een
groot bestaand pand. Wat komt daar zoal bij kijken? Hoe vorm je een
groep, hoe maak je goede afspraken en waar vind je aansprekende
voorbeelden? Ook: hoe vind je een geschikt pand en hoe ga je een en
ander financieel en juridisch regelen? De dag werd ingeleid door ervaren deskundigen.
Stel: je wilt samen met een groepje vrienden of geestverwanten een
pand aankopen om er samen een collectieve vorm van samen leven te
realiseren. Wat komt daar zoal bij kijken, en: hoe pak je zoiets aan? Steeds vaker komen bij Omslag (groepjes) mensen langs die samen met anderen een boerderij of ander groot pand willen aankopen, om daar - met respect voor ieders privacy en persoonlijke levenssfeer -
een vorm van collectief wonen te realiseren. Voor menigeen is daarbij
ook belangrijk om zo nodig een beetje voor elkaar te zorgen, niet als
hulpverlener, maar gewoon als goede buur. Daarnaast spelen ook allerlei
andere aantrekkelijke factoren een rol: kosten delen, elkaar stimuleren en samen
activiteiten ondernemen, gezamenlijk gebruik van gemeenschappelijke
ruimten en voorzieningen, .. Maar zo'n stap zetten doe je niet zomaar.
Wat komt er allemaal bij kijken? Ofschoon elk initiatief zijn eigen weg moet zoeken en vinden, zijn er
veel aspecten waar (bijna) elke groep mee te maken krijgt. Daarover
ging deze Aanloopdag, die werd ingeleid door twee gedegen
ervaringsdeskundigen:
- Marieke van Ouwerkerk, zelfstandig architecte en tevens verbonden aan VOF De Verandering,
adviesbureau voor projectbegeleiding. Zij woont zelf in een pand in zelfbeheer en heeft veel ervaring met het
adviseren en begeleiden van projecten met creatieve, solidaire en/of
ideële uitgangspunten, en groepen die samen een pand willen kopen en
beheren.
- Anna Dijkhuis, sociologe en ervaren woongemeenschapsbewoonster. Zij is al vele jaren consulente bij de Landelijke Vereniging Centraal Wonen en adviseert woongemeenschappen in oprichting en bestaande woongemeenschappen op het gebied van contacten met
overheden, het sociale proces en het opzetten
van een democratische structuur om samen tot keuzes te komen.
Natuurlijk bood deze dag ook ruimte voor onderlinge uitwisseling.
Bekijk hier het uitgebreide verslag, met foto's en doorverwijzingen >>>
Zaterdag 26 maart 2016: wonen in een klein huis ('Tiny House') in Nederland
Een volle zaal mensen beleefde een interactieve dag met ervaringsdeskundigen rond wonen in
(zeer) kleine huizen in Nederland, voor en door bouwers, bewoners,
ontwerpers, pioniers en zelfvoorzieners en veel anderen die dromen over
een eenvoudig leven.
We organiseerden deze dag in vervolg op de zeer levendige filmavond over wonen in
(zeer) kleine huizen, met de film van Koen Derksen.
De wens om in een (zeer) klein huis te
wonen groeit, wereldwijd en ook in Nederland. Op internet gaan allerlei
romantische filmpjes rond over zelfgebouwde Tiny Houses omringd door
veel natuur. Daarnaast zijn er de kleine trendy appartementen in steden,
soms vol met elektronische snufjes met inklap- of uitschuifbare panelen
en meubels. De trend komt uit de VS, waar alles wat niet groot
is, al
snel de naam ‘tiny’ (‘klein’) krijgt. Maar wat wordt er nou eigenlijk
bedoeld met ‘klein’ wonen? In Nederland is dat een maximaal
vloeroppervlak van 42m2, maar voor sommigen is maximaal 10m2 al
voldoende - mits er maar voldoende buitengroen is.
Tijdens
deze Aanloopdag stonden (zeer) kleine huizen centraal. Er waren verschillende
korte presentaties door ontwerpers, bouwers en bewoners - vooral over
hun motivaties en hoe zij hun wensen in de praktijk vormgeven. Aanwezig waren filmmaker Koen Derksen, toekomstig tiny
housebewoonster en blogster Marjolein Jonker, bouwer/ontwerper Jelte Glas (woonpioniers.nl), en Reinoud Boland (ontwerper van het Waterlandhuisje). Veelgenoemde redenen om (zeer) klein te gaan wonen zijn: goedkoop, minder energieverbruik, minder
ruimte en (dus) minder spullen, terug naar de basis, je ontdoen van
materiële ballast, streven naar meer zelfvoorziening en mobiel kunnen
zijn.
Een klein huis is ook makkelijker zelf te ontwerpen en te bouwen.
Nadelen zijn er ook: het is nog nergens toegestaan om op een legale
manier permanent klein te wonen, er is veel argwaan ten opzichte van
mensen die mobiel (willen) wonen en: hoe vind je een geschikte plek?
Terwijl in de recreatieve sfeer veel mogelijk is, stelt de woningwet
harde voorwaarden. Sommige gemeenten hanteren een gedoogbeleid.
Ook hierover werd tijdens deze Aanloopdag meer verteld. En natuurlijk draaiden we de documentaire 'Een kleine verandering' van Koen Derksen.
Bekijk hier het uitgebreide verslag, met foto's en doorverwijzingen >>>

Zaterdag 21 maart 2015: Filosofie van de eenvoud
Zo'n 25 mensen waren op 21 maart naar Eindhoven afgereisd om deel
te nemen aan de Aanloopdag 'Filosofie van de Eenvoud', ingeleid door
politiek filosoof
Marius de Geus. Ze beleefden met elkaar een bijzonder inspirerende dag.
Aanleiding voor deze dag was het boek 'Filosofie van de Eenvoud'
door Marius de Geus, dat op 7 april 2015 zal verschijnen.
Marius de Geus is als docent verbonden aan de vakgroep politieke filosofie van de
Universiteit van Leiden.
Hij houdt zich bezig met vraagstukken over een
duurzame economie, filosofie en de politieke en de maatschappelijke
betekenis hiervan. Hij verzorgde al eerder goedbezochte en interessante
lezingen
en een Aanloopdag bij Omslag, onder meer over Ecologische Utopieën en
Het einde van overconsumptie. Op 21 maart was hij opnieuw bij Omslag te
gast om te vertellen over zijn splinterrnieuwe nieuwe boek
'Filosofie van de Eenvoud', dat in april 2015 verschijnen bij
Uitgeverij Jan van Arkel.
De deelnemers aan de Aanloopdag op 21 maart 2015 beleefden een inspirerende en
interactieve dag, waar een milieubewuste leefstijl en vrijwillige
versobering en centraal stonden. Dat valt niet altijd mee binnen een
cultuur van toenemend individualisme, overconsumptie en materiële
statussymbolen. Verreweg de meeste mensen in Nederland leven op veel te
grote (ecologische) voet. De politieke dwang tot economische groei
draagt daar zeker ook aan bij. Het moet anders, en het kán ook anders.
Maar hoe?
Bekijk hier het uitgebreide verslag, met foto's en doorverwijzingen >>>
NB: Het boek 'Filosofie van de Eenvoud' verscheen op 7 april 2015 bij Uitgeverij Jan van Arkel: www.janvanarkel.nl
Zaterdag 17 januari 2015: Permacultuur in je moestuin
Bij uitgeverij Jan van Arkel verscheen eind 2014 het praktische handboek 'Permacultuur in je moestuin',
vertaald en bewerkt door Lucas Brouns en Maranke Spoor. Tijdens de
Aanloopdag bij Omslag op 17 januari 2015 verzorgden de beide permacultuurdeskundigen een presentatie over dit thema, met aansluitend
een uitwisseling met de deelnemers aan deze dag. Met ruim 60 aanmeldingen zat deze dag overvol.
Permacultuur
is het afgelopen decennium ook in Nederland aan een forse opmars bezig.
De basisprincipes van permacultuur zijn: zorg voor de aarde, zorg voor
de mensen, en delen van de overvloed.
Verspreid over het hele land zijn inmiddels honderden projecten, van
balkontuinen en stadsakkers tot buurtmoestuinen en voedselbossen. De
praktijk wordt ondersteund met een breed aanbod van workshops,
trainingen en (jaar)opleidingen. Wat tot nu toe ontbrak was een
goed Nederlandstalig boek over de praktijk van permacultuur in de
moestuin. Dat boek is nu beschikbaar! Lucas Brouns en Maranke Spoor vertaalden het
populaire boek 'Vegetable Gardener's Guide' naar het Nederlands en bewerkten de uitgave naar de Nederlandse situatie.
Tijdens deze Aanloopdag vertelden Maranke en Lucas vanuit hun ruime praktijkervaring meer over de
ontwikkelingen rond permacultuur in Nederland. En natuurlijk gingen ze uitgebreid in op de
praktische toepassingen van permacultuur in de moestuin. Het nieuwe boek was op deze dag ook verkrijgbaar.
Bekijk hier het uitgebreide inhoudelijke verslag van deze bijzonder inspirerende dag >>>
NB: Een uitgebreide recensie van het boek 'Permacultuur in je moestuin' verscheen in ZOZ 124,
tweemaandelijks tijdschrift van Omslag. Proefnummer aanvragen van ZOZ 124 >>>
Wie een exemplaar van 'Permacultuur in je moestuin' wil bestellen, kan dat rechtstreeks bij de vertalers doen. Klik hier.
Zaterdag 25 oktober 2014: Een @nder soort geld
De Nederlandse organisatie STRO - Social Trade Organisation (v/h Strohalm)
heeft door de jaren heen heel veel ervaring opgedaan - en baanbrekend werk verricht - met andere vormen
van geld. Hierover verscheen eind september het boek 'Een @nder soort
geld'. Tijdens de Aanloopdag bij Omslag op 25 oktober vertelde Jaap Vink, die al heel lang bij STRO
betrokken is, meer over het baanbrekende werk van STRO en over hun
initiatieven die een doorbraak kunnen vormen naar een lokale, duurzame
economie voor kleine bedrijven. STRO introduceerde onder meer LETS in
Nederland, maar heeft vooral veel werk verzet in het ondersteunen van
lokale economieën in andere landen. Nu ligt de focus ook weer op
Nederland.
Het verslag van deze zeer boeiende en drukbezochte dag is hier beschikbaar >>>
Op 26 september 2014 verscheen het doorgeef- boek 'Een @nder soort geld' uit,
waarin Henk van Arkel (mede-oprichter van Strohalm) uitgebreid wordt
geïnterviewd over de filosofie en de aanpak van STRO.
STRO zou STRO niet zijn, als niet ook dit boek via een bijzondere
campagne in omloop zou worden gebracht, namelijk als doorgeefboek.
Via de website www.strohalm.nl) kun je een gratis exemplaar bestellen onder de voorwaarde dat je - als je het boek uit hebt - het
boek of doorgeeft aan iemand anders, of alsnog betaalt, of inlevert bij
een van de inleverpunten in Nederland.
Ook Omslag fungeert als een van de vele inleverpunten van dit doorgeefboek. Meer inleverpunten >>> Website van STRO: www.strohalm.nl/
Naar aanleiding van deze Aanloopdag besloot Omslag zich aan te sluiten bij het Social Trade Circuit Nederland, waarbinnen wordt geëxperimenteerd met 'ander' geld. Zie verslag.
Zaterdag 5 april 2014: Kleinschaligheid als alternatief
De
gemeenschappelijke grond in een dorp, de meente ('commons grounds'),
vormde vroeger een wezenlijk onderdeel van de lokale economie. Gert
Jan Jansen, oprichter van de Hof van Twello, beschreef zijn gedachten
en ideeën over een meer kleinschalig geörienteerde economie in het boek 'Kleinschaligheid als Alternatief'. Het vormt de
weerslag van tientallen jaren praktijkervaring met
vernieuwende economische modellen. De Hof van Twello - centrum voor regionale economie, is een
praktijkvoorbeeld van een moderne meente, die fungeert als kern voor een
nieuwe economie.
Tijdens
de Aanloopdag op 5 april bij Omslag vertelde Gert Jan Jansen op boeiende wijze over
theorie en praktijk van kleinschaligheid als alternatief, en over de
praktijk op de Hof van Twello.
Voor deze zeer informatieve en levendige dag was veel
belangstelling. Lees hier het uitgebreide verslag van deze dag >>>
 Het
achterliggende verhaal van de 'nieuwe meente' is veel breder. Het veelvuldig toepassen van
het meente-concept kan een nieuwe economie creëren. Een
belangrijk trefwoord daarin is ‘ontkoppeling’. Jansen daarover: „Wij
burgers moeten proberen ons zoveel mogelijk te ontkoppelen van de
machten die ons in hun greep hebben, zoals de voedingsmiddelenindustrie,
de medicijnenindustrie, de banken, de projectontwikkelaars, de
energiebedrijven, de kennisinstellingen en de overheid, met hun vaak
manipulatieve boodschappen. Wanneer het idee van de meentes
breed zou worden nagevolgd, kan een nieuwe economie groeien,
waarin je nog maar de helft van de tijd voor geld werkt. In de overige
tijd werken mensen voor en met elkaar - in werkplaatsen, moestuinen en
bedrijven, ze verzorgen zieken en ouderen, naaien kleren, geven les en
wat niet al. Tijdsdruk valt weg en ook hoge kostprijzen van producten
spelen geen rol meer. Er is veel minder geld nodig, als
huizen worden gebouwd door een bouwmeente, de energievoorziening in
gezamenlijk eigen beheer is, als een onderlinge zorgverzekering alle
risico’s dekt en groente en fruit betrokken worden uit de
meente-moestuin"...
Het boek 'Kleinschaligheid als alternatief' was tijdens deze Aanloopdag te koop en is nu te bestellen bij Omslag>>>
TIP: op zondag 4 mei 2014 verzorgt Gert Jan Jansen op de Hof van Twello een workshop over meentevorming. Van 10:00-12:30 uur. Vooraf aanmelden! Meer daarover >>>

Zaterdag 8 februari 2014: Collectief Wonen: duurzaam, sociaal en solidair
Hoe kom je tot een initiatief om samen met anderen een
woon- en/of werkproject op te zetten - koop of huur - waar de
(toekomstige) bewoners het heft in eigen hand hebben? Deze vragen stonden centraal tijdens deze Aanloopdag. Betrokkenen bij het Ecollectief, woningbouwvereniging Soweto en Omslag vertelden vanuit hun eigen ervaringen.
Katja
van der Valk en Chris Posma, beiden lid van Vereniging Ecollectief,
vertelden vanuit hun persoonlijke betrokkenheid bij de totstandkoming
van collectieve ecologische woonprojecten. Het Ecollectief wordt
gevormd door zelfstandig ondernemers:
(steden)bouwkundigen, (landschaps)architecten, procesbegeleiders,
duurzaam bouwers en anderen die een sterke affiniteit hebben met
ecologisch bouwen en wonen, zowel in technisch als sociaal opzicht.

Pieter Cornelissen, algemeen bestuurslid van Soweto, vertelde over
achtergronden, doel en aanpak van deze nieuwe sociale
woningbouwvereniging, en over de stand van zaken rond de aankoop van het
eerste collectieve pand, aan de Pieter Nieuwlandstraat in Amsterdam.
Met ruim vijftig deelnemers, was deze Aanloopdag over-ingetekend. Lees hier het uitgebreide verslag >>>
Zaterdag 5 oktober 2013: Anders
wonen - Ecodorp of EcoTribe?

Ecodorp Bergen en de EcoTribe in Teuge stonden centraal tijdens deze over-ingetekende Aanloopdag over vormen van samen wonen, leven en werken
op basis van ecologie en
zelfvoorziening.
Aan de reeks Aanloopdagen bij Omslag, voegden we op 5 oktober weer
een bijzonder boeiende dag toe. Deze dag ging over samen wonen,
werken en leven in gemeenschappelijk verband. Veel mensen dromen
daarvan, en telkens weer duiken er nieuwe initiatieven op om
ecologische leefgemeenschappen op te zetten. De laatste jaren is er
een opleving van de belangstelling voor ecodorpen. Maar wat is een
ecodorp eigenlijk? Voorbeelden komen tot nu toe vooral uit het
buitenland. Wat is er in Nederland zoal mogelijk?
Direct betrokkenen bij de EcoTribe in Teuge en Ecodorp Bergen
vertelden uitgebreid en op open en persoonlijke wijze over de
totstandkoming van hun plekken, en over de manier
waarop ze hun dagelijks wonen, werken en leven samen (willen)
vormgeven.

Voor de EcoTribe betekent dat vooral veel praktijk;
Ecodorp Bergen staat nog aan het prille begin, maar is al een poos
bezig met groepsvorming. De groep zet nu de eerste stappen om hun
idealen vorm te geven op een eigen locatie. Beide gemeenschappen hebben zich gevestigd op een voormalig militair terrein.
Na de presentaties ontrolde zich een gesprek rond twee vragen die voor
menig deelnemer aan de dag belangrijk bleken: hoe nemen jullie
besluiten, en: hoe ga je om met mensen die
niet in de groep functioneren. Kun je mensen zomaar wegsturen? De dag
eindige met een gezamenlijke maaltijd en een vuurtje in de Omslag-tuin.
Het zeer uitgebreide verslag van deze Aanloopdag is beschikbaar, met veel foto's en links voor verder lezen.
Bekijk hier het verslag >>>
28 t/m 30 juni 2013:
Kampeerweekend 'Idealen in Uitvoering'

In
het weekend van 28 t/m 30 juni 2013 organiseerde Omslag een
kampeerweekend in de tuin onder het motto 'Idealen in uitvoering'.
Zo'n twintig mensen maakten er samen een informatief, speels en
inspirerend weekend van.
Het programma werd door de
deelnemers zelf samengesteld en bevatte onder meer presentaties
over Oplossingsgericht leven, Anders Wonen en Anders Leven /
Samenhuizen in Nederland en België, een nieuw
samenleef-initiatief op basis van zelfvoorziening, en de verbouw
van een schuur in Duitsland tot woon-/werkplek annex atelier.
Tijdens een praktische workshop leerden we zelf vuur te maken en er
was een uitgebreide kennismaking met chakra healing. Tussendoor
waren er kennismakings- en teambuilding spelletjes, yoga, dans en
muziek en allerlei spontane activiteiten, variërend van
voetballen en taarten bakken, tot muziekimprovisaties, bessen
plukken, acrobatiek en lijfwerk. Ook de vier kinderen vermaakten
zich prima. De biologisch-vegetarische maaltijden werd door de
deelnemers gezamenlijk bereid, en 's avonds was er een groot
vuur.
Bekijk hier
het verslag met foto's >>>
Zaterdag 1 juni 2013: de impact van
Transition Towns in Nederland

Tijdens de Aanloopdag op 1 juni stonden de ontwikkelingen
rond Transition Towns wereldwijd, en meer specifiek in Nederland
centraal. Paul Hendriksen, mede-initiatiefnemer van TT
Nederland en TT Deventer, vertelde uitgebreid over de opmars
van Transition Towns en over hun impact op maatschappelijke
veranderingen vanuit de basis.
Transition Towns Nederland is een netwerk van groepen
burgers in steden, dorpen of buurten, die aan de slag zijn om hun
manier van wonen, werken en leven minder olie-afhankelijk, meer
duurzaam en meer sociaal te maken. Piekolie, klimaatverandering en
de hiermee samenhangende economische crises, zijn de belangrijkste
drijfveren om in actie te komen. Transition Towns willen golven van
kleinschalige, sociale en betaalbare oplossingen veroorzaken, en zo
de omschakeling naar een volledig duurzame wereld versnellen.
Onafhankelijke burgerinitiatieven kunnen de impasse rond
duurzaamheid in politiek en economie doorbreken. En geven mensen de
kans om bij te dragen en deel te worden aan de omslag naar een
mooie, gezonde en gelukkige wereld. Transition Towns willen
inspireren tot een cultuuromslag waarin de mens, biodiversiteit en
veerkracht centraal staan. Zodat we sterk, gezond en vreedzaam
kunnen reageren op tijden van crisis in energie, klimaat en
economie. Streven is om de overgang naar een wereld met minder
energie, minder spullen en minder geld, zowel haalbaar, als
aantrekkelijk, als op tijd uit te voeren. Transition Towns
ontwikkelen daarom de (veer)kracht van de lokale
gemeenschappen.
  
Het uitgebreide verslag van deze boeiende dag is nu beschikbaar.
Klik
hier >>>
Zaterdag 27 april 2013:
Strobouw in Nederland
Tijdens de Aanloopdag op 27 april verzorgde strobouw-architect
Michel Post een uitgebreide presentatie over theorie en praktijk
van ontwerpen en bouwen met strobalen.
De zaal zat vol en de deelnemers beleefden een leerzame en
inspirerende dag. Als rode draad door de presentatie liep de inhoud
van het splinternieuwe boek van Michel Post: 'Bouwen met Stro in
Nederland', dat een week later zou verschijnen. We kregen alvast
een inkijkje.
Stro is bij
uitstek een duurzaam bouwmateriaal dat je uit de directe omgeving
kunt betrekken. Mits vakkundig begeleid, is bouwen met strobalen en
leem ook uit te voeren in zelfbouw, al dan niet in groepsverband.
Na een periode van pionieren, is bouwen met strobalen nu ook in
Nederland bezig met een doorbraak. Rond 1998 werden de eerste
woonhuizen gebouwd in Koudum (Fr) en Sommelsdijk (Zld). Inmiddels
zijn er al tientallen gerealiseerde projecten, en nieuwe woningen
en woonwijken zijn in aanbouw. Veel pionierswerk werd verricht door
architecten en bouwers die zich verenigden binnen Vereniging
Strobouw Nederland, waarin Michel Post ook actief
participeert.
 
Tijdens deze Aanloopdag verzorgde Michel Post een
uitgebreide powerpointpresentatie over theorie (bouwwijzen,
historie, isolatiewaarden etc.) en praktijk van ontwerpen en bouwen
met strobalen. En hij gaf alvast een inkijk in zijn boek 'Bouwen
met Stro'.
Van deze zeer informatieve Aanloopdag is een uitgebreid verslag
beschikbaar, met foto's en links naar relevante informatie.
Klik
hier om het verslag te bekijken >>>
Zaterdag 6 april 2013: 'Anders wonen, Anders
Leven'

Met ruim 50 deelnemers vanuit het hele land en zelfs twee uit
België, was deze bijzonder inspirerende Aanloopdag
helemaal volgeboekt. Alle aanwezigen genoten zichtbaar van alle
informatie, de praktische voorbeelden en het enthousiasme van de
sprekers. Ondanks de volte van het programma was er toch voldoende
ruimte voor extra mededelingen en informele uitwisselingen.
Tijdens deze dag
stelden drie 'anders' wonenprojecten zich nader voor: Vereniging
Ecodorp Gaasterland, die op de locatie van een voormalige
jeugdinstelling in het Friese dorpje Rijs mogelijkheden ziet voor
het vestigen van een
ecodorp met zo'n vijftig volwassen bewoners en
hun kinderen. Vereniging Aardehuis Oost-Nederland realiseert in de
gemeente Olst een unieke wijk met 23 aardehuizen
('earthships'), gemeenschappelijke ruimten en een
permacultuur-buurttuin. En Kitty Hesen van KilimanjaroWonen
vertelde over twee projecten in Eindhoven waarbij zij nauw
betrokken is: Zorgzame Buurten en Groene Huurders Gezocht voor een
nieuw, zeer duurzaam woonproject in de sociale
huursector.
Een uitgebreid inhoudelijk verslag van deze
bijzonder informatieve en enthousiasmerende Aanloopdag (met foto's)
is beschikbaar. Lees
het hier >>>
  
|
Zaterdag 21 april 2012: het Basisinkomen (+
film)
'Een
onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen' was het thema van deze
dag, waaraan werd deelgenomen door 22 zeer
geïnteresseerde en betrokken mensen. Inleider op deze
dag was Michiel van Hasselt, socioloog en verbonden aan de
Vereniging Basisinkomen. Het werd een boeiende dag
boordevol informatie, fragmenten uit een film over het basisinkomen
en een levendig groepsgesprek.
Een
basisinkomen is
een vast
(maand-)inkomen, dat de overheid aan iedere burger verstrekt of
garandeert zonder daar voorwaarden bij te stellen. Het heet
basisinkomen omdat het net genoeg is om van rond te komen. Wie een
hoger inkomen wil blijft aangewezen op andere bronnen zoals
inkomsten uit arbeid.
In Nederland ijvert de Vereniging Basisinkomen (VBI) al
twintig jaar voor de invoering van een onvoorwaardelijk
basisinkomen. De vereniging werkt daarin nauw samen met
organisaties in andere landen, zoals via het Europese netwerk BIEN,
dat al geruime tijd een nieuwe betekenis heeft: Basic Income Earth
Network.
De
belangstelling van de deelnemers ging vooral uit naar:
arbeidsmotivatie (waarom zou je nog gaan werken?), de financiering,
de (politieke) haalbaarheid en 'welke stappen zijn nodig om tot
realisering van een basisinkomen te komen?'
Het
beschikbaar komen van een Nederlandse
ondertiteling
bij een zeer
informatieve Duits/Zwitserse film over het
Basisinkomen,
vormde de aanleiding voor deze dag.
Lees
hier het uitgebreide verslag van deze Aanloopdag
>>>
NB: Inmiddels is een petitie gestart
voor een Europees
Burgerinitiatief
' Het
Onvoorwaardelijk Basisinkomen - óp naar een
emanciperende sociale zekerheid in Europa'. Petitie ondertekenen
>>>
|
Zaterdag 17 september 2011:
permacultuur in Nederland
Zo'n 25 belangstellenden bezochten deze informatieve dag met
inleidingen door Maranke Spoor en Taco Blom, verbonden aan de
Permacultuur School Nederland. Over theorie en praktijk van
permacultuur, en over de snelle opmars van dit fenomeen, ook in
Nederland.
Permacultuur is gebaseerd op drie ethische
principes: zorg voor de aarde, zorg voor de mens, en het delen van
de overvloed. Permacultuur is het ontwerpen van systemen voor een
maximale output met een minimale input. Permacultuur reikt de
gereedschappen en processen aan die ons in staat stellen
conceptuele, materiële en strategische componenten te
verenigen in een 'patroon' of 'plan van aanpak' dat met minimale
hulpbronnen opgebouwd en onderhouden kan worden.

Omslag organiseerde deze Aanloopdag i.v.m.
het verschijnen van de herdruk van het boek Tuinen van overvloed', door Fransje de
Waard.
Lees hier het
verslag van deze dag >>>
26 t/m 28
augustus 2011: kampeerweekend 'Werken aan de
wereld '
In het laatste weekend van augustus fungeerde de tuin van
Omslag in Eindhoven als ontmoetings- en kampeerplek voor een flinke
groep mensen die samen een gevarieerd inhoudelijk programma
neerzetten. Ondanks de sombere weersvoorspellingen, konden we het
grootste deel van het weekend buiten doorbrengen. Verspreid over de
drie dagen waren er in totaal 32 volwassenen en zes kinderen.
Van dit weekend is een uitgebreid (foto-)verslag beschikbaar.
Klik hier
>>>
|
Zaterdag
28 mei 2011: duurzaam leven in Transsylvanië -
en kruidenworkshop
Rum 25 mensen namen deel aan de
Aanloopdag op zaterdag 28 mei. De uit
Transsylvanië afkomstige Bori Szabo, Jano Simo en Tunde
Todor verzorgden
presentaties over het leven in hun land, en over hun plannen
voor het opzetten van een nieuw holistisch centrum. Tunde verzorgde
een workshop waarin we een lippenbalsem maakten van natuurlijke
ingrediënten. Bekijk
hier het uitgebreide verslag (met foto's) van deze
dag.
 In
Transsylvanië, ooit een zelfstandig land en nu deel van
Roemenië, is een duurzame leefwijze heel normaal.
Veranderingen die in Nederland worden bepleit door Transition
Town-groepen, zijn daar allang bereikt. Meer lokale
voedselproductie, een kleine ecologische voetafdruk, ecologische
landbouw... Transsylvanië is zijn tijd ver vooruit. Of
het is ouderwets, het is maar hoe je het bekijkt. Maar de duurzame
leefstijl wordt bedreigd. Jongeren die het platteland verlaten,
oude dorpsstructuren die vervagen, concurrentie van buitenlandse
winkelketens en niet te vergeten strenge richtlijnen en
voorschriften van de Europese Unie, alles tezamen wordt het steeds
moeilijker de duurzame leefwijze te handhaven.
Presentatie en workshop
 Bori Szabo organiseert reizen naar
Transsylvanië en werkt aan de opbouw van een
internationaal holistisch centrum 'YogiBori', dat dienst zal gaan doen
als gemeenschapshuis, leerplaats, krachtplek, ontmoetingsplek en
creatief atelier: ' Shambala'.
Er is een vereniging opgericht van mensen die bij het centrum
betrokken zijn. Juno is binnen de vereniging vooral bezig met
biologisch tuinieren, permacultuur en bouwen uit strobalen. En
Tunde is een kruidenvrouw. Vanaf de zomer van 2011 komen er
mogelijkheden om mee te bouwen aan Shanbala. Meer >>>
-----------------------
I.h.k.v. de maandelijkse Omslag-bios
draaiden we op de voorafgaande vrijdagavond bij Omslag de film
' The Economics of
Happiness'. Deze film sloot prachtig aan bij het thema van de
Aanloopdag.
|
| Zaterdag 27 november 2010: wonen
en werken bij Emmaus in Nederland

Tijdens de Aanloopdag bij Omslag op 27 november presenteerde
Emmaus Nederland een nieuw plan voor mensen die nader willen
kennismaken met de woon- en werkgemeenschappen van Emmaus in
Nederland: het 'Onthaal'.
Op deze Aanloopdag stond het dagelijks wonen, werken en leven in de
Emmaus woon-werkgemeenschappen centraal. Verschillende bewoners en
medewerkers van Emmaus vertelden over hun eigen ervaringen, en er
werd een korte film gedraaid over Emmaus-Haarzuilens. Joost Slis,
verbonden aan Emmaus Nederland, illustreerde het ontstaan van
de wereldwijde Emmaus beweging aan de hand van een filmfragment
over Abbe Pierre, priester/politicus die in 1954 in Parijs de
eerste Emmaus-communiteit startte.
Daarna vertelden Joke Kuipers en Marja Ebbers over hun eigen
ervaringen binnen Emmaus, respectievelijk als
bewoonster/kerngroeplid van Emmaus Parkwijk (Utrecht) en
oprichtster/bewoonster van Emmaus Feniks (Tegelen). Hun
ervaringen werden aangevuld door Beppie van den Berg
(Emmaus-Prinsegracht/Den Haag) en Lia Versteeg (Emmaus De Bilt). Na
de theepauze volgde een bezoek aan Emmaus-Eindhoven (de naaste
buren van Omslag), met toelichting door kerngroeplid Jan Kersten.
Weer terug bij Omslag volgde een onderlinge uitwisseling tussen de
deelnemers aan de dag. Tenslotte lichtte Joost Slis het 'Emmaus
Onthaal' toe: een mogelijkheid om gedurende een periode van zes
maanden kennis te maken met drie verschillende
woon-werkgemeenschappen. Zes mensen bleven na afloop mee-eten.
Lees
hier het verslag van deze boeiende dag >>>
|
|
Zaterdag 13 november 2010: extra Aanloopdag
'anders' wonen in Nederland, met fragmenten uit de film 'A New
We'

Vanwege de grote belangstelling voor de bijeenkomst op 30
oktober, organiseerden we op zaterdag 13 november een extra
Aanloopdag over de ontwikkelingen rond 'anders' wonen in
Nederland.
We draaiden een fragment uit de nieuwe film 'A New We' en er waren
sprekers over EVA-Lanxmeer, Het Carré en Vereniging
Aardehuis Oost-Nederland. Met 52 deelnemers zat ook deze
dag overvol.
Na een kennismakingsrondje met allle aanwezigen, vertoonden we een
fragment uit de film A New We, over Ecodorp Sieben Linden in
Duitsland. Daarna waren er verschilende presentaties van projecten
in Nederland. Ruud Luiten, bewoner van Woongemeenschap Het Carré in Delfgauw,
vertelde over dit project met 49 woningen dat in 2002/2003 werd
gerealiseerd in samenwerking met Vereniging Ecodorp. Pijlers zijn
hier ecologie, spiritualiteit en gemeenschapsvorming. Marleen
Kaptein, initiatiefneemster en bewoner van de ecologische stadswijk
EVA-Lanxmeer in
Culemborg, lichtte de totstandkoming van dit project toe: 24 ha
groot, en gebaseerd op de principes van permacultuur. Sedert 1999
zijn er zo'n 200 woningen gebouwd en er zijn verschillende
bedrijven, kantoren en werkplaatsen. De wijk breidt zich nog steeds
uit; aan de rand van de wijk ligt een stadsboerderij. Er is een
actieve bewonersvereniging en de wijk heeft een eigen
energiemaatschappij.
En Mirjam Burema vertelde over de Vereniging Aardehuis Oost-Nederland;
zij starten in 2011 met de (gedeeltelijke zelf)bouw van een
collectief wijkje met twintig aardehuizen ('earthships') en
gemeenschappelijke voorzieningen.
Lees
het uitgebreide verslag van deze dag >>>
Aanleiding voor deze dag was het uitkomen van de film
'A New We' ('Ein Neues Wir') -
over ecodorpen en ecologische gemeenschappen in Europa. In de film
komen tien
heel verschillende initiatieven in acht landen uitgebreid in
beeld. Dat roept de vraag op: wat gebeurt er eigenlijk in
Nederland? In ons land kennen we (nog) geen ecodorpen, maar er zijn
wel allerlei initiatieven en andere projecten rond
gemeenschappelijk wonen, zoals ecowijken en -dorpen, leefgemeenschappen en Centraal Wonen-projecten.
Ook op 30 oktober 2010 organiseerde Omslag een Aanloopdag over
'anders' wonen in Nederland; toen met presentaties door drie andere
projecten. Meer over die dag
>>>
------------
SUGGESTIE: De
Engelstalige versie van de film 'A New We' (niet ondertiteld) is in
beperkte oplage te koop bij Omslag. Film
bestellen >>>
|
Zaterdag 30 oktober 2010: 'anders' wonen in
Nederland, met film 'A New We'
Vijftig enthousiaste en nieuwsgierige mensen, fragmenten uit
een inspirerende film en drie gloedvolle sprekers gaven
invulling aan een Aanloopdag over 'anders' wonen in Nederland. Dat
moest wel bijzonder worden. En dat werd het ook. Lees
hier het uitgebreide verslag >>>
Tijdens deze Aanloopdag stonden de ontwikkelingen rond
ecodorpen en ecologische leefgemeenschappen in Nederland centraal.
We draaiden fragmenten uit de splinternieuwe film 'A New We', en er
waren sprekers van De Hobbitstee, Stoutenburg en Ecodorp Brabant.
Aanleiding voor deze (over-ingetekende) dag was het
uitkomen van de film 'A New
We' ('Ein Neues Wir') - over ecovillages en ecologische
communities in Europa. In de film komen tien heel
verschillende initiatieven in acht landen uitgebreid in beeld.
Dat roept de vraag op: wat gebeurt er eigenlijk in Nederland? In
ons land kennen we (nog) geen ecodorpen van enige omvang, maar er
zijn wel verschillende plannen en prille initiatieven. Veel
inspiratie voor vormen van gemeenschappelijk leven, wonen en
werken, bieden al langer bestaande leefgemeenschappen in Nederland,
zoals De
Hobbitstee in Wapserveen (Dr), gestart in 1969, en het
Franciscaans Milieuproject/communiteit Stoutenburg (nabij Amersfoort) dat
in 2011 twintig jaar bestaat. Een nieuw initiatief is Ecodorp Brabant. Deze groep
zoekt nog steeds een gemeente die open staat voor realisering van
dit dorp. Afgelopen zomer bouwden leden van deze vereniging een
experimenteel gebouw op De Kleine Aarde in Boxtel. Hoe ging dat,
en: hoe nu verder?
Na een
korte kennismakingsrondje met allle aanwezigen, vertoonden we twee
fragmenten uit de film 'A New We' (Engelstalig, niet ondertiteld),
over Schloss Tonndorf en Sieben Linden.
Daarna vertelden Maroen de Haan, bewoner van De Hobbitstee en Marco
Ganzeman, bewoner van Stoutenburg over het dagelijks leven en
actuele ontwikkelingen binnen hun respectievelijke
leefgemeenschappen. En Ad Vlems, initiatiefnemer van Ecodorp
Brabant, lichtte de plannen en de aanpak toe van dit breed
aanslaande initiatief.
Ook onder de 50 deelnemers waren verschillende mensen betrokken bij
allerlei initiatieven.
Lees
hier het uitgebreide verslag van deze in alle opzichten volle dag
>>>
Vanwege de grote belangstelling voor deze dag, organiseert Omslag
op zaterdag 13 november opnieuw een Aanloopdag rond 'anders' wonen
in Nederland, met eenzelfde programa-opbouw, maar met presentaties
van drie andere projecten. Meer over die
dag >>>
28 augustus en 2
oktober 2010: lokale voedselproductie en VersVoko's
Tijdens de Aanloopdag op 28 augustus bij Omslag in Eindhoven,
presenteerde A SEED een nieuwe campagne rond het opzetten van
VersVoko's: lokale netwerken voor (biologische) voedselproductie,
-distributie en -consumptie.
Op 2 oktober was er een soortgelijke dag bij De Hobbitstee in
Drenthe.
Het werden twee super-inspirerende dagen.
Tijdens de Aanloopdag op 28 augustus vertelde Wim Merckx van
Voedselteams Vlaanderen over hoe het netwerk van ruim 100
Voedselteams daar functioneert. Piet Rombouts van de Brabantse
Milieufederatie vertelde initiatieven in Brabant en Didi van Dijk
van
A SEED ging in op de vraag hoe je in Nederland een VersVoko
kunt opzetten. Ook de 35 deelnemers aan de dag bleken bij allerlei
lokale voedselinitiatieven betrokken te zijn. Lees hier het uitgebreide verslag van deze
aanloopdag, met foto's.
Omslag en A SEED organiseerden op 2 oktober een soortgeljjke
dag over VersVoko's bij Leefgemeenschap De
Hobbitstee in Wapserveen (Dr). Op deze dag lag het accent meer
op de ontwikkelingen en mogelijkheden van VersVoko's in Nederland;
een apart werkgroepje onderzocht de mogelijkheden van een VersVoko
binnen Transition Town-initiatieven. Ook van deze dag is een
uitgebreid inhoudelijk verslag beschikbaar. Kijk hier >>>
PS: ZOZ nr. 98 (=
juli-augustus nummer) bevat een uitgebreid achtergrondverhaal bij
deze Aanloopdag.
Artikel lezen >>>
ZOZ is het tweemaandelijks tijdschrift van Omslag. Geen abonnee op
ZOZ? Vraag een proefnummer
>>>.
25 t/m 27 juni 2010:
kampeerweekend 'Werken aan de Wereld' - in de Omslag-tuin

Veertien mensen namen eind juni
2010 deel aan een bijzonder kampeerweekend in de zonovergoten
Omslag-tuin: een mix van ontmoeting, uitwisseling, activiteit,
spel, plezier en warmte. Het programma kwam tot stand in
samenwerking met de deelnemers.
Van dit weekend is een uitgebreid inhoudelijk verslag beschikbaar,
aangevuld met achtergrondinformatie en voorzien van veel foto's.
Klik hier
voor het verslag >>>
29 mei 2010: 'Zoektocht naar een
gelukkig bestaan'
De Aanloopdag van 29 mei stond in het teken van 'De zoektocht
naar een gelukkig bestaan' en werd vormgegeven door
stagiaire Samira Behri in het kader van haar zelf ontwikkelde
project, vanuit haar opleiding Sociaal Cultureel Werk. De dag werd
inhoudelijk bepaald door werkvormen met filosofische impulsen.
Samira doet verslag.
We
begonnen om 12 uur met de lunch. Er stroomde, naarmate de tijd
verstreek, een vrij compact maar leuk clubje mensen bij
elkaar. De meesten van hen - dertien in totaal - namen ook deel aan
het gehele programma. Het publiek van de dag droeg bij aan het
gemak waarmee ik mijn leidinggevende functie vervulde! Ook de sfeer
was heel gezellig. Ik had het idee dat men snel nader tot elkaar
kwam. Met name ook door de activiteiten die een bepaalde openheid
vereisten. We hadden geluk dat we zulk goed weer hadden, wat
natuurlijk ook bijdroeg aan de sfeer van die dag.
Vo ordat het inhoudelijke
programma begon had ik wel last van onzekerheid en kriebels in mijn
buik, maar dat trok geleidelijk aan helemaal weg toen het programma
begon. Zelfverzekerdheid kwam in plaats van de onzekerheid en
zenuwachtigheid die ik eerder voelde, wat mij overigens zelf
verraste. Ik ben namelijk geen kei in spreken voor een groep en ook
niet in leidinggevende posities. Dus wat dat betreft was ik wel
trots op mezelf. Natuurlijk voelde ik gedurende de activiteiten nog
wel een stukje onzekerheid of de groep het wel goed genoeg zou
vinden en of het überhaupt wel nut had allemaal. Echter,
in mijn houding en spraak was daar helemaal niks van terug te
vinden.
Voordat het programma daadwerkelijk startte hield
Omslag-medeweker Dick Verheul een verhaaltje over het verband
tussen duurzaamheid en geluk. De Aanloopdag stond namelijk ook in
het teken van duurzaamheid. Echter, het verband tussen geluk en
duurzaamheid werd gedurende het programma matig in kaart gebracht.
Helaas hebben we daar minder aandacht aan besteed tijdens de
voorbereiding. Na het verhaaltje van Dick, kreeg ik de gelegenheid
om te vertellen over mijn project en het doel ervan. Het project
draait om verbeeldingskracht en bewustzijnsontwikkeling, waar mijn
activiteiten ook op afgestemd waren.
Ik hanteerde drie
spelvormen, waarvan er twee zelf bedacht waren: een lagerhuis-debat
aan de hand van stellingen, waarbij de ene groep tegen moest zijn
en de andere voor, en een-op-een discussies over een bepaalde
aangeboden stelling. Na ongeveer 5 tot 10 minuten moesten de
stellingen met elkaar geruild worden. Ook de personen moesten met
elkaar wisselen.
De een-op-een activiteit verliep heel goed en men raakte al gauw
met elkaar aan de praat. De stellingen die ik gebruikte waren zo in
elkaar gezet dat je die op meerdere manieren kon interpreteren. Ik
vond het daarom ook wel leuk om te zien hoe men de stellingen zou
opnemen. Bij het lagerhuis-debat hadden de stellingen een zelfde
soort inslag. Ik had zelf wel het idee dat dit soort stellingen
beter pasten bij de een-op-een activiteit en niet bij een
lagerhuis-debat. Daarvoor waren concrete stellingen veel meer
geschikt, achteraf gezien. De stellingen die ik in elkaar had gezet
waren zodanig dat men eerst de stelling moest ontcijferen en
interpreteren. Vaak waren de stellingen niet geschikt om er voor of
tegen te zijn. Daarvoor waren ze te filosofisch ingesteld. Dit is
dus een leerpunt voor mij.
Enkele
stellingen die ik gebruikte waren: 'Het is niet vrijheid en vrede,
maar vrijheid in vrede', 'Het leven is geen geschenk maar iets wat
je overkomt', 'Toegeven aan negatieve gevoelens is beter dan ze
negeren of proberen te vervormen tot iets positiefs. Onechtheid
biedt namelijk geen duurzaamheid' en Filosofie is geen verrijking
voor de wereld. Het maakt dingen slechts ingewikkelder'. Deze vorm
werd heel leuk gevonden en de aanwezigen hadden het gelukkig erg
naar hun zin!
De derde
activiteit was het Waardenspel. Er werden twee groepen gevormd. Ik leidde
de ene groep en Dick de andere. Voor dit spel ontving iedereen vijf
kaarten met waarden erop. Zelf mocht je niet kiezen uit de waarden
die je ontving; deze werden willekeurig uitgedeeld. Men moest de
ontvangen waarden in volgorde leggen, met de - voor die persoon -
belangrijkste waarde voorop. De laatste waarde is dan de minst
belangrijke waarde voor die persoon. Naderhand, toen iedereen zijn
of haar volgorde geselecteerd had, kreeg een ieder een nieuwe
waarde erbij. Deze nieuwe waarde mochten ze inruilen voor een
andere waarde die dan ten opzichte van de nieuwe minder
belangrijk was. Echter, als dit niet het geval was, moesten ze de
waarde weer inleveren. En zo ging het een paar keer door. Na ieder
nieuw kaartje dat ontvangen werd, moest men motiveren en uitleg
geven over de volgorde die gemaakt werd. Een heel leuk spel! Ieder
persoon moest het doen met de waarden die hij of zij kreeg en het
was leuk om te zien en te ervaren hoe en waarom men een bepaalde
keuze maakte. Het was geen makkelijk spel. Het kan zijn dat je
waarden krijgt die helemaal niet bij jou passen, maar die je dan
toch zo moet interpreteren dat ze wel bij je passen.
Op het einde van de dag vertelde Dick nog een leuk verhaaltje
over geluk, in een sprookjesvorm. In grote lijnen ging het
verhaaltje erom dat geluk eigenlijk binnen handbereik ligt, maar
dat wanneer je het voorbij laat gaan, je het geluk niet zult
proeven. Persoonlijk vond ik het een leuk spontaan verhaaltje en ik
had het idee dat de overigen dat ook zo ervaarden.
Al met al voldeed de dag wel aan mijn verwachtingen. Het leiden
van de groep ging me zelfs beter af dan ik had verwacht. Dus dat
was voor mij wel verrassend. De dag verliep ook volgens planning en
we waren netjes binnen de tijd klaar. Iets wat bij Aanloopdagen
niet altijd het geval is bij Omslag. Verder vond ik het fijn dat de
aanwezigen het naar hun zin hadden. Ze hebben die dag zeker heel
wat af gefilosofeerd! Het voornaamste vond ik nog wel dat ze na
afloop gelukkig vertrokken... Vijf mensen bleven nog een
hapje mee-eten en bereidden samen een smakelijke maaltijd.
Klik hier voor meer foto's van
deze geslaagde dag in een ontspannen sfeer.
|
|
31 januari 2009:
Transition Towns in Nederland
De derde Aanloopdag over Transition Towns was drukbezocht,
levendig en inspirerend. Ook deze keer kwamen de deelnemers vanuit
het hele land, van het Friese dorpje Oppenhuizen tot
Maastricht.
Er was een groepje uit Reek/Grave, dat een plaatselijk
TT-initiatief gaat starten, betrokkenen bij de nog prille
TT-initiatieven in Zwolle, Nijmegen en Eindhoven, verschillende
medewerkers van provinciale Milieufederaties en De Kleine Aarde,
enkele energiespecialisten en twee oud-cursisten van het Schumacher
College in Engeland. Een van de deelnemers heeft een jaar lang de
ontwikkelingen in Totnes - de bakermat van de TT-beweging - van
nabij meegemaakt en er waren bewoners van de nieuwe ecowijk
Meanderhof in Zwolle. Al tijdens de lunch begon een geanimeerde
onderlinge kennismaking. Voor mensen die voor het eerst bij Omslag
waren, verzorgde Dick Verheul rond 13:00 uur een korte rondleiding
en introductie. De boekentafel en de krantenpublicaties over
Transition Towns werden druk bekeken.
Om 14:00 startte het inhoudelijke programma, dat ook deze keer werd
verzorgd door Paul Hendriksen uit Deventer. De inhoud was
afwisselend, met een powerpointpresentatie over de belangrijkste
aspecten van het Transition Towns-concept, filmpjes over Peak Oil
en over onze verregaande olie-afhankelijkheid en een
'promotiefilmpje' uit het Britse Lewes, dat - ter begeleiding van
de lancering van Transition Town Lewes - in het voorprogramma van de plaatselijke bioscoop draaide.
Uitgebreidere aandacht was er voor de kern-aspecten van het
TT-concept: Hoofd, Hart en Handen, en ook de 12 stappen
naar transitie werden doorgenomen. Na de pauze was het tijd
voor een meer interactieve uitwisseling. Genoemd werden ondermeer:
Beperk je niet alleen tot je eigen omgeving, maak/hou het niet
té klein, maar zoek naar de optimale schaal, bijv.
een bakker i.p.v. allemaal je eigen brood
bakken. Het TT-concept moet op allerlei niveaus van de samenleving
gestalte krijgen, dus ook bij overheden, instanties etc. Kijk
verder dan je eigen dorp of stad: denk mondiaal, handel lokaal. Ga
minder werken - zo krijg je meer tijd om dingen zelf te (leren)
doen en ook: om van het leven te genieten! Gebruik het model van de
Mondiale Voetafdruk om erachter te komen waar de belangrijkste
veranderigen moeten plaatsvinden. Betrek ook oudere mensen actief
bij het TT-proces; zij hebben nog veel kennis en
vaardigheden/ambachten waar we veel van kunnen leren. Hetzelfde
geldt voor mensen uit andere culturen.
Veranderingen beginnen vaak bij kennis en inzicht (weten), maar om
daar ook werkelijk naar te (blijven) handelen is een
verinnerlijking van het veranderingsproces nodig, zowel op
individueel als maatschappelijk niveau. Veel veranderingen kosten pijn en moeite, omdat het vraagt om
het los (durven) laten van oude gewoonten en ingeslepen gedachten.
Daarom krijgen de sociaal-psychologische aspecten ('het Hart')
binnen het TT concept veel aandacht: om een verbinding te leggen
tussen hoofd en handen, om te leren 'anders' te gaan denken
(vertrouwen op je eigen vermogen en creativiteit; niet alles wat
politici of wetenschappers beweren is de 'enige' weg of waarheid,
actief burgerschap en geen willoos consumentisme). Een
enthousiasmerend onderdeel van een Transition Town is 'de grote
omscholing': een leerproces om verloren gegane kennis en
vaardigheden weer bij te spijkeren. De Hof van
Twello, betrokken bij Transition Town Deventer, heeft inmiddels
een breed scala van doe-het-zef cursussen en workshops ontwikkeld,
van moestuinieren en zelf jam maken tot primitief koken en
verzamelen van wilde eetbare en geneeskundige planten.
Prangende vraag, ook tijdens deze Aanloopdag: 'hoe begin je
een Transition Town"' Het antwoord kwam van verschillende kanten:
gewoon beginnen! Verzamel een groepje mensen en organiseer een
bijeenkomst. Vertrouw erop dat zich allerlei mensen gaan aandienen
die je nu nog niet kent, maar die ook van alles willen en kunnen.
Laat het gaan opdat het initiatief zijn eigen weg kan zoeken zonder
teveel te willen sturen of vooraf bepalen. Via de website van
Transition Towns Nederland is inmiddels al veel te lezen over de
aanpak en ervaringen in andere plaatsen. En je kunt ook altijd eens
informeren bij groepen die al wat langer bezig zijn. Als er eenmaal
een stuurgroep is gevormd, is het de bedoeling dat er een
stappenplan (lijst met criteria) wordt doorlopen, ook om te
voorkomen dat mensen zich 'zomaar' een Transition Town gaan
noemen. 'Transition Town' is inmiddels een officieel geregistreerde
term, waarvan de kerndoelen en globale aanpak zijn beschreven. Dit
is ook gedaan om de kwaliteit van het TT-concept te bewaken en om
initiatieven met elkaar te verbinden.
De middag werd afgesloten met een rijk gevulde 'wand vol ideeën' *):
post-its waarop iedereen ideeën en suggesties kon
noteren. Ook meldden zich enkele mensen als lokale contactpersoon
voor een mogelijk TT-initiatief in hun woonplaats: in Reek/Grave,
Oppenhuizen, Boxtel, Maastricht, Heeze en Utrecht.
Bekijk de lijst met alle lokale contactpersonen in
Nederland >>>
Tot slot was er nog de mededeling van Omslag, dat er een speciale
Aanloopdag komt over permacultuur, een
belangrijk aspect van Transition Towns. Op zaterdag 4 april is bij Omslag de
landelijke première van de nieuwe documentaire over
permacultuur in Nederland, met veel informatie en uitwisseling over
de praktijk(mogelijkheden) van permacultuur. Aanmelden voor die dag is nodig
>>>
Op zaterdag
14 maart was er nog een extra Aanloopdag over Transition
Towns.
Na afloop van deze levendige Aanloopdag bleven dertien mensen
mee-eten van de bijzonder smakelijke biologische-vegetarische
maaltijd die door een groepje deelnemers a l'improviste werd bereid
in de keuken van Omslag. Er werd nog lang en intensief
nagepraat. Meer foto's van deze dag
>>>
Boeken, films en tv-series: het
Transition
Handbook - Basishandleiding
Transitie-initiatieven - Boeken over klimaatverandering in de
serie 'Hitte' - De boeken van
Richard Heinberg over Peak Oil - Boek 'Moet groei?' door Frank
Mulder en Freek Koster - Boek 'Ishmael - an adventure of the mind
and spirit', door Daniel Quinn - De boeken van Joanna Macy - het
boek 'Endgame' door Derrick Jenssen (2 delen!) -het
Living Planet Report 2008 - Film: 'The Power of Community' - How Cuba
survived peakoil - Series op BBC tv: 'Victorian Farm' en 'It's not
easy being green' - VPRO-tv Tegenlicht-serie 'Here
comes the Sun' (ook op dvd verkrijgbaar)
*) De
'oogst' van de ideeënwand:
- Voedsel: eetbare bossen
aanleggen - lokale biologische hennepmelk zelf maken en drinken -
lokale voedselafhaalpunten in de wijk - biologisch eten stimuleren.
Keuze: eten met of zonder gif, waar kies je voor? - biologisch, in
parken en tuinen, permacultuur, eetbare natuur - seizoensgroenten
eten - samen biologische groenten telen, oogsten en eten -
gezamenlijke moestuin in (de buurt van) de wijk - 100-500 m2
landbouwgrond kopen en met permacultuur bebouwen -
buurtrestaurant(s) met voedsel uit de buurt - laat alle TT-ers bij
de grote supermarkten vragen naar EKO-voeding - 'tuinenruil'
organiseren voor meer eigen groententeelt - met meer mensen een
biologische moestuin runnen - samen eten (vegetarisch, biologisch,
seizoensgebonden en... lekker!) - met grotere groepen eten
('huiskamerrestaurant'): sociale cohesie, energiebesparend (gas) en
gezamenlijk inkopen (goedkoper) - minder verpakkingen voor voedsel
(minder afval!) - biologisch goedkoper maken (belastingteruggave)
en niet-biologisch duurder (belastingheffing), vraag biologische
groenten: kosten worden lager, betere landbouw ->
bacterieën -> geen kunstmest - kan vlas worden
gebruikt voor kleding? -
- Energie: knop
'elektriciteit uit' (zoals in Engeland voor standby-knoppen) maar
en vooral: computer 'charges' die in het stopcontact blijven -
stimuleren duurzame energie via zonnepanelen (teken feed-in
petitie!) - windturbines in zee, grootschalig plaatsen van turbines
van Nederlands fabrikaat - coöperatieve windmolens
oprichten door regionale groep (www.windvogel.nl) - plaatselijk
windenergie project - tip: informatie over zonnepanelen:
ww.senternovem.nl/sde - oprichting CAT-achtig initiatief (CAT =
Centre for Alternative Technology (www.cat.org.uk) - alle 'oude'
windmolens restaureren en gebruiken als windturbine voor energie -
sportscholen energie laten opwekken - duurzaam watergebruik:
regenton, afkoppeling -> reservoir -> toilet, tuin,
verwarming, elektrische verwarming op groene stroom, mest nij
boerderij omzetten ook bij rioleringsbedrijf, filter per
wijk, zonne-energie, geen belasting heffen op max.
overschrijding - alle groenafval naar biocentrale, transport via
treinen enz. ('s nachts staan ze toch stil), kleine producten gaan
weer op wind draaien (i.pv batterijen), meer waterstof gebruiken,
aardwarmte - grootschalige zonne-energieopwekking op 10.000 m2 dak
(www.enfinity.be) - groene daken - verlichting in oenbare gebouwen
uit na werktijd - in dorpskrant oproepen tot geven van tips,
verzamelen van oude gebruiken, zoals bijv., hooikist
- Gezondheid: Touch for
Health stimuleren voor groepjes (elkaar helpen op gebied van
gezondheid) - winter- én zomergarderobe aanleggen -
project nieuwe gezondheidszorg - alternatieve en positieve
gezondheidszorg - Organisch Gezond'zijn' Centrum (bevorderen
integrale holistische zorgvisie) - lokaal geld voor 'zorg' bijv.k
inderopvang) bij ziekte of na operatie of bij psychische problemen
- kruiden, meditatie, veel groenten eten, permacultuur
- Vervoer: auto's de stad
uit, gratis openbaar vervoer - gebruik deelauto's, ook elektrisch
(i.s.m. Greenchoice en Wheels4All) - vliegvakanties duurder maken,
besef -> mentaliteitsverandering -
overnachtingsvoorzieningen voor rondtrekkende mensen -
fietstexi's, zonne-energie taxi's en -busjes, auto delen -
fietsparken die water pompen (wegpompen) - bushokje/beschuttingen
van natuurlijk materiaal (wilgentenen e.d.) en dan laten begroeien
met eetbare planten, bessenstruiken, druiven o.i.d. -
- Lokale economie:
ruilmarkt voor kleding, voedsel, 'werkuren' (a la LETS) bij klusjes
en zorg - afzetlocaties in de omgeving voor oogst uit eigen
moestuin (uiteraard biologsch verbouwd), bijv. bij biowinkel -
monopolie geldcreatie afschaffen - ruilwinkel - Nederland
herbebossen, energie uit eb en vloed, wind en zon, regenwater
hergebruik/opslag, lokale ecolandbouw - allerlei apparaten 'delen'
met je omgeving - inventariseren wat er in ons dorp aanwezig is op
het gebied van oude ambachten, kenns over duurzaamheid en
enthousiasme voor TT - dienstenruil in de wijk Meer over lokale
economie >>>
- Educatie: kinderen
inlichten over de situatie van de wereld en info over TT -avond
organiseren in het dorp: samenhang vergroten, onafhankelijkheid
vergroten (behoefte aanwezig door herindeling gemeenten = opgaan in
grote gemeente) - project 'Oud Goud': praktische kennis van ouderen
mensen bundelen en gebruiken - ontwikkel Transition-huishoudens:
meerdere huishoudens waardoor steeds meer mensen enthousiast worden
- elke school een schooltuin en kooklessen - op de scholen in je
buurt een programma aanbieden m.b.t. TT voor alle groepen op hun
niveau - leerlingen informeren, projectonderwijs - educatief
project starten voor middelbare- en/of basisscholen - organiseren
zelfvoorzienendheid op klusgebied d.m.v. cursussen en met ervaren
'oudere' deskundigen - 'ik ben lesgever ecologische siertuin en in
opleiding voor lesgever moestuin, ik zou mijn kennis ter
beschikking kunnen stellen
- Bouwen en wonen:
composttoilet aanschafen en gebruiken! - informatiecentrum Duurzaam
wonen - duurzaam/ecologsche renovatie van woningen - composttoilet
(of op regenwater) - kantoorruimten 's avonds beschikbaar stellen
als slaapplek voor studenten - muurverwarming - ecologosche -
woning bouwen en als voorbeeld open stellen
- Hart & Ziel: minder
werken, meer leven! - voor volwassenen: zich bewust laten worden
van hun gebruik, hun behoefte en de noden van de aarde, gekoppeld
aan hun eigen situatie - laat de kinderen uit je buurt een buurt
maken die voor hun leuk is, maar ook voor hun vaders en moeders
(beeldend materiaal, toneel, schrijven) - Transition Towns als een
ritueel zien - creëer 'ontdek'landjes: maak er niets aan
en ontdekt wat er gebeurt - ga bijv. een dag korter werken en
meer zelf produceren, repareren en vooral: genieten
- Overig: Laat
één centale plek deze startbijeenkomsten
organiseren - filmfestival draaiboek, films en sprekers i.s.m.
filmhuizen - documentaire op reguliere tv om (bijv. Tegenlicht)
groot publiek bekend te maken - (snel) helderheid over wanneer je
jezelf een TT kunt noemen - verbindt het idee van Transition Towns
met sociale transition - uitwisselen van 'vak'technieken - teken
voor het feed-in tarief (INSNet) - maak gebruik van open source
software - denk mondiaal handel lokaal. Meet daarom de Mondiale
Voetafdsruk (www.voetenbank.nl) - koop geen goud: iedere gram kost
tonnen natuur - bemiddeling bij het zoeken van locaties
t.b.v. lokale, regionale en landelijke initiatieven - voetafdruk
voor eigen streek: waar liggen grootste kansen om stappen te zeten
- Van werklozen naar levensvozen: energie en vaardigheden bundelen
van de nieuwe werklozen - maak de verdeling van gebruiksruimte een
kwestie van mensenrechten, dus zakelijk eerlijk delen! - hierover
doorpraten met vrienden, kennissen en collega's.
De ideeeënwand van 17
januari 2009 >>> - Meer inspiratie en
ideeën voor Transition Towns >>>
|